Jiang, 28 tuổi, nói với Sixth Tone: "Họ không làm việc chăm chỉ như tôi, nhưng họ xuất sắc trong các mối quan hệ giữa các cá nhân và dường như thăng tiến trong sự nghiệp nhanh hơn. Điều đó khiến tôi tự hỏi liệu có những kỹ năng đặc biệt nào hoặc có lẽ là những khía cạnh nào trong suy nghĩ mà tôi cần phải giải quyết không".
Jiang suy ngẫm về những khoảnh khắc anh bỏ qua các sắc thái xã hội, chẳng hạn như bỏ lỡ thời điểm thích hợp để chúc mừng sếp hoặc cố gắng từ chối những yêu cầu tầm thường từ đồng nghiệp. Vì thế, anh quyết định tìm kiếm những khóa học được gọi là "chỉ số trí tuệ cảm xúc" (EQ) trên mạng xã hội.
Năm 2022, Jiang tìm thấy những khóa học như vậy do doanh nhân tài năng và nổi tiếng Yang Tianzhen cung cấp trên Xiaohongshu, nền tảng xã hội giống như Instagram của Trung Quốc. Các lớp học của Yang nhằm mục đích giải quyết những thách thức tại nơi làm việc.
Khi đào sâu hơn, Jiang theo đuổi các khóa học phù hợp về các vấn đề như giao tiếp xã hội trong bữa tối, sự nhạy bén trong kinh doanh và mối quan hệ giữa các cá nhân do những người có ảnh hưởng khác cung cấp, với mức phí từ 199 đến 3.000 nhân dân tệ (28 đến 421 USD) mỗi khóa học.
Trong thời gian rảnh rỗi, Jiang hiện dành hết tâm huyết để nghiên cứu mọi thứ, từ kinh tế đến tâm lý học. Anh cũng chia sẻ kinh nghiệm của mình với bạn bè, những người mà anh thấy đã gặp phải những thách thức và vấn đề tương tự tại nơi làm việc của họ.
Kỹ năng làm việc nhóm, tham gia các hoạt động gắn kết trong công ty hiện được chú trọng. Ảnh: Freepik
Nhiều chuyên gia trẻ trên toàn cầu hiện mong muốn cải thiện lợi thế cạnh tranh của họ trong thị trường lao động đang bị sa thải hàng loạt và suy thoái kinh tế. Một số công ty công nghệ lớn nhất thế giới đã sa thải tổng cộng hơn 150.000 công nhân tính đến tháng 1/2023. Trong khi đó, việc sa thải quy mô lớn trong các công ty internet Trung Quốc bắt đầu vào năm 2022.
Những người hướng dẫn trực tuyến tự xưng là chuyên gia kỹ năng xã hội đã sử dụng các từ khóa như 'sự hòa nhập', 'triển vọng việc làm đầy thách thức' và 'cạnh tranh gay gắt trong ngành' để lôi kéo các chuyên gia trẻ trả phí cho các khóa học của họ.
Ma Caiying, nhân viên tại một công ty dịch vụ nhân sự ở thành phố Quảng Châu, cho biết nhiều công ty nhận ra tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc (EQ) và đang cố gắng tích hợp nó vào các khóa đào tạo của họ, đặc biệt tập trung vào các lĩnh vực như xây dựng đội nhóm và giao tiếp.
Ma cho biết thêm rằng cô cung cấp chương trình đào tạo phù hợp với công việc, chẳng hạn như triển khai các phương pháp tiếp cận khác nhau trong giao dịch với khách hàng từ các công ty nhà nước và nước ngoài. Tuy nhiên, cô nói rằng hầu hết lớp học trí tuệ cảm xúc trực tuyến đều nhắm mục tiêu xây dựng các kỹ năng thực dụng, chẳng hạn giao tiếp với sếp hoặc hòa hợp với đồng nghiệp.
Cô cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của "sự tương tác thực sự" với khách hàng vì khách hàng thích coi nhân viên với tư cách cá nhân hơn là những mối liên hệ kinh doanh thuần túy.
Trong khi đó, Jiang cho biết những vấn đề liên quan đến công việc của anh tại công ty thiết bị này xuất phát từ sự giáo dục nghiêm khắc ở tỉnh Sơn Đông, miền đông Trung Quốc, khiến anh sống nội tâm và không thoải mái trong môi trường xã hội.
Jiang, người tự mô tả mình là người cô độc ngoài công việc, cho biết: "Tôi dường như gặp khó khăn khi hòa nhập vào nhóm. Tôi cảm thấy rất gò bó trong những bữa tiệc hay những buổi uống rượu. Tôi không biết phải nói hay làm gì: Tôi có nên nâng ly chúc mừng vào lúc này không? Tôi nên phản ứng thế nào khi sếp nói điều gì đó?"
Các khóa học EQ đã đưa anh vào một hành trình thay đổi. Jiang đã học được cách lên tiếng một cách tự tin hơn khi có điều gì đó muốn nói, cách giao tiếp bằng mắt trong khi trò chuyện với người khác và cách chuyển hướng những câu hỏi không thoải mái.
Ngoài ra, anh đã học cách chấp nhận quy tắc xã hội là "phục vụ theo sở thích của người khác", điều này cho phép anh thoát khỏi sự cô độc và trở nên gắn kết hơn với xã hội.
Chẳng hạn, ban đầu Jiang phản đối việc tham gia các hoạt động nhóm như uống rượu, hút thuốc và chơi bài với đồng nghiệp. Tuy nhiên, sau khi nắm vững các kỹ năng xã hội tốt hơn, ít nhất anh cũng có thể giả vờ rằng mình thích những hoạt động như vậy và dần dần trở thành một phần của một nhóm. Sự kết hợp chặt chẽ hơn với đồng nghiệp đã giúp anh tiếp cận được nhiều thông tin nội bộ, từ đó giải quyết được những rắc rối trong công việc.
Jiang cho biết các khóa học về trí tuệ cảm xúc cũng giúp cải thiện sự tự tin và khả năng diễn đạt. Anh học được nhiều chiến lược để xử lý các tình huống khó xử có thể xảy ra, chẳng hạn như trả lời những đồng nghiệp thắc mắc về thói quen làm việc của mình. Những kỹ năng mới học được này đã giúp anh trở nên quyết đoán hơn trong các mối quan hệ với người khác.
Qi Xingye, 24 tuổi, đã thực hiện 5 đợt thực tập trong ngành tài chính kể từ năm 2021. Anh không còn tin rằng phép xã giao và sự phức tạp trong quan hệ giữa các cá nhân tại nơi làm việc là những vấn đề không liên quan. Lời khuyên mà anh nhận được trên các nền tảng mạng xã hội như Xiaohongshu đã đánh thức anh có một thái độ khác đối với công việc và những người anh làm việc cùng.
Zhang Meng, 26 tuổi, làm việc tại trung tâm công nghệ Hàng Châu phía đông Trung Quốc, thì cho biết cô tin rằng trí tuệ cảm xúc trong công việc là thứ có thể đến một cách tự nhiên mà không cần đào tạo bài bản.
Cô nói: "Sau khi được tuyển dụng, bạn sẽ phải làm quen với văn hóa của công ty và bạn sẽ thích nghi với nó một cách tự nhiên".
Zhang cho biết kinh nghiệm thực tế và tiếp xúc với các môi trường khác nhau có thể góp phần đáng kể vào trí tuệ cảm xúc của một người. Cô đã mở rộng mối quan hệ xã hội và kỹ năng kết nối của mình bằng cách tham gia các khóa học ngoại tuyến về nhiều chủ đề khác nhau.
"Bạn có thể học được điều gì đó trong lớp học trí tuệ cảm xúc. Tuy nhiên, trên thực tế, chỉ khi học được một bài học, bạn sẽ biết phải làm gì vào lần tới", cô nói.
Zhang thừa nhận cô đã khám phá các khóa học của Yang Tianzhen, lưu ý rằng nhiều người bị thu hút bởi những bài học này vì mong muốn bản thân trở thành người như Yang. "Mọi người đều mong muốn trở thành một người như cô ấy. Thứ cô ấy đang bán là một phong cách sống", Zhang nói.
Yang, 39 tuổi, sinh ra trong một gia đình thuộc tầng lớp lao động ở thành phố Nam Kinh, và theo học chuyên ngành đạo diễn tại Đại học Truyền thông Trung Quốc trước khi trở thành một doanh nhân thành đạt.
Ban đầu, Yang thành lập công ty giải trí Easy Entertainment của riêng mình có trụ sở tại Bắc Kinh ở tuổi 29. Sáu năm sau, cô quyết định sản xuất quần áo cỡ lớn dành cho phụ nữ và bắt đầu phát trực tiếp để quảng bá các dòng thời trang.
Từng là một người phụ nữ có vẻ ngoài khá giản dị, Yang cho rằng sự biến đổi của cô thành một người ăn mặc lòe loẹt và có ảnh hưởng là nhờ đọc sách và những bài nói chuyện truyền động lực. Sự tự tin không ngừng nghỉ và nghị lực tuyệt đối đã khiến cô trở thành một biểu tượng trên mạng xã hội.
Ảnh hưởng của mạng xã hội rất quan trọng trong xu hướng trí tuệ cảm xúc. Trên các nền tảng như Xiaohongshu, các bài đăng phổ biến có những câu hỏi nhỏ, nêu ra các vấn đề có thể nảy sinh trong các cuộc phỏng vấn xin việc.
Ví dụ: "Nếu 6 ông chủ cùng tham dự một cuộc họp nhưng bạn sẽ chỉ được phát cho họ năm chai nước, bạn sẽ làm gì?" hoặc "Nếu bạn đưa cho sếp một hộp trà, bạn sẽ giải thích một cách khéo léo rằng đây là hộp trà đắt tiền như thế nào?".
Trong khi người dùng mạng nhiệt tình thảo luận về những câu hỏi này, chuyên gia nhân sự Ma nói rằng những câu hỏi trên thường không xuất hiện trong các cuộc phỏng vấn xin việc. Theo kinh nghiệm của cô, thay vào đó họ tập trung vào việc xác định sự hiểu biết và năng lực của một cá nhân đối với công việc.
Ma cho biết Gen Z ở Trung Quốc đang tìm kiếm một môi trường làm việc bình đẳng và cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Cô giải thích: "Nếu nhà tuyển dụng đề cập rằng công ty có thể yêu cầu 'kỹ năng trí tuệ cảm xúc' hoặc chú ý đến giao tiếp với lãnh đạo, ứng viên có thể hỏi liệu có vấn đề quản lý nào trong công ty hay không hoặc liệu văn hóa doanh nghiệp có quá quan liêu hay không".
Là người được hưởng lợi từ các khóa học EQ, Jiang nhận ra lý do tại sao những người trẻ tuổi có thể muốn tìm hiểu các quy tắc xã hội và logic đằng sau chúng. Tuy nhiên, anh gợi ý mọi người nên tiết chế sự nhiệt tình của mình đối với các bài kiểm tra như vậy, cho rằng thái độ lạc quan với môi trường làm việc là điều mang lại hiệu quả tốt nhất.
"Tôi tin rằng những người thực sự có năng lực có thể linh hoạt và giải quyết mọi việc", Jiang nói.
Bản thân Yang Tianzhen cũng có lời khuyên nổi tiếng với hàng triệu người theo dõi cô: "Hãy luôn tôn trọng trái tim của bạn và dùng nó để chống lại thế giới".
Hướng Dương (Theo Sixth Tone)
