Doanh nhân Alexey Mordashov, 54 tuổi, từng đối mặt với rất nhiều thách thức để xây dựng một đế chế kinh doanh lớn mạnh ở nhiều ngành như vàng, thép và du lịch. Doanh nhân này đang đau đầu tìm cách chuyển giao hơn 17 tỷ USD cho các con của mình mà vẫn đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả.
"140.000 người làm việc cho các công ty của tôi và tôi chịu trách nhiệm về họ. Tôi cần suy nghĩ cách làm cho hệ thống ổn định khi chuyển giao cho thế hệ kế thừa", ông Mordashov, người giàu thứ năm tại Nga, nói.
Tỷ phú Mordashov cho biết đang xây dựng kế hoạch chuyển giao tài sản, đồng thời giúp con cái chuẩn bị tinh thần và thừa kế có trách nhiệm. Tỷ phú Mordashov, Vladimir Potanin, Suleiman Kerimov và Leonid Fedun là những người đại diện cho thế hệ doanh nhân đầu tiên ở Nga thời hậu Xô Viết. Họ đang tiến gần đến độ tuổi nghỉ hưu và bắt đầu nghĩ đến việc chuyển giao công ty và tài sản của mình.
Con cái của những doanh nhân thế hệ này đều đã bước vào tuổi trưởng thành và cần sẵn sàng cho công việc kế thừa, điều hành đế chế kinh doanh hàng tỷ USD. Đây là một thách thức không nhỏ đối với thế hệ thừa kế.
"Thực tế, Nga là quốc gia duy nhất trên thế giới không có tiền lệ cho việc chuyển giao khối tài sản lớn bằng cách thừa kế trong gần một trăm năm qua", ông Nikol Shpak, người đứng đầu nghiên cứu tại Trung tâm chuyển giao quyền lực trường quản lý Skolkovo Moscow, nhận định.
Doanh nhân Mordashov đã kiếm bộn tiền nhờ đầu tư vào nhà máy sản xuất thép Severstal PJSC. Sau đó, ông đa dạng hóa lĩnh vực kinh doanh sang vàng, thiết bị năng lượng, truyền thông, điện tử, du lịch và chuỗi siêu thị.
Tỷ phú Mordashov cho hay đang cân nhắc kế hoạch nhờ đến một quỹ quản lý tài sản "với mô hình quản lý nhất định cho phép các con tôi tham gia mà không cần phải chật vật xây dựng kế hoạch sử dụng khối tài sản lớn".
Năm ngoái, ông đã bắt đầu chuyển cổ phần cho các con trai Kirill, 20 tuổi, và Nikita, 19 tuổi. Cả hai có 65% cổ phần của nhà máy sản xuất vàng Nordgold trị giá 780 triệu USD và 2/3 cổ phần của công ty du lịch TUI AG trị giá khoảng 730 triệu USD.
Hai con trai của tỷ phú vẫn chưa bắt đầu quản lý tài sản vì vẫn còn là sinh viên ở thủ đô Moskva. Tỷ phú cho biết các con của ông sẽ không bắt đầu sự nghiệp bằng cách vào làm việc trực tiếp cho các công ty của bố. Họ cần phải trải nghiệm cuộc sống thực tế khi làm việc tại các công ty khác để học hỏi và thử thách bản thân.
Theo Shpak, người có trung tâm tư vấn tài sản cho các gia đình giàu có ở Nga, không có phương pháp lý tưởng nào về việc chuyển giao tài sản cho thế hệ kế tiếp, bởi điều này phụ thuộc rất nhiều vào mối quan hệ trong gia đình và đế chế kinh doanh của họ.
Trong khi đó, một số tỷ phú khác của Nga lại có những kế hoạch riêng về khối tài sản khổng lồ. Ông Vladimir Potanin, giàu nhất ở Nga, và là cha của 5 người con, đã tham gia quỹ Giving Pledge do Bill Gates và Warren Buffett thành lập, hứa cho đi một nửa gia tài.
"Tôi không nghĩ việc trao một khối tài sản khổng lồ như vậy cho bọn trẻ là quyết định đúng đắn. Chúng có thể hủy hoại cuộc sống của bọn trẻ", tỷ phú Potanin nêu quan điểm.
Tỷ phú Mikhail Fridman cũng có kế hoạch dành phần lớn gia tài cho các hoạt động từ thiện. Con trai của ông Alexander đã sẵn sàng cho việc không được thừa kế bằng lối sống giản, ở căn hộ thuê ngoại ô Moskva với giá 500 USD/tháng và bắt đầu kinh doanh riêng sau khi tốt nghiệp đại học năm ngoái.
Bất kể làm gì, nhà tư vấn Shpak kêu gọi các ông trùm nhanh chóng đưa ra quyết định. "Việc thiếu một kế hoạch kế nhiệm rõ ràng và đào tạo mục tiêu của những người thừa kế làm tăng nguy cơ rủi ro cho cả nền kinh tế Nga. Đó có thể là do tranh chấp tài sản thừa kế, xung đột doanh nghiệp hoặc thiếu kỹ năng quản lý từ những người kế thừa non trẻ", nhà tư vấn Shpark nhận định.
Sơn Nam (Theo Bloomberg)