Theo Guardian, chỉ có hai giai thoại lan truyền về Xu Yangtian (hay còn gọi Chris Xu), tỷ phú bí ẩn sáng lập Shein. Một tích cực, một tiêu cực. Cả hai (nếu đúng) đều cho thấy sự quyết tâm và tàn nhẫn của tỷ phú nhằm xây dựng đế chế toàn cầu trong thế giới thời trang nhanh cạnh tranh khốc liệt.
Trong một câu chuyện được chia sẻ rộng rãi trên truyền thông Trung Quốc, một nhân viên chuỗi cung ứng kể về lần đến thăm trụ sở chính của Shein ở Quảng Đông. "Bất cứ khi nào, dù là hai hay ba giờ sáng, mọi người cũng có thể trông thấy Xu Yangtian và nhóm của anh ấy tham gia vào các cuộc họp. Họ không bao giờ lười biếng và luôn cố gắng học hỏi từ xung quanh", người này nói.
Giai thoại còn lại ít tâng bốc hơn. Theo lời kể của hai đối tác kinh doanh kiêm đồng nghiệp cũ, sau khi cùng nhau xây dựng thành công một công ty thương mại điện tử, một ngày nọ Xu trở mặt và ra đi. Xu mang theo tài khoản PayPal của công ty, phớt lờ các cuộc gọi và "đá họ ra khỏi cuộc chơi".
Một mình, Xu tiếp tục thành lập công ty thời trang có thể đạt mức định giá 100 tỷ USD chỉ trong vòng một thập kỷ. Trong một vòng gọi vốn đầu năm nay, Shein thậm chí được đánh giá cao hơn cả hai đế chế thời trang nhanh Inditex (chủ sở hữu Zara) và H&M cộng lại. Cuối tháng 7, công ty này công bố thuê Jacobo Garcia Mina - người từng giữ chức vụ quản lý cấp cao tại Inditex và Burberry - làm giám đốc điều hành mới để thúc đẩy việc mở rộng sang châu Âu.
Xu là một trong những người giàu nhất Trung Quốc, nhưng ít được biết đến hơn nhiều so với những nhân vật tiếng tăm như Jack Ma của Alibaba hay Pony Ma của Tencent. Xu từ chối các cuộc phỏng vấn và hiếm khi bình luận công khai ngoài việc đưa ra số ít các thông cáo báo chí.
Theo một số nguồn tin, Xu là người Mỹ gốc Hoa, từng học tại Đại học George Washington hoặc sinh ra ở Sơn Đông năm 1984, theo học tại Đại học Khoa học và Công nghệ Thanh Đảo. Trong khi đó, Shein tiết lộ với truyền thông Xu là người gốc Hoa. Truyền thông Trung Quốc mô tả Xu là một sinh viên học lực trung bình, xuất thân nghèo khó, phải làm việc để tự trang trải cuộc sống khi học đại học. Xu phát triển kỹ năng tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) - yếu tố đóng vai trò nền tảng cho thành công trong tương lai của anh.
Các tài liệu về xuất thân và sự nổi lên của Xu vẽ nên bức tranh về người làm SEO chăm chỉ, có khả năng đưa ra các quyết định kinh doanh tàn nhẫn. Năm 2008, Xu thành lập doanh nghiệp thương mại điện tử Nanjing Dianwei Information Technology, với Wang Xiaohu và Li Peng. Bộ ba thuê một văn phòng nhỏ, cố gắng bán bất cứ thứ gì có thể từ ấm trà đến điện thoại, trước khi chuyển sang quần áo. Họ mài giũa mô hình mà sau này được Shein áp dụng - bán trực tiếp đến khách hàng cùng các nhà cung cấp nhỏ, đồng thời sử dụng kỹ năng SEO của Xu để phát hiện và quảng bá xu hướng thịnh hành. "Chúng tôi tìm kiếm lợi nhuận thấp và bán với số lượng lớn", Li nói.
Năm 2011, Xu thành lập SheInside, một nhà bán lẻ váy cưới trực tuyến có trụ sở tại Nam Kinh và là tiền thân của Shein. Nhiều nguồn tin tranh cãi xung quanh động thái này, với việc Li tuyên bố Xu đã đá anh và Wang "ra khỏi cuộc chơi". Wang xác nhận lời của Li là thật nhưng từ chối bình luận thêm.
Shein bác bỏ thông tin trên và Xu được cho là đã dọa kiện người tung tin này. Phát ngôn viên của hãng nói rằng Li chỉ làm việc cho Nanjing Dianwei từ tháng 10/2008 đến giữa năm 2009. Cả Wang và Li đều không trở thành đối tác của SheInside cũng như không có bất kỳ mối quan hệ kinh doanh nào với SheInside.
Hai năm sau khi thành lập SheInside, trong bài đăng công khai duy nhất trên mạng xã hội, Xu viết: "Công ty đã phát triển nhanh chóng và có hơn 50 nhân viên". Năm 2015, công ty đổi tên thành Shein, chuyển trụ sở chính đến Quảng Châu và mở văn phòng tại Mỹ.
Dưới sự dẫn dắt của Xu, Shein bắt đầu phát triển chuỗi cung ứng riêng. Công ty này thuê sinh viên tốt nghiệp đại học kỹ thuật để lùng sục trên Internet những thiết kế phổ biến. Nó cũng thành lập nhóm thiết kế nội bộ và mua đối thủ cạnh tranh Romwe - công ty thương mại điện tử do Li và bạn gái thành lập. Sản phẩm của Shein nhanh chóng tràn ngập Internet và được quảng bá bởi nhiều influencer, người nổi tiếng, mạng xã hội.
Shein nổi lên trong số hàng nghìn nhà cung cấp, chủ yếu ở khu Nancun của Quảng Châu, về việc thanh toán đúng hạn nhưng cũng vì các yêu cầu nghiêm ngặt. Shein đã thu hút các nhà đầu tư nổi tiếng, bao gồm Tiger Global Management và Sequoia Capital China, trong bối cảnh có kế hoạch niêm yết tại Mỹ vào năm 2024. Tuy nhiên, công ty này cũng bị cáo buộc đạo nhái các thiết kế.
Trong những năm gần đây, sự chú ý lại đổ dồn về phía Xu trong bối cảnh vị CEO thể hiện tham vọng bành trướng toàn cầu. Theo các nguồn tin, hồi tháng 5 Shein có ý định mua lại gã khổng lồ quần áo Missguided (Anh) sau khi nỗ lực mua Topshop thất bại vào năm 2021. Vào tháng 12 năm ngoái, Xu được cho là đã đến Brazil để kiểm tra các nhà máy và nhà cung cấp về khả năng mở rộng.
Xu cũng đã đăng ký thường trú nhân tại Singapore - một bước để trở thành công dân quốc đảo này. Hiện có rất nhiều liên kết giữa Shein và Singapore, với các tài sản quan trọng bao gồm trụ sở nhà điều hành trang web Shein đã được chuyển từ Trung Quốc sang Singapore. Sự thay đổi này có thể hữu ích trong việc né các quy định nghiêm ngặt và thường không thể đoán trước của Trung Quốc đối với các đợt IPO tại nước ngoài.
Hồ sơ kinh doanh của Trung Quốc cho thấy Xu đã cắt đứt một số quan hệ kinh doanh với quê hương mình. Tỷ phú từ bỏ vai trò quản lý và pháp lý Shein cùng các tổ chức liên quan, bao gồm cả Công ty Xuất nhập khẩu Quốc tế Guangzhou Xiyin, vào cuối năm 2020. Thân tín của tỷ phú, Molly Miao, hiện đảm nhận vị trí đại diện pháp lý của Shein tại Trung Quốc.
Trong khi Xu nỗ lực bành trướng đế chế của mình, hào quang đang dần rời bỏ Shein. Theo báo cáo của Bloomberg, doanh số bán hàng của công ty tăng 60% năm 2021 lên 16 tỷ USD, giảm so với mức tăng 250% lên 10 tỷ USD vào năm trước. Các đợt bán cổ phiếu riêng lẻ gần đây được cho là giảm giá so với mức định giá tháng 100 tỷ USD hồi tháng Tư.
Sơn Nam (Theo Guardian)