Ba ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng nhiễm nCoV, Rajendra Karan phải vật lộn để thở. Thay vì đợi xe cấp cứu, con trai Karan đã chở ông đến một bệnh viện ở thành phố Lucknow, thủ phủ của Uttar Pradesh, bang lớn nhất Ấn Độ. Nhưng bệnh viện không tiếp nhận Karan nếu không có giấy giới thiệu từ giám đốc y tế địa phương. Lúc con trai Karan nhận được giấy giới thiệu, ông đã qua đời trong ôtô, ngay bên ngoài cửa bệnh viện.
"Cha tôi đã có thể sống đến ngày hôm nay nếu bệnh viện tiếp nhận ông ấy thay vì chờ đợi một mảnh giấy", Rohitas, con trai Rajendra Karan nói.
Những câu chuyện về những cái chết tức tưởi như Karan dần phổ biến ở Ấn Độ, khi làn sóng Covid-19 thứ hai tấn công khiến 19 triệu người nhiễm bệnh và hơn 200.000 người chết. Nhưng số người chết thực sự được cho là cao hơn nhiều.
Ở Ấn Độ, số liệu về tỷ lệ tử vong chưa minh bạch ngay cả trước đại dịch, khi hầu hết mọi người chết tại nhà và cái chết của họ thường không được khia báo. Việc này đặc biệt phổ biến ở các vùng nông thôn, nơi dịch bệnh đang lây lan nhanh. Đây là một phần lý do tại sao quốc gia gần 1,4 tỷ dân này ghi nhận ít ca tử vong hơn Brazil và Mexico, những quốc gia có dân số nhỏ hơn và ít ca mắc Covid-19 hơn.
Mặc dù rất khó xác định con số chính xác, nhưng các chuyên gia cho biết số liệu công bố không phản ánh mức độ thực sự của các ca nhiễm bệnh và tử vong, khiến các nhà chức trách chủ quan dẫn đến sự bùng phát Covid-19 dữ dội lần này.
Gautam Menon, giáo sư vật lý và sinh học tại Đại học Ashoka, cho biết: "Những người đáng lẽ được cứu đang chết". Giáo sư Menon cho rằng "tình trạng tính toán thiếu nghiêm trọng" về số lượng người chết ở nhiều bang đang diễn ra ở Ấn Độ.
Ấn Độ đã nghĩ rằng điều tồi tệ nhất đã qua khi các ca Covid-19 ở nước này giảm vào tháng 9/2020. Nhưng các ca nhiễm bắt đầu tăng vào tháng 2/2021 và đến đầu tháng 4 tình hình trở nên mất kiểm soát khi số ca nhiễm mới luôn trên 300.000 ca mỗi ngày, một kỷ lục toàn cầu.
Các phương tiện truyền thông địa phương đã đưa tin về sự khác biệt giữa số liệu chính thức của nhà nước về số ca tử vong và số lượng thi thể thực tế trong các lò hỏa táng và khu chôn cất. Nhiều lò hỏa táng phải mở rộng sang khu vực bãi đỗ xe và các không gian trống khác khi những lò thiêu rực sáng cả bầu trời đêm.
Số người chết hàng ngày ở Ấn Độ, đã tăng gần gấp ba lần trong ba tuần qua, cũng phản ánh một hệ thống chăm sóc sức khỏe sụp đổ và thiếu thốn. Các bệnh viện tranh giành oxy, giường, máy thở và xe cứu thương, trong khi các gia đình trữ thuốc men và oxy cho mình vì bệnh viện đã quá tải.
Jitender Singh Shunty, điều hành dịch vụ xe vận chuyển thi thể nạn nhân Covid-19 đến lò hỏa táng ở New Delhi, cho biết những người chết tại nhà thường không được xác định trong dữ liệu công bố, trong khi số lượng thi thể đã tăng từ 10 lên gần 50 thi thể mỗi ngày.
"Khi tôi về nhà, quần áo của tôi có mùi thịt cháy. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy nhiều xác chết như vậy trong đời", Shunty nói.
Các khu đất chôn cất cũng đang được lấp đầy nhanh chóng. Mohammad Shameem, một người bốc mộ, cho biết nghĩa địa Hồi giáo lớn nhất thủ đô đang hết chỗ, trong lúc ông phải chôn gần 40 thi thể mỗi ngày.
Ở phía nam bang Telangana cũng vậy, các bác sĩ và chính quyền địa phương đang tranh cãi về số lượng tử vong chính thức. Vào ngày 23/4, Telangana cho biết có 33 người đã chết vì Covid-19 nhưng lại có đến 80-100 người đã chết chỉ trong hai bệnh viện thành phố Hyderabad, thủ phủ của bang. Không rõ liệu tất cả những cái chết trên có liên quan đến Covid-19 hay không nhưng các chuyên gia nhận định các ca tử vong do Covid-19 trên khắp Ấn Độ không được liệt kê đầy đủ.
Nhiều trường hợp tử vong nghi ngờ do Covid-19 không được liệt kê trong số liệu chính thức. Ví dụ, New Delhi đã chính thức ghi nhận 4.000 ca tử vong do Covid-19 tính đến ngày 31/8, nhưng con số này không bao gồm các ca tử vong nghi ngờ mắc dịch bệnh. Tại thành phố Lucknow, các quan chức cho biết 39 người chết do Covid-19 hôm 27/4, nhưng Suresh Chandra, người điều hành lò hỏa táng ở Bhaisakhund, cho biết lò đã xử lý 58 thi thể nạn nhân Covid-19 tối cùng ngày, và 28 người khác được hỏa táng tại một lò gần đó.
Ajay Dwivedi, một quan chức chính phủ ở Lucknow, thừa nhận có nhiều thi thể đang được hỏa táng hơn nhưng cho biết chúng bao gồm các thi thể từ các thành phố khác.
Năm ngoái, chính phủ Ấn Độ đã tuyên bố chiến thắng Covid-19 khi dẫn ra số liệu ca tử vong và ca nhiễm thấp. Vào tháng 10, Thủ tướng Narendra Modi cho biết Ấn Độ cứu được nhiều mạng sống hơn các nước giàu. Vào tháng 1, ông Modi tiếp tục "khoe" tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới rằng thành công của Ấn Độ là "không nơi nào có thể so sánh được".
Tiến sĩ Prabhat Jha, một nhà dịch tễ học tại Đại học Toronto, người đã nghiên cứu các trường hợp tử vong ở Ấn Độ, cho biết thông tin về các trường hợp nhiễm bệnh và tử vong có thể giúp Ấn Độ chuẩn bị tốt hơn cho làn sóng Covid-19 thứ hai này. Dữ liệu chính xác sẽ cho phép các chuyên gia lập bản đồ virus rõ ràng hơn, xác định các điểm nóng, thúc đẩy tiêm chủng và tăng cường các nguồn lực y tế công cộng.
"Bạn không thể thoát khỏi đại dịch mà không có dữ liệu", Tiến sĩ Prabhat Jha khẳng định.
Nhưng ngay cả khi dữ liệu đáng tin cậy có sẵn, nó không phải lúc nào cũng được các nhà quản lý chú ý. Khi ca nhiễm gia tăng vào tháng 3, Bộ trưởng Y tế Harsh Vardhan tuyên bố Ấn Độ đã gần đến "chiến thắng cuối cùng". Khi các ca nhiễm tăng lên hàng chục nghìn ca mỗi ngày, Đảng Bharatiya Janata của Thủ tướng Modi và các đảng chính trị khác đang tổ chức các cuộc biểu tình bầu cử lớn, thu hút hàng nghìn người ủng hộ mà không hề có hướng dẫn phòng dịch và không đeo khẩu trang. Chính phủ cũng cho phép tổ chức lễ hội Hindu thu hút hàng triệu người đến bờ sông Hằng bất chấp cảnh báo của các chuyên gia rằng một đợt dịch bệnh mới có nguy cơ bùng phát. Trong khi đó nhiều người Ấn Độ tin rằng Covid-19 không gây chết người vì số ca tử vong có vẻ thấp.
Manohar Lal Khattar, người đứng đầu bang Haryana, nói với các phóng viên hôm 26/4 rằng người chết sẽ không thể sống lại và "không có ý nghĩa gì trong cuộc tranh luận về số người chết".
Hiệp hội Y khoa Ấn Độ vào tháng 2 cho biết 734 bác sĩ đã chết vì Covid-19 kể từ khi đại dịch bắt đầu. Vài ngày sau, Bộ Y tế Ấn Độ đưa ra con số là 313.
Tiến sĩ Harjit Singh Bhatti, chủ tịch của Diễn đàn các nhà khoa học và y khoa cho rằng: "Chính phủ đã nói dối về cái chết của các nhân viên y tế trước tiên, và bây giờ họ đang nói dối về cái chết của những công dân bình thường. Đó là một tội ác".
Trong khi đó theo dữ liệu ước tính của Ramanan Laxminarayan, giám đốc Trung tâm Động lực học, Kinh tế và Chính sách ở New Delhi thì dữ liệu Covid-19 ở Ấn Độ có thể cao gấp 30 lần báo cáo, đồng nghĩa nước này có thể ghi nhận hơn nửa tỷ người nhiễm nCoV và khoảng 6 triệu người đã tử vong. Bộ Y tế Ấn Độ hiện chưa bình luận về thông tin.
Sơn Nam (Theo AP)