Sau phiên tòa sáng 24/3 xét xử bị cáo Hồ Duy Trúc và các đồng phạm trong vụ án chặt tay cướp xe SH trên cầu Phú Mỹ (quận 2, TP HCM), có một điều mà ít ai biết tới, đó là chị gái Hồ Duy Trúc chính là Hồ Thị Khánh Minh vợ sắp cưới của Tô Công Luân, chàng sinh viên nghèo ở làng Bình Quý (Ninh Phước - Ninh Thuận). Luân đã qua đời sau khi sang Trung Quốc bán thận năm 2008. Vụ việc đã được rất nhiều tờ báo vào cuộc phản ánh.
6 năm trước, Minh mới 17 tuổi, bụng chửa vượt mặt, nhưng vì tình yêu với Luân đã tìm cách đi theo đường tiểu ngạch, vượt biên sang Quảng Châu đưa Luân về trong cảnh thân tàn ma dại với quả thận đã bị cắt.
Bà Út, cũng chính là người đón Luân từ ga Tháp Chàm, rồi cùng Minh và gia đình Luân đưa cậu sinh viên nghèo ấy vào Sài Gòn, chăm sóc, chữa trị cho đến những ngày cuối đời. Luân mất 3 tuần sau thì đứa con trai của cậu và Khánh Minh cũng chào đời trong một căn chòi đất ở xóm bờ đê ven sông Dinh ở Phan Rang.
Tô Công Luân và Khánh Minh khi còn yêu nhau. Ảnh chụp năm 2007, đứa bé trong ảnh không liên quan đến số phận hai nhân vật.
Vụ việc chấn động năm ấy của Tô Công Luân, Khánh Minh cùng bà Út là những nhân chứng, những người đi cùng số phận của Luân, những người cũng là nhân vật của báo chí. Năm ấy, "tướng cướp" Hồ Duy Trúc mới là cậu bé 15 tuổi, học lớp 9, còi cọc và nhút nhát.
Bây giờ thì quá vãng ấy đã lùi xa, chỉ có sự thật nhức nhối là Trúc đã trở thành một “tướng cướp”. Nhưng những nỗi cay đắng của cuộc đời thì sẽ không theo Trúc đi vào vòng lao lý mà có thể sẽ ở lại mãi mãi với Khánh Minh, bà Út và những người thân của Trúc.
Vợ chưa cưới của Trúc nói, ngày Trúc bị bắt sau khi gây ra vụ cướp xe SH cũng là ngày cô biết mình mang thai. Còn Khánh Minh cho biết, cô muốn tìm đến những nhà báo năm xưa từng giúp đỡ mẹ con cô, có cách nào nói giúp cho Hồ Duy Trúc được thoát án tử hình. Không chỉ vì tình máu mủ với em trai mà vì Minh thương một cô gái sắp phải chứng kiến cái chết của chồng, thương một đứa trẻ vừa chào đời đã có thể không bao giờ còn nhìn mặt cha. “Em thương mẹ con nó (vợ, con Hồ Duy Trúc) vì hai mẹ con giờ cũng giống như cuộc đời của mẹ con em 6 năm trước, sinh ra đã không biết mặt cha”, Khánh Minh nói.
Căn chòi đất ven sông Dinh của "tướng cướp" Hồ Trúc Duy cách đây ít lâu đã treo biển "bán nhà". Hàng xóm cho biết vợ chồng bà Út và một bầy cháu 12 đứa đang vật vạ ở lề chợ Phan Rang, bán hoa và trái cây. Cách đây 6 năm, bầy cháu mà bà phải cưu mang mới có 5 đứa. Nhưng trong từng ấy năm đã có thêm 3 đứa con gái của bà Út bị chồng bỏ, giao thêm cho bà 6 đứa cháu, cùng đứa con trai mới đẻ của Trúc nữa là đủ một chục (theo cách tính của người Phan Rang).
Ba mẹ của Hồ Duy Trúc tại chợ hoa Phan Rang năm 2009.
Bà Út niềm nở nhận ra nhà báo năm xưa rồi mời đĩa trái cây và phân bua đủ thứ về hành động của bà ở phiên tòa. Bà nói bà ít học nên khi nghe tòa tuyên con trai bị tử hình bà nghĩ vậy là xong luôn rồi, vì không biết còn có thể kháng án, còn phiên phúc thẩm. Rồi thấy Trúc bị dẫn ra xe tù, bà nghĩ đó là lần cuối còn thấy thằng con trai duy nhất của bà. Vậy là bà gào thét. Còn ném đá giữa tòa như báo đưa, bà nói bà không ném, “vì đá ở đâu ra trong tòa mà ném chớ chú”, bà phân bua.
Bà Út cũng thừa nhận đã “manh động” với một nữ phóng viên. Nhưng bà nói, suốt buổi xử cô phóng viên này cứ dí máy ảnh kè theo bà. Đến khi tòa tuyên con bà tử hình, mọi người ra về gần hết vẫn không buông bà ra mà cứ dí theo chụp ảnh bà mãi. “Con người ta bị tử hình mà cứ dí người ta chụp ảnh mãi, tui làm sao bình tĩnh được…”, bà Út kể lại.
Một tháng sau đó, bà Út cùng một nhà báo cũng gặp lại luật sư Bình (người bào chữa cho Trúc ở phiên tòa sơ thẩm) tại quán cà phê ở trụ sở tòa án thành phố và luật sư Bình cũng xác nhận, người đe dọa luật sư tại tòa như báo chí từng đưa không phải là bà Út.
Cuộc đời Khánh Minh đã trôi nổi, đời bà Út còn trôi nổi hơn trăm lần. Bà có tới 12 người con, có 3 đứa đã chết vì nhiều lý do. Một đứa con trai nữa đi lạc từ nhỏ, có lần nghe trên báo có người ở Mỹ về tìm cha mẹ, nhận dạng và hoàn cảnh giống đứa con trai đó của bà. Nhưng khi bà tất tả vào tới Sài Gòn thì người ta đã về Mỹ, đến giờ vẫn bặt tin. Trúc là một trong hai đứa con trai còn lại của bà, nhưng người anh trai lớn (nay đã gần 40 tuổi) bị bại liệt từ nhỏ và lê la ăn xin ở chợ Phủ Hà, nhiều lần bà Út ra đưa về nhưng không được.
Bé Duy Khoa (áo trắng), con trai Hồ Duy Trúc khi 4 tháng tuổi tại hàng trái cây ở chợ Phan Rang của bà nội.
Để có tiền thăm nuôi con, vợ chồng bà Út phải vay lãi nặng (một triệu, 50.000 tiền lãi mỗi ngày) để vào Sài Gòn. Cách đây một tuần, bà nói đã vay được 20 triệu và đưa cho nạn nhân của Trúc (cô gái bị chặt tay) với hy vọng tòa sẽ xem xét giảm nhẹ án cho con mình. Bà nói, nạn nhân muốn đền 100 triệu, nhưng bà treo biển bán nhà 2 tháng nay chưa ai mua, nên đi vay nóng đưa trước, mong sẽ được tòa lượng thứ cho thằng Trúc khỏi án tử…
Án tử hình của Hồ Duy Trúc từng gây ra một tiếng “ồ” rất lớn tại phiên tòa sơ thẩm vì không ai nghĩ tòa sẽ nâng án chung thân mà viện kiểm sát đề nghị. Nhưng dư luận sau đó đều ủng hộ bản án của tòa, bởi nỗi ám ảnh quá lớn của những vụ cướp kinh hoàng của Trúc và đồng bọn gây ra. Và bởi thế, nếu ngày mai Trúc phải đền tội để làm giảm đi nỗi kinh hoàng của những người dân lương thiện ở Sài Gòn thì đó cũng là một phán quyết khó cãi về mặt pháp lý lẫn nhân tâm. Chỉ đau lòng là sau phán quyết ấy, không chỉ một mình “tướng cướp” Hồ Duy Trúc lãnh án…
K'Lu Viễn Sự
