Sóng gió của Hoàng gia Nhật Bản năm 2021

Nhà báo Kazuo Okubo tờ Mainichi Shimbun - người chuyên viết về Hoàng gia trong nhiều thập kỷ - nhận định 2021 là năm đầy biến động của Hoàng gia Nhật Bản. Từ đầu năm, cuộc hôn nhân của Công chúa Mako là tâm điểm chú ý của công chúng, số lượng thành viên Hoàng gia ngày càng giảm và lễ trưởng thành của Công chúa Aiko được tổ chức theo hình thức khác với truyền thống phơi bày những khó khăn Hoàng gia phải đối mặt.

Theo nhà báo Okubo, sóng gió lớn nhất với Hoàng gia Nhật Bản năm qua là hôn nhân khác thường của Công chúa Mako với bạn trai thường dân Kei Komuro. Mako và Komuro gặp nhau năm 2012 khi còn là sinh viên Đại học Cơ đốc giáo Quốc tế Tokyo. Cặp đôi đính hôn tháng 9/2017 và dự kiến kết hôn năm sau đó nhưng đám cưới bị hoãn hai lần do mẹ chú rể bị cáo buộc "quỵt tiền" hôn phu cũ, khiến công chúng phản đối. Trong bối cảnh đó, Mako vẫn quyết về chung nhà với bạn trai hôm 26/10 với đám cưới đơn giản, không theo nghi lễ truyền thống, không váy cưới, không tiệc chúc mừng.

"Tôi vô cùng xin lỗi vì sự bất tiện đã gây ra. Tôi cũng gửi lời cảm ơn những người vẫn tiếp tục ủng hộ. Với tôi, Kei là người không thể thay thế. Hôn nhân là lựa chọn cần thiết với chúng tôi", Mako phát biểu tại buổi họp báo kết hôn giữa những cuộc biểu tình phản đối hôn nhân của cô.

Mako cũng không nhận khoản hồi môn trị giá 150 triệu yen (1,3 triệu USD) trước những cáo buộc Komuro là "kẻ đào mỏ". "Tôi nghĩ việc không nhận khoản hồi môn phản ánh lựa chọn của riêng Mako. Cô ấy đã cố gắng xua tan sự ngờ vực của công chúng với gia đình Komuro. Tuy nhiên thực tế, khoản hồi môn để duy trì phẩm giá cho cựu thành viên Hoàng gia thực sự cần thiết với cuộc sống hôn nhân", nhà báo Obuko nói. Chỉ ba tuần sau kết hôn, Mako rời Nhật Bản đến New York sống cùng chồng như cuộc chạy trốn khỏi sự săn đuổi của truyền thông và công chúng.

Trước tình hình đó, buổi họp báo nhân dịp sinh nhật của Thái tử Fumihito hôm 30/11 dự kiến diễn ra 20 phút đã kéo dài hơn một giờ, xoáy sâu vào hôn nhân Mako. Khi đó, Thái tử Fumihito tiết lộ chính ông quyết định không tổ chức hôn lễ con gái theo truyền thống vì bê bối tài chính của nhà trai kéo dài suốt bốn năm. Ông cũng bày tỏ thái độ lạnh nhạt với Komuro khi không trực tiếp gọi tên con rể trong cuộc họp báo và cho biết "không ấn tượng" gì khi gặp Komuro trước lễ cưới.

"Tôi nghĩ nghi lễ đáng lẽ phải được thực hiện như một cách thừa nhận hôn nhân. Nhiều người sẽ muốn nhìn thấy Mako trong trang phục cưới truyền thống. Một trong những yếu tố khiến hoàng tộc là đối tượng được người dân kính trọng do họ thực hiện các nghi lễ đã có từ lâu đời và sống khác với người thường. Thật đáng tiếc khi đám cưới truyền thống của Mako đã không diễn ra", Nhà báo Kazuo Okubo nói.

Tiếp đến là cuộc chiến giữa Hoàng gia và truyền thông lá cải. Gần ngày Mako kết hôn, Cơ quan Nội chính Hoàng gia cho biết Mako đang điều trị chứng rối loạn căng thẳng sau sang chấn phức tạp (PTSD), do những bình luận ác ý nhắm vào Komuro. Trong cuộc họp báo hôm 30/11, Thái tử Fumihito cũng chỉ trích báo lá cải bịa đặt về con gái: "Nếu bạn đọc các tờ báo lá cải, có rất nhiều điều trong đó là bịa đặt, dù cũng có những ý kiến chúng tôi nên lắng nghe. Bên cạnh đó, một số bài báo nói những điều thực sự khủng khiếp. Có những người bị tổn thương sâu sắc vì sự vu khống này". Bình luận của Thái tử Fumihito được đánh giá thẳng thắn và cứng rắn, khác phong cách dĩ hòa vi quý thường thấy ở Hoàng gia Nhật Bản.

Thái tử cũng lên tiếng đề nghị Cơ quan Nội chính Hoàng gia ứng phó kịp thời với những tin tức sai lệch nhắm vào một số thành viên Hoàng gia của truyền thông và dư luận. "Một lần nữa, vấn đề phản ứng trước truyền thông và dư luận của Cơ quan Nội chính Hoàng gia bị lên án. Trước đây, Hoàng hậu Michiko (nay là Thái hậu) và Thái tử phi Masako (nay là Hoàng hậu) cũng từng bị truyền thông vùi dập nhưng không nhận được sự ứng phó kịp thời từ Cơ quan Nội chính Hoàng gia", nhà báo Okubo nói.

Việc Mako rời đi khiến Hoàng gia Nhật Bản càng thêm neo người. Vấn đề được thảo luận gần đây của chính phủ là có nên sửa luật để cho phép nữ thành viên giữ lại tước vị sau kết hôn và được nối ngôi. Hoàng gia Nhật hiện có 12 nữ và 5 nam, bao gồm cả Nhật hoàng và Hoàng hậu. Trong đó chỉ ba người có quyền thừa kế ngai vàng theo Luật Hoàng gia năm 1947 là Thái tử Fumihito - em trai Nhật Hoàng Naruhito, Hoàng tử Hisahito - con trai Thái tử Fumihito - và Hoàng tử Hitachi là em trai Thượng hoàng Akihito.

Trong đó, người kế vị tương lai đặt nặng lên vai Hoàng tử Hisahito (15 tuổi) - em trai Mako. "Hoàng tử Hisahito đang theo học năm cuối trung học cơ sở. Đây là thời điểm nhạy cảm và quan trọng để Hoàng tử hình thành thái độ và quan điểm của một Hoàng đế tương lai. Tuy nhiên, Hoàng tử lại chứng kiến sự căng thẳng trong vấn đề hôn nhân của chị gái, khiến gia đình Thái tử lo lắng", nhà báo Okubo bình luận.

Cuối cùng là lễ trưởng thành của Công chúa Aiko - con gái Nhật hoàng Naruhito - diễn ra hôm 5/12 khi bước sang tuổi 20. Aiko đã không làm vương miện mới với mong muốn chia sẻ khó khăn với người dân trong bối cảnh đại dịch. Việc Aiko mượn vương miện cô ruột đội trong lễ trưởng thành nhận nhiều ý kiến khen chê từ truyền thông và công chúng. Một số cho rằng Hoàng gia không nên tiết kiệm tới mức không làm vương miện cho con duy nhất của Nhật hoàng, trong khi hai Công chúa Mako và Kako - con gái Thái tử Fumihito - được làm vương miện giá trị gần 30 triệu yên mỗi chiếc. Một số khác khen quyết định của Aiko kế thừa truyền thống tiết kiệm lâu đời của Hoàng gia. Lễ trưởng thành của Aiko cũng không được phát trực tiếp, khiến công chúng đổ lỗi chính cuộc hôn nhân của Mako làm ảnh hưởng các hoạt động của Hoàng gia.

Điểm sáng của Hoàng gia Nhật Bản năm 2021 là hình ảnh trưởng thành của Công chúa Aiko được công chúng và truyền thông tích cực đón nhận. Công chúa Aiko bắt đầu thực hiện các nhiệm vụ Hoàng gia đầu năm 2022 với kỳ vọng thổi làn gió mới cho các hoạt động của Hoàng gia Nhật Bản.

Sơn Nam (Theo Mi-mollet, Jisin)