5h mỗi sáng thứ hai, thứ tư và thứ sáu, Kim Ye-ji, 32 tuổi, thuộc thế hệ Millennials (hay Thế hệ Y, còn gọi là thế hệ thiên niên kỷ, gồm những người sinh ra trong những năm từ 1981 đến 1996) bắt đầu một ngày mới bằng công việc dọn dẹp vệ sinh. Sau khi thức dậy, cô chạy đến một tòa nhà văn phòng, cầm chổi và cây lau nhà. Ngày làm việc của cô tại khu nhà ở phức hợp, bệnh viện và các tòa nhà khác kết thúc vào đầu giờ chiều khi mọi người đang nghĩ ngợi nên ăn gì cho bữa trưa.
"Tại chỗ làm, một số người thường đến gặp tôi và hỏi: 'Người trẻ mà cũng làm việc này sao?' hoặc 'Đây có phải là công việc bán thời gian của bạn không?'. Đôi khi, họ nghĩ tôi là một bà mẹ trẻ cần tiền. Tôi chỉ đang làm công việc của mình, nhưng những gì họ nghĩ là chuyện tại sao tôi chọn nghề này. Tôi là nhân viên lau dọn trong suốt bảy năm nay. Tôi đã thu được rất nhiều thứ thông qua công việc này, hơn cả giá trị vật chất. Vì vậy, tôi đã học được cách không nghĩ nhiều", Kim Ye-ji nói.
Nhà văn kiêm họa sĩ minh họa Kim Ye-ji và cuốn tự truyện của cô Yes, I Am a Cleaner (2019)
Bae Yoon-seul, 28 tuổi, cũng bắt đầu ngày mới từ lúc 5h. Khi chuông báo thức reo, cô dành hơn một giờ đồng hồ để đi đến một công trường - nơi cô sẽ cùng nhóm công nhân dán giấy dán tường trong những căn hộ mới xây.
Bae Yoon-seul đã vượt qua những trở ngại ban đầu về thể chất và tâm lý khi làm việc tại các công trường xây dựng bằng cách tự nhủ: "Hãy vượt qua tuần này, tháng này, rồi cho đến ngày nhận lương tiếp theo". Đã hai năm kể từ khi cô bắt đầu nghề của mình, Bae hy vọng một ngày nào đó sẽ được công nhận là người dán giấy dán tường kỳ cựu.
Trước đây, các công việc của giới cổ cồn xanh (lao động phổ thông làm công việc tay chân, gọi là cổ cồn xanh xuất phát từ màu áo xanh dương của các công nhân xây dựng, kỹ thuật) bị coi là không đúng đắn với các sinh viên đã tốt nghiệp đại học. Nhưng ngày nay, chuyện thanh niên - thế hệ millenials chọn nghề cổ cồn xanh không hiếm gặp ở Hàn Quốc. Năm 2020, hai thành phố Jinju và Changwon ở tỉnh Nam Gyeongsang đã thông báo tuyển dụng nhân viên dọn vệ sinh đường phố của thành phố. Gần một nửa số người nộp đơn ở độ tuổi 20 và 30-64 tuổi trong số 111 ứng viên ở Jinju và 341 trong số 727 ứng viên ở Changwon.
Xu hướng Millennials lựa chọn một loạt các công việc khác với những công việc được thế hệ cũ coi là "uy tín và sinh lời" ngày càng trở nên nổi bật trong những năm gần đây. Một số chuyên gia cho rằng thị trường lao động đầy biến động đóng một vai trò quan trọng trong việc lựa chọn công việc của họ. Mặc dù Hàn Quốc có tỷ lệ người từ 25 đến 34 tuổi có trình độ đại học cao - 69,8% vào năm 2020, cao hơn nhiều so với mức trung bình của OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế, có 34 thành viên, chủ yếu là nước phát triển) là 45,5%, theo Bộ giáo dục, họ vẫn gặp khó khăn trong tìm việc làm, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao.
Suh Yong-gu, giáo sư quản lý kinh doanh tại Đại học Nữ sinh Sookmyung, cho biết: "Quyết định dừng việc tuyển dụng lao động dài hạn của các công ty đối với những người mới ra trường đang tìm việc là nguyên nhân gây ra điều này". Khi cánh cửa đến với những công việc được trả lương cao dường như đã đóng lại, một số người bắt đầu tìm kiếm các nguồn thu nhập khác ổn định hơn và trở nên hứa hẹn hơn trong tương lai.
Những công việc cần di chuyển nhanh và không thường xuyên, lao động thể chất - như người dọn dẹp và dán tường - đã được đánh giá lại trong những năm gần đây như một sự thay thế phù hợp. Đặc biệt, thời đại trí tuệ nhân tạo (AI) gây ra mối đe dọa cho nhiều người, tác động tới nhiều ngành nghề. Vị giáo sư nói thêm rằng việc giới trẻ lựa chọn những công việc "độc đáo" không phải là kết quả duy nhất của sự thất vọng về nền kinh tế. Thay vào đó, nó phản ánh sự thay đổi thái độ của họ đối với sự nghiệp, giúp họ khám phá những mục tiêu và đam mê cuộc sống khác.
Đó là trường hợp của Kim - người ở đầu bài viết. Sau khi theo học chuyên ngành hội họa phương Tây ở trường đại học, niềm đam mê của cô nằm ở những bức tranh minh họa. Nhưng cô không thành công trong việc quảng bá công việc của mình thông qua blog, mạng xã hội và điều này đã khiến cô nản lòng sau nhiều năm. Còn công việc dọn dẹp cô chọn sau đó, không chỉ đem lại nguồn thu nhập ổn định mà còn là chủ đề trong cuốn sách bán chạy của cô Yes, I am a cleaner, được kể dưới dạng tiểu thuyết với tranh vẽ, cuối cùng đã tạo ra nguồn cầu lớn về tranh minh họa cho cô.
Tác giả Bae Yoon-seul và cuốn tự truyện của cô The Story of a Young Wall-paperer (2021).
Còn Bae - người theo nghề dán giấy tường lưu ý vấn đề tiền bạc và thất nghiệp không phải là nguyên nhân khiến cô quyết định làm nghề treo giấy dán tường. Công việc trước đây của cô là một nhân viên xã hội. Khi làm nghề đó, cô nỗ lực để thử những điều mới nhưng không được đánh giá cao và khiến cô nhận ra rằng cô chỉ là một bánh răng có thể thay thế trong một tổ chức không linh hoạt.
"Sau khi tìm hiểu, tôi nhận ra việc có các kỹ năng như một kỹ thuật viên là cách để tôi trở thành một thành viên quan trọng và có giá trị trong một tập thể. Tôi đã chọn công việc theo tiêu chuẩn của bản thân về điều gì sẽ khiến tôi hài lòng nhất", cô nói. Sau khi cân nhắc những ưu và nhược điểm của nhiều ngành nghề, cô nhận thấy công việc dán giấy dán tường hoàn toàn phù hợp - vì cô có thể đáp ứng nhu cầu thể chất mà nghề đó yêu cầu.
Cả hai cô gái đều công khai về nghề nghiệp của mình trong thời đại bùng nổ mạng xã hội, biên tập thành tự truyện Yes, I am a cleaner (Đúng, tôi là người dọn dẹp) và The story of a young wall-paperer (Chuyện của một người thợ dán tường trẻ). Với lời kể chân thành của Kim và Bae về công việc của họ, hai cuốn tự truyện đã lần lượt trở thành sách bán chạy trong thể loại tiểu luận của Yes24 - một tiệm sách trực tuyến hàng đầu Hàn Quốc. Đến nay, hai tác giả vẫn tiếp tục được mời tham gia các buổi nói chuyện hoặc thuyết trình để giới thiệu câu chuyện của mình cho những người khác, đặc biệt là cho các học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông đang đứng trước ngã ba đường trong cuộc đời.
Theo Koo Jeong-woo, giáo sư xã hội học tại Đại học Sungkyunkwan, cho biết: "Người của thế hệ trước có thể tự hỏi liệu những công việc này có đáng để chia sẻ với những người khác hay không. Nhưng đối với Millennials, những người thoát khỏi thành kiến của người khác, đó không phải là điều đáng để bối rối. Ngược lại, những kinh nghiệm này có thể mang lại cho họ những thành công lớn hơn, tốt hơn".
Hằng Trần (Theo Korea Times)
