Nhiều lao động ngành may mặc đã tự ý bỏ việc đầu năm. |
Ông Nguyễn Đức Hoan, Giám đốc Công ty may Song Ngọc, đồng thời là Phó giám đốc Công ty may Chợ Lớn, TP HCM, cho biết, đơn vị của ông bắt đầu làm việc từ mùng 8 tháng Giêng, nhưng đến nay số lao động trở lại với hai công ty chỉ khoảng 80%. Với kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, ông Hoan dự báo số còn lại sẽ nghỉ hẳn luôn.
Tương tự, ở Công ty may Phương Nam, quận Thủ Đức, số công nhân tự ý bỏ việc chiếm gần 25%.
Các cửa hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống trên địa bàn TP HCM còn thiếu hụt lao động trầm trọng hơn. Qua khảo sát của VnExpress, tại một số cửa hàng ăn nhỏ trên địa bàn quận 5, 3 và 6, số lao động nghỉ hẳn trong 2 tuần đầu năm chiếm khoảng 30-40% so với tổng lao động trước Tết. Nhiều quán cơm chỉ mở cửa bán hàng trong ngày khai trương (mùng 8 Tết) rồi sau đó phải chờ tuyển thêm nhân viên phục vụ mới.
Bà La Kim Phụng, chủ tiệm cơm trên đường Huỳnh Mẫn Đạt, quận 5 cho biết, tổng số lao động bà tuyển dụng trong năm là 55, từ các tỉnh miền Trung và miền Bắc. Trước Tết, bà không hề nhận được một đơn xin nghỉ nào của nhân viên, nên theo kế hoạch đúng mùng 6 tiệm cơm hoạt động trở lại. Tuy nhiên, ngày đầu khai trương, chỉ có 5 nhân viên có mặt, 2 ngày sau có thêm 2 người nữa. "Tôi nghĩ có lẽ vì kẹt xe tàu, với lại mấy ngày đầu năm không có nhiều khách nên ráng chờ, nhưng đến hôm nay vẫn không thêm được người nào. Cửa tiệm đành tạm nghỉ một tuần", bà Phụng giải thích.
Kết hôn, sinh con, ốm đau là những lý do được đưa ra, nhưng phần lớn lao động cho rằng thu nhập họ nhận thấp so với công sức bỏ ra. Chị Trần Thị Cẩm, quê ở Cà Mau, đang tìm việc làm mới tại Trung tâm Việc làm của Sở Lao động thương binh và Xã hội, cho biết, chị từng là nhân viên của một công ty tư nhân của thành phố trong 2 năm qua. Thu nhập ăn theo sản phẩm, tăng ca liên tục tới 8h tối, nhưng mỗi tháng chị chỉ lãnh được 700.000 đồng. Tết, công ty nào cũng có lương tháng 13, riêng công ty này chỉ có tổ trưởng, chuyền trưởng và một số công nhân thâm niên làm việc trên 2 năm mới được thưởng. Chị chỉ nhận được 1/2 lương tháng 13. "Tôi quyết định nghỉ để xin việc khác làm", chị Cẩm nói.
Anh Mạnh Hùng, quê ở Thanh Hóa, không trình độ, nghề nghiệp, vào TP HCM xin việc làm ở một tiệm cơm quận 6. Anh làm từ 5h sáng đến 7h tối, bưng bê, dọn dẹp, rửa chén bát... và hằng tháng nhận 400.000 đồng tiền lương. "Sức trẻ tôi không thể chấp nhận đồng lương ít ỏi này. Vì thế, hôm về Tết tôi xin nghỉ luôn, giờ đang đi xin chỗ nào cần người phụ hồ cũng được, làm mệt mà có thu nhập cao vẫn thích hơn", anh Hùng bộc bạch.
Nhiều chủ doanh nghiệp thừa nhận mức lương hiện thời mà họ trả cho công nhân có phần chưa thỏa đáng. Ông Nguyễn Đức Hoan nói: "Mặc dù Công ty Song Ngọc và Chợ Lớn có đầy đủ các chế độ cho người lao động, nhưng mức lương bình quân của một công nhân chỉ từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng có lẽ chưa đáp ứng được nhu cầu của họ". Còn ông Nguyễn Khắc, chủ tiệm cơm tấm trên đường Minh Phụng, quận 6, cũng cho rằng mức lương bình quân ông trả cho một nhân viên là 750.000 đồng/tháng chưa đủ để bù đắp việc giá cả hầu hết các mặt hàng đang ngày một leo thang.
Tuy nhiên, vì lý do lợi nhuận, các chủ doanh nghiệp đều cho biết không thể trợ cấp thêm hoặc tăng lương cho người lao động.
Theo bà Nguyễn Thị Dân, Trưởng phòng Lao động tiền lương, Sở Lao động thương binh và Xã hội TP HCM, chưa thể thống kê chính xác số nghỉ việc đặc biệt là thời gian sau Tết của các lao động phổ thông, và chính thành phần kinh doanh quy mô nhỏ cũng thường có sai phạm về luật lao động.
Sự ràng buộc giữa người sử dụng lao động và lao động trong những trường hợp trên thường không chặt chẽ, nhiều nơi không có cả hợp đồng lao động. Ít quyền lợi, ít ràng buộc, ở đâu có việc làm tốt thu nhập đỡ hơn thì lao động tìm đến. "Tôi nghĩ rằng, cho đến nay Luật Lao động chưa được tuyên truyền tới các quán ăn hay đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ. Một số chủ lao động vẫn lách luật, làm trái luật, còn ý thức của người lao động cũng chưa cao", bà Dân nói.
Theo Sở Lao động thương binh và Xã hội, thời gian tới sẽ có một đợt thanh tra về việc sử dụng lao động của các doanh nghiệp.