"Tôi dùng số tiền còn lại mua vài ổ bánh mì trắng để ăn ngày ba bữa cho đến khi nhận được lương", anh nói. "Đôi khi tôi nghĩ, mình kiếm được không ít tiền, là mức lương trung bình khá. Nhưng tôi vẫn cảm thấy nghèo mỗi tháng", anh bổ sung.
Hsu thuộc nhóm người lao động trẻ và độc thân ở Đài Loan, được gọi là "yue guang zu" (gia tộc ánh trăng). Thuật ngữ này mô tả việc bị phá sản vào cuối mỗi tháng, hoặc như Hsu mô tả: "Tiền vào từ tay trái và ra từ tay phải của tôi". Chung Chí Niên, giáo sư Đại học Bách khoa Hồng Kông, cho biết thuật ngữ này có nguồn gốc từ Đài Loan nhưng hiện cũng thường được sử dụng ở Trung Quốc đại lục và Hồng Kông để mô tả thế hệ trẻ. "Hành vi này rất khác với hành vi của cha mẹ họ, những người tiết kiệm từng xu theo đúng nghĩa đen. Nhưng thế hệ trẻ tiêu từng xu họ có", ông Chung cho biết.
Theo một báo cáo địa phương, ước tính có khoảng 40% thanh niên độc thân sống ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến đang sống bằng tiền lương.
Chung cho biết, chi phí sinh hoạt ngày càng tăng khiến nhiều người có nguy cơ gia nhập "gia tộc ánh trăng", đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Trong khi tỷ lệ lạm phát 2,4% của Đài Loan thấp hơn nhiều so với nhiều nơi trên thế giới, giá tiêu dùng và chi phí thực phẩm vẫn tăng.
Đối với A-Jin, 34 tuổi, các chi phí cố định như bảo hiểm, tiện ích và đi lại đã chiếm "hơn một nửa" mức lương 30.000 Tân Đài tệ (khoảng 985 USD) mỗi tháng của cô. "Tôi sẽ chỉ còn lại 10.000 Đài tệ một tháng cho tiền ăn và các chi phí khác. Ăn uống ở ngoài hiện có giá khoảng 300 Đài tệ một ngày. Không có cách nào để tiết kiệm", A-Jin, làm việc trong ngành dịch vụ nói. "Nếu trường hợp khẩn cấp xảy ra với tôi, chẳng hạn như tai nạn xe hơi, tôi sẽ không có tiền mặt để giải quyết vấn đề".
Không chỉ lạm phát
Nhưng đối với một số người khác, chính tâm lý "bạn chỉ sống một lần" khuyến khích họ chi tiêu cho những gì mình muốn, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc mắc nợ. Kể từ khi Hsu bắt đầu đi làm cách đây 10 năm, vị kỹ sư xây dựng này đã phải vật lộn để tích lũy tiền tiết kiệm vì anh đang cố gắng trả các khoản nợ thời sinh viên. "Thay vì tiết kiệm số tiền còn lại vào cuối tháng, tôi quyết định trả hết các khoản nợ của mình", anh nói. Nhưng khi một chấn thương đầu gối nghiêm trọng khiến anh phải nghỉ việc không lương trong hai tuần, Hsu nhận ra anh không thể tự nuôi sống bản thân.
Trước khi nhận ra điều đó, anh ấy đã có tới 4 thẻ tín dụng và gần 70% tiền lương của anh mỗi tháng được dùng để trả những khoản nợ, do vậy anh chỉ còn lại rất ít để tiết kiệm.
Hsu thừa nhận trong khi một nửa khoản nợ của anh ấy dành cho các chi phí cần thiết hàng ngày, nửa còn lại là những lựa chọn và mong muốn về lối sống cá nhân. Anh Hsu, 38 tuổi, cho biết: "Tôi đã để tiền vuột khỏi tầm tay, nghĩ rằng vì tôi có thẻ tín dụng, hãy mua một chiếc ô tô khi tôi có thể. Với mua sắm trực tuyến , bạn cũng tiếp xúc với rất nhiều thứ bạn có thể mua và thực tế là bạn có thể mua hàng quá dễ dàng".
'Hạnh phúc nhỏ nhưng chắc chắn'
Giáo sư Chung cho biết, khái niệm "gia tộc ánh trăng" phản ánh sự vỡ mộng mà giới trẻ cảm thấy về cuộc sống ngày nay. Nó giống như các thuật ngữ khác đã trở nên phổ biến ở Trung Quốc trong hai năm qua, chẳng hạn như "tang ping" và "bai lan". "Tang ping" là xu hướng sống nằm yên, mặc kệ đời, tức là người trẻ không cố gắng làm việc suốt đời để mua nhà như trước, chấp nhận cuộc sống bình thường, cạn hi vọng. Trong khi đó, "bai lan" nói đến thái độ thờ ơ với cuộc đời của một bộ phận người trẻ khi cuộc sống ngày càng trở nên áp lực, cạnh tranh.
Ông nói thêm: "Tại Đông Á, cha mẹ của gia tộc ánh trăng đã trải qua quá trình công nghiệp hóa rất thành công và hoàn thành các mục tiêu trong cuộc sống của họ. Nhưng đó là một thực tế khác đối với thế hệ này... Họ nhìn thấy thành công của cha mẹ mình, nhưng đơn giản là không thể đạt được điều đó. Có một khoảng cách rất lớn giữa kỳ vọng và thực tế. 'Gia tộc ánh trăng' tồn tại chủ yếu do giới trẻ Đài Loan không còn có thể sở hữu nhà nữa, do thiếu nhà ở giá rẻ", Chung cho biết.
"Kỳ vọng mua được nhà riêng, kết hôn và xây dựng gia đình riêng giờ đã quá xa vời. Những người trẻ tuổi thà từ bỏ giấc mơ đó và tiêu tiền vào những thứ họ chắc chắn sẽ có được ngày hôm nay", ông Chung tiếp tục. Điều này này được gọi là "xiao que xin", có nghĩa là "hạnh phúc nhỏ nhưng chắc chắn" trong tiếng Quan Thoại.
"Đó có thể là bất cứ thứ gì, từ việc mua một tách cà phê Starbucks, đến một chuyến du lịch nước ngoài - những thứ sẽ mang lại cho bạn cảm giác hạnh phúc nhỏ nhoi để bù đắp việc đánh mất một mục tiêu dài hạn trong cuộc sống", ông Chung cho hay.
Hsu đồng ý, chia sẻ một câu nói phổ biến ở Đài Loan mô tả tình trạng hiện tại: "Nhà không phải để ở, mà là để đầu tư. Một căn hộ ba phòng ngủ hiện có giá 20 triệu Đài tệ. Tôi cần tiết kiệm bao lâu với mức lương hàng năm là 720.000 Đài tệ? Bạn sẽ chỉ nghiêm túc làm điều gì đó nếu bạn có mục tiêu rõ ràng. Không có khả năng mua nhà, nó giống như làm ra tiền cũng vô ích nếu bạn không tiêu nó".
Không có mục tiêu dài hạn
A-Jin cho biết cô không có mục tiêu tài chính hay cuộc sống dài hạn nào và đã "hoàn toàn từ bỏ" việc mua nhà riêng. "Miễn là tôi có thức ăn và cái bụng của tôi có thể no, tôi sẽ không chết. Đối với tôi thế là đủ. Tôi chỉ nghĩ làm thế nào để có thể đối xử tử tế hơn với bản thân mình, vậy thôi", cô cho hay. Đối với Hsu, anh coi những ngày khó khăn nhất đã qua. Anh ấy đã hủy thẻ tín dụng của mình hai năm trước và cam kết tiết kiệm một phần ba tiền lương của mình mỗi tháng. Tuy nhiên, anh ấy vẫn coi mình là một phần của "gia tộc ánh trăng" vì anh không chắc liệu mình có sống sót sau một trường hợp khẩn cấp khác hay không.
"Tôi vẫn chưa có mục tiêu tài chính dài hạn nào. Ưu tiên của tôi là thanh toán nốt số nợ thẻ tín dụng còn lại. Tôi chỉ bị thúc đẩy bởi nỗi sợ đói trở lại. Không biết liệu mình có đủ tiền mua thức ăn cho đến ngày lĩnh lương tiếp theo hay không là một trạng thái rất đáng sợ", Hsu tiếp tục.
Hằng Trần (Theo CNBC)