Cuộc thi diễn ra trong 65 phút và kết quả được công bố ngay sau khi thi... 5 phút. Cùng dự thi tuyển với chúng tôi (hồi giữa tháng 10) là 15 ứng viên (có người còn mặc đồng phục công ty mình!).
SV Trường ĐH Kinh tế TP HCM trong một đợt dự tuyển chức danh quản lý các doanh nghiệp (giám đốc sản xuất, giám đốc nhân sự, trưởng vùng miền...). |
Bài thi tuyển có tên gọi trắc nghiệm khả năng giải quyết vấn đề, theo cách thức giống như thi TOEFL với phần trả lời trắc nghiệm được tô đen.
50 câu hỏi chia thành sáu phần nhưng thực chất chỉ là hai vấn đề cơ bản: đánh giá doanh số trên cơ sở phân tích chi phí sản xuất, quảng cáo và tình hình kinh doanh; kỹ năng ngôn ngữ bao gồm các kiến thức quản trị doanh nghiệp, hiểu biết và vận dụng một số thao tác tư duy ngôn ngữ cơ bản.
Một nhân viên kinh doanh của công ty liên doanh về thực phẩm, nhận xét: “Đề thi không khó nhưng thời gian ngắn nên cần phản ứng nhanh”. Còn một phó phòng kinh doanh của công ty đa quốc gia đặt chi nhánh tại Cần Thơ, cho biết: “So với cách tuyển giám đốc lâu nay của đa số cơ quan kinh doanh thuộc khối nhà nước (thường là đề bạt), việc tuyển dụng thế này đã là quá tiến bộ”.
Những ứng viên tham gia thi tuyển tại Cần Thơ đều đã có việc làm tại các cơ quan, công ty. Tìm đến cuộc thi với nhiều động cơ khác nhau, nhưng tựu trung tất cả đều chung một cảm giác dễ chịu, cả những người không vượt qua.
Theo Tuổi Trẻ, kiểu tuyển dụng như thế không mới ở các nước và ngay ở ta hiện cũng không ít công ty (thường là công ty liên doanh hoặc có vốn nước ngoài) tuyển dụng qua việc thông báo trên phương tiện truyền thông đại chúng; ứng viên nhận hồ sơ tại cơ quan tuyển dụng; nộp và tham dự phỏng vấn trực tiếp từng cá nhân hoặc thi tuyển tập thể. Cơ hội việc làm có thể chia đều cho mọi người.
Một số tập đoàn lớn còn có hình thức tuyển dụng trực tuyến, ứng viên tham gia làm bài thi tuyển dụng trên mạng Internet và tất nhiên kết quả sẽ được thông báo ngay sau khi làm bài. Thậm chí, các ứng viên “rớt đài” còn có thể tham khảo bài làm của người đạt yêu cầu sau buổi tuyển dụng để rút kinh nghiệm. Một số công ty còn cung cấp tài liệu để ứng viên luyện thi tuyển dụng.
Hầu như chức danh giám đốc của các cơ quan nhà nước lâu nay được tuyển dụng gần như... trong vòng bí mật. SV tốt nghiệp ĐH về địa phương thì tùy thuộc vào sở nội vụ (ban tổ chức chính quyền) các tỉnh, thành; sau đó đến các sở ban ngành thuộc ngành học của họ.
May mắn có người quen biết cơ quan A, B nào đó thế là xin vào, cạy cục, chạy chọt và hối lộ (công khai lẫn kín đáo với đủ hình thức), thuộc chuyện không nói ra nhưng ai cũng biết. Thậm chí có nơi còn ra bảng giá hẳn hoi cho sự chuyển công tác hoặc tuyển dụng nhân sự mới.
Ở một tỉnh vùng ĐBSCL, tại một ủy ban, người ta đếm được gần tám người có dây mơ rễ má với nhau. Còn tại một trường THPT chuyên, người ta biết có đến 1/3 số giáo viên thuộc đối tượng được gửi gắm, kể cả tốt nghiệp loại trung bình vẫn vào được.
Việc tuyển dụng diễn ra bí mật như vậy đã làm ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng tuyển dụng. Yếu tố lý lịch còn đặt nặng. Sức mạnh của quen biết và đồng tiền vẫn có khả năng làm cho người kém năng lực hơn có thể đánh bại người giỏi trước một chức danh.
Những ngày đầu tháng 10 vừa qua, Cục Hải quan tỉnh Đồng Nai đã gây ít nhiều chú ý khi thông báo tuyển dụng nhân viên hải quan rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Hoặc thỉnh thoảng trên báo vẫn xuất hiện một số trường ĐH tuyển giảng viên rộng rãi với tiêu chuẩn a, b, c…
Đó là những tín hiệu vui, nhưng nhìn lại, những yêu cầu tuyển dụng vẫn còn khá nặng chuyện lý lịch và hồ sơ ứng viên có thể gây lãng phí không cần thiết. Quan trọng hơn là bài thi tuyển dụng hay đến mức độ nào, có khả năng tìm được người tài hay không, có tránh được tệ cha tuyển con vào làm, cấp dưới tuyển con cháu cấp trên không...
Để người có khả năng, nhất là những SV vừa tốt nghiệp, thôi chạy đôn chạy đáo với hàng chục bộ hồ sơ, tốn bao nhiêu tiền bạc, thời gian, công sức… mà như Tuấn, một SV Học viện Hành chính quốc gia năm cuối, cho biết: “Sợ nhất là chỗ làm phù hợp với khả năng, sở trường của mình đã bị những con ông cháu cha ngồi sẵn ở đó! Chúng tôi muốn được cạnh tranh công khai và công bằng”.