Thuyết Ngũ Hành diễn giải sự sinh hóa của vạn vật theo hai nguyên lý cơ bản: Tương sinh và Tương khắc.
Trong mối quan hệ Tương sinh:
Thủy sinh Mộc
Mộc sinh Hỏa
Hỏa sinh Thổ
Thổ sinh Kim
Kim sinh Thủy
Ngũ hành sinh: thuộc lẽ thiên nhiên
Nhờ nước cây xanh mới mọc lên
Cây cỏ làm mồi nhen lửa đỏ
Tro tàn tích lại đất vàng thêm
Lòng đất tạo nên kim loại trắng
Kim loại vào lò chảy nước đen
Trong mối quan hệ Tương Khắc:
Mộc khắc Thổ
Thổ khắc Thủy
Thủy khắc Hỏa
Hỏa khắc Kim
Kim khắc Mộc
Ngũ hành tương khắc: lẽ xưa nay
Rễ cỏ đâm xuyên lớp đất dầy
Đất đắp cao đê ngăn nước lũ
Nước dội nhiều nhanh dập lửa ngay
Lửa lò nung chảy đồng sắt thép
Thép cứng rèn dao chặt cỏ cây
Các nhà phong thủy hiện đại đã đưa ra khái niệm Quan hệ Suy yếu, ngược chiều với quan hệ Tương sinh:
Quan hệ này khá thuyết phục và hiện cũng được chấp thuận rộng rãi.
Hùng Sơn
