Mỗi ngày, Ấn Độ ghi nhận hơn 300.000 ca nhiễm mới, một kỷ lục thế giới, chiếm gần một nửa tổng số ca nhiễm mới trên toàn cầu. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết những con số đó, dù đáng kinh ngạc đến đâu, cũng chỉ thể hiện một phần thực tế thảm khốc của quốc gia hơn 1,4 tỷ dân này.
Người thân vây quanh thi thể bệnh nhân Covid-19 được hỏa táng ở New Delhi, Ấn Độ hôm 23/4. Ảnh: AP.
Sự gia tăng đột ngột các ca nhiễm mới trong những tuần gần đây khiến tỉ lệ tử vong tăng vọt, với hơn 2.000 người chết mỗi ngày. Tuy nhiên nhiều cuộc khảo sát tại các cơ sở hỏa táng trên khắp Ấn Độ cho thấy số lượng người chết vượt xa con số chính thức. Theo các chuyên gia, các chính trị gia và giới chức y tế Ấn Độ bỏ sót nhiều ca bệnh. Gia đình nạn nhân cũng góp phần che giấu tình trạng dịch bệnh của người đã qua đời, khiến tình hình càng thêm phức tạp.
Bhramar Mukherjee, một nhà dịch tễ học tại Đại học Michigan, người đã theo sát tình hình dịch bệnh ở Ấn Độ cho biết: "Đây là một thảm họa số liệu. Từ tất cả các mô hình tính toán được, chúng tôi tin rằng số người chết thực sự gấp hai đến năm lần con số được báo cáo".
Tại một trong những khu hỏa táng lớn ở thành phố Ahmedabad, bang Gujarat, miền Tây Ấn Độ, những ngọn lửa màu cam rực sáng cả bầu trời đêm, cháy suốt 24 giờ mỗi ngày. Suresh Bhai, một nhân viên ở đó cho biết ông chưa bao giờ nhìn thấy nhiều người chết như vậy. Nhưng ở mục tử vong trong hồ sơ, ông không ghi nguyên nhân cái chết là Covid-19 dù số lượng người chết tỉ lệ thuận với số ca nhiễm đang tăng vọt ở quốc gia này. Thay vào đó Suresh viết: "Đau ốm, bệnh tật. Đó là những gì chúng tôi viết".
Khi được hỏi lý do tại sao, Suresh nói rằng đó là hướng dẫn của các cấp trên. Tuy nhiên những người này đã không trả lời các yêu cầu bình luận về chỉ đạo này.
Ở Surat, một thành phố công nghiệp ở bang Gujarat, những chiếc lò hỏa thiêu hoạt động hết công suất đến nỗi những thanh sắt xung quanh lò bị biến dạng. Ở thành phố Kanpur, thuộc Bang Uttar Pradesh, các lò hỏa thiêu bị quá tải khiến chính quyền phải biến công viên thành nơi hỏa táng.
Một lò hỏa táng ngoài trời ở Đông Delhi hôm 23/4. Ảnh: NYT.
Tại một bệnh viện ở thủ đô New Delhi, các bác sĩ cho biết 20 bệnh nhân trong phòng chăm sóc đặc biệt đã tử vong sau khi giảm áp suất oxy. Các bác sĩ cho rằng cái chết của họ do tình trạng thiếu oxy y tế, tình trạng chung của các bệnh viện ở Ấn Độ.
Nhiều tháng trước, Ấn Độ đã đi đúng hướng trong phòng chống Covid-19, khi số ca nhiễm và số ca tử vong được kiểm soát trong làn sóng dịch bệnh đầu tiên. Trước thành quả này, cả quan chức lẫn người dân Ấn Độ tỏ ra chủ quan và không tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng dịch. Và điều tồi tệ nhất đã xảy ra. Vô số người đã phải lên mạng xã hội tìm kiếm sự giúp đỡ từ giường bệnh, thuốc men, đến một ít oxy để thở. Trên khắp Ấn Độ, các lễ hỏa táng tập thể diễn ra hàng ngày.
Trong khi đó chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 của Ấn Độ cũng chưa hiệu quả. Chưa đến 10% dân số Ấn Độ chỉ được tiêm liều đầu tiên dù quốc gia này là nhà sản xuất vaccine hàng đầu thế giới. Cùng lúc đó các bác sĩ lo lắng rằng nguyên nhân các ca nhiễm tăng đột ngột ở Ấn Độ là do sự xuất hiện của một biến thể virus được gọi là B.1.617. Đây được gọi là chủng "đột biến kép", khi mang gen đột biến của 2 loại virus đột biến khác, có khả năng lây lan nhanh và khó kiểm soát hơn.
Ở Bhopal, một thành phố ở miền trung Ấn Độ, nơi xảy ra thảm họa rò rỉ khí đốt vào những năm 1980 khiến hàng nghìn người thiệt mạng, người dân cho biết khu hỏa táng không còn bận rộn kể từ sau thảm họa đó. Tuy nhiên kể từ giữa tháng 4, các quan chức Bhopal đã báo cáo 41 trường hợp tử vong liên quan đến Covid-19. Dù vậy một cuộc khảo sát của New York Times về khu hỏa táng của thành phố, nơi các thi thể bệnh nhân mắc Covid-19 được xử lý theo các quy trình nghiêm ngặt cho thấy tổng cộng hơn 1.000 người chết trong cùng thời gian công bố trên. Tiến sĩ G.C.Gautam, một bác sĩ chuyên khoa tim ở Bhopal, cho rằng chính quyền làm vậy vì không muốn tạo nên làn sóng hoảng sợ trong dân chúng.
"Nhiều trường hợp tử vong không được ghi nhận và chúng đang tăng lên mỗi ngày. Và họ không muốn tạo ra sự hoảng loạn", bác sĩ Gautam nói.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở hai thành phố Lucknow, Mirzapur, bang Uttar Pradesh và trên khắp bang Gujarat, nơi các nhà chức trách báo cáo có từ 73 đến 121 ca tử vong liên quan đến Covid mỗi ngày vào giữa tháng 4. Tờ báo địa phương hàng đầu bang Gujarat, Sandesh, đã chỉ ra số ca tử vong mỗi ngày là khoảng 610, cao hơn nhiều lần so với con số mà chính quyền công bố.
Các tờ báo lớn nhất ở Ấn Độ cũng chỉ ra sự khác biệt về số liệu chính quyền công bố. "Số ca tử vong do Covid-19 ở Gujarat vượt xa số liệu của chính phủ", một dòng tiêu đề trên trang nhất gần đây trên tờ The Hindu viết.
Một bệnh nhân chết trong lúc chờ giường bên ngoài bệnh viện Guru Teg Bahadur ở New Delhi, Ấn Độ hôm 23/4. Ảnh: Reuters.
Rupal Thakkar có kết quả xét nghiệm mắc Covid-19 vào giữa tháng Tư. Vào ngày 16/4, bà được điều trị bệnh viện tư nhân Shalby Limited, ở thành phố Ahmedabad, bang Gujarat, nhưng nồng độ oxy giảm dột ngột. Ngày hôm sau, bà Thakkar, 48 tuổi, qua đời. Bệnh viện liệt kê nguyên nhân cái chết là "đột tử do tim", khiến gia đình Thakkar phẫn nộ.
"Đó là một cú sốc cả đời" em trai bà, Dipan Thakkar nói. "Tại sao một bệnh viện tư nhân lại thông đồng với chính quyền để che giấu con số tử vong thực sự? Đó là một hành động bất hợp pháp".
Sau khi vụ việc của bà Thakkar được công bố rộng rãi trên các tờ báo Ấn Độ, bệnh viện đã cấp giấy chứng tử lần thứ hai, lần này bao gồm cả nguyên nhân cái chết do Covid-19.
Ngoài nguyên nhân chính quyền giảm nhẹ con số tử vong thực, tiến sĩ Mukherjee của Đại học Michigan cho biết một số gia đình không muốn phải mai táng người thân với quy trình xử lý thi thể ngặt nghèo của bệnh nhân Covid-19. Họ che giấu nguyên nhân cái chết khiến việc dịch bệnh âm thầm lây lan trong cộng đồng.
Sơn Nam (Theo NYT)
