Theo báo cáo của Brand Finance năm 2022, Nike giữ vị trí số một trong danh sách 50 thương hiệu may mặc hàng đầu thế giới, vượt những cái tên đình đám như Louis Vuitton, Gucci, Chanel, Hermes. Trước khi đạt đến con số 46,7 tỷ USD doanh thu và 25 đôi sneaker được bán ra mỗi giây, Nike trải qua quãng thời gian chật vật để khẳng định thương hiệu.
Phim Theo đuổi một huyền thoại (Air) tái hiện giai đoạn thăng trầm của hãng thời trang nổi tiếng này, từ sự giảm sút doanh số đến quyết định thay đổi ngành công nghiệp thời trang thể thao.
Năm 1984, khi thị phần giày bóng rổ đang được nắm giữ bởi Converse và Adidas, hãng Nike thực hiện một chiến dịch quảng cáo mang tính lịch sử, khi chiêu mộ thành công ngôi sao bóng rổ Michael Jordan làm gương mặt đại diện. Theo chân Giám đốc tiếp thị thể thao Sonny Vaccaro (Matt Damon), phim Theo đuổi một huyền thoại dẫn người xem chứng kiến hành trình Nike lên kế hoạch và nỗ lực vượt qua các đối thủ cạnh tranh, để thuyết phục Michael Jordan về với mình.
Sonny được khắc họa là một người am hiểu bộ môn bóng rổ. Anh thân thiết với mọi huấn luyện viên của các trường học và thành lập riêng một giải đấu. Với nền tảng này, Sonny giúp Nike định hướng thị trường và lựa chọn ngôi sao bằng tất cả tâm huyết. Khi ban điều hành cân nhắc giữa ba cái tên để tài trợ, anh thuyết phục CEO Phil Knight (Ben Affleck) dồn toàn bộ số tiền cho duy nhất Michael Jordan.
Sonny sớm nhận ra tài năng của Michael, cả trước khi nam cầu thủ dự giải bóng rổ Nhà nghề Mỹ NBA. Anh xem các đoạn băng Michael thi đấu và phân tích kỹ thuật chơi bóng ở góc nhìn khác biệt. Đầu thập niên 1980, các vận động viên da đen dần thống trị bộ môn bóng rổ. Trong khi đó ở giai đoạn này, nước Mỹ dưới thời đại của Tổng thống Reagan tạo nhiều sức ép cho cộng đồng da màu. Sonny đã nắm bắt tất cả yếu tố này, từ năng lực thi đấu đến tình hình chính trị xã hội, để đặt mọi kỳ vọng vào Michael Jordan.
Matt Damon thể hiện hình ảnh Sonny Vaccaro dễ mến và chân thành. Xuyên suốt phim, tài tử duyên dáng trong cách thoại, tự nhiên trong hành động và biến đổi đa chiều trong ánh mắt. Khi thuyết phục sếp và đồng nghiệp lựa chọn Michael, đôi mắt ấy hiện rõ sự quyết liệt. Khi tiếp xúc với những người không am hiểu về bóng rổ, anh thể hiện sự chán chường. Khi đối chất với người đại diện của Michael, Sonny đầy vẻ khiêu khích. Và khi gặp mặt gia đình Jordan, ánh mắt anh chan chứa sự đồng cảm.
Ở nhiều phân đoạn cao trào, Matt Damon cho thấy sự kiểm soát trong cách nói thoại. Không lên gân, nam diễn viên truyền tải lời nói nhân vật một cách từ tốn nhưng vẫn đầy sức nặng. Biên kịch Alex Convery đã viết nên nhiều câu thoại hay, giàu cảm hứng nhưng không lạm dụng, chỉ sử dụng ở những thời điểm đắt giá. Trong một trường đoạn tại phòng họp của Nike, màn độc thoại Sonny dành cho Michael Jordan về giá trị cá nhân và sự đánh đổi khi trở thành một ngôi sao tạo nhiều ấn tượng.
Theo đuổi một huyền thoại sở hữu câu chuyện thành công điển hình của Hollywood với cốt truyện đơn giản, tuyến tính. Bộ phim mang đậm tinh thần Mỹ khi đề cập đến nhiều chi tiết liên quan lịch sử và văn hóa đất nước này. Vừa là diễn viên vừa là đạo diễn, Ben Affleck đã xử lý bộ phim một cách gọn gàng, không khô khan. Các tình huống được sắp xếp hợp lý, dễ theo dõi.
Đầu phim, khán giả có thể bối rối trước hệ thống nhân vật trong bộ máy điều hành của Nike với nhiều chức vụ. Tuy nhiên, tác phẩm không sa đà vào chiến lược kinh doanh. Theo đuổi một huyền thoại là câu chuyện của một người bình thường, kiên định với niềm tin bản thân để làm nên những điều phi thường.
Dù xoay quanh đôi giày lấy cảm hứng từ Michael Jordan, bộ phim không khắc họa rõ gương mặt của huyền thoại bóng rổ. Khán giả chỉ tiếp cận Michael từ sau lưng hoặc qua đôi bàn tay. Cách làm này của Ben Affleck vừa khiến khán giả tập trung vào câu chuyện chính, vừa ẩn ý về sức ảnh hưởng vô hình của nam cầu thủ đến thành công của hãng thời trang nổi tiếng.
Vượt qua giới hạn một thương hiệu, Nike cho thấy phong cách làm việc độc đáo. Xuyên suốt phim, 10 nguyên tắc kinh doanh của Nike lần lượt được thể hiện thông qua các tình huống phim và hành động của nhân vật. Sonny Vaccaro, Phil Knight, Rob Strasser (Jason Bateman), Howard White (Chris Tucker) là những người có tính cách khác biệt nhưng luôn lấy nguyên tắc chung làm kim chỉ nam dẫn lối đến thành công. Tuy nhiên, khi ngành công nghiệp thay đổi, họ cũng buộc phá bỏ nhiều khuôn mẫu để đạt mục tiêu.
Vượt qua kỳ vọng đạt ba triệu USD trong ba năm, doanh thu trong năm đầu tiên mở bán đã chạm đến mốc 126 triệu USD. Mỗi năm, Michael Jordan vẫn nhận được một khoản tiền khổng lồ đến từ doanh thu bán giày. Đó là kết quả từ công sức to lớn của người mẹ Deloris Jordan (Viola Davis).
Quyết định lựa chọn sau ba cuộc gặp gỡ với Nike, Adidas và Converse, Deloris yêu cầu thêm một thỏa thuận trong hợp đồng: Michael sẽ được hưởng một phần doanh thu từ mỗi đôi Air được bán ra. Đó là điều chưa từng có tiền lệ trong ngành công nghiệp thời trang thời điểm đó.
Viola Davis khắc họa hình ảnh người mẹ tinh tường và ôn hòa. Cô truyền tải chất giọng trầm, giàu nội lực đặc trưng nhưng biến chuyển nhẹ nhàng hơn. Ở những màn thương thảo, nữ diễn viên bộc lộ sự uy quyền, bình tĩnh và tinh tế trong cách giao tiếp.
Cú bắt tay giữa Nike và Michael Jordan đã trở thành thương vụ thay đổi lịch sử ngành thời trang thể thao. Air Jordan trở thành dòng giày có màn ra mắt thành công nhất mọi thời đại. Việc Michael hưởng phần trăm doanh thu cũng đã mở đường cho các vận động viên sau này giành được quyền lợi từ các nhãn hàng khi khai thác hình ảnh cá nhân.
Đỗ Hoàng