Tại huyện Đông Anh, chị Nguyễn Thị Anh, chủ một hiệu thuốc lớn, cho biết giá các vị thuốc mà người nghèo ít dám mơ tới lại rẻ như... khoai: giá bán buôn 1 kg nhân sâm loại 50 củ/kg là 280.000 đồng; nấm linh chi 150.000 đồng/kg (1 kg có bốn cây)... Tại đầu nguồn, giá một củ nhân sâm chỉ khoảng 2.500 đồng, thường nhập từ Trung Quốc là 1,1 nhân dân tệ.
Nấm linh chi to bằng cái quạt, nhưng chỉ 40.000 đồng/tai. |
"Chúng tôi mới kiểm nghiệm một mẫu dược liệu, về cảm quan hình thức thấy rất giống hoàng kỳ, nhưng khi định tính thì không thấy các hoạt chất đặc trưng của hoàng kỳ”, ông Nguyễn Trọng Lưu (Viện Kiểm nghiệm thuốc TƯ) cho biết. Trước đó, kiểm nghiệm ngẫu nhiên tại phía Nam cũng phát hiện một mẫu nhân sâm không có các hoạt chất đặc trưng của nhân sâm, thực chất còn lại chỉ là rác.
Theo một lãnh đạo thanh tra Bộ Y tế mới đây đã theo các đường dây buôn bán dược liệu qua cửa khẩu Lạng Sơn điều tra, ngay tại đầu nguồn nhập khẩu vào VN, nhiều mẫu nhân sâm đã bị tách chiết 40-70% hoạt chất! "Đông trùng hạ thảo loại ngon phải 27-28 triệu đồng/lạng, nhưng thị trường phổ biến nhất loại... 3 triệu/lạng. Lý do là người ta đã tách chiết hết hoặc gần hết "nước cốt" để làm đông trùng hạ thảo viên, đông trùng hạ thảo nước. Còn lại phần bã đem "đánh phấn lại bán", chị Nguyễn Thị Đoan, chủ hiệu thuốc Thắng Đoan ở Ninh Hiệp, Hà Nội, cho biết.
Không chỉ bị lấy hết nước cốt, người không chuyên cũng khó có thể nhận biết những vị, loại thuốc đông y đông dược ai cũng nghĩ là quý, là đại bổ. Chị Nguyễn Thị Đoan giới thiệu hai loại sâm hộp của Trung Quốc và Hàn Quốc, trong đó giá sâm Hàn Quốc cao gần gấp ba lần sâm Trung Quốc nhưng hình thức thì rất khó phân biệt, thậm chí hàng Trung Quốc còn có màu đỏ sậm đẹp mắt hơn. Tại cửa hàng nhà chị Nguyễn Thị Anh, một hộp hồng sâm 150 gram, chữ đỏ rất nổi trên nền hộp bằng thiếc màu ghi nhạt sang trọng, in rõ ràng sản xuất tại Hàn Quốc nhưng giá chỉ... 45.000 đồng. "Rất khó phân biệt thật giả, trong khi sâm Hàn Quốc cùng trọng lượng phải trên 200.000 đồng/hộp", chị Anh cho biết.
Mẹt sâm như mẹt khoai: 5.000 đồng/củ. |
Củ nhân sâm nhỉnh hơn ngón tay cái, vàng ruộm màu mật ong, sờ hơi dính tay có đủ cả củ, rễ giá tại đầu nguồn chỉ 2.500 đồng. Về đến VN, bán lẻ tại ngoại thành Hà Nội mới 5.000-6.000 đồng/củ. Nhưng theo kết quả kiểm nghiệm mới đây của Bộ Y tế, có những mẫu nhân sâm nhập khẩu đã bị tách chiết 100% hoạt chất, thực chất còn lại chỉ là... rác.
Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang cảnh báo: "Đã xuất hiện một hiện tượng đáng báo động ở cả nhóm hàng dược liệu, thuốc đông dược cả chính ngạch lẫn tiểu ngạch vào VN: dược liệu đã chiết xuất hết hoạt chất, đẩy "rác" vào VN. Thậm chí đó là hàng phế phẩm, thấp cấp và hàng độc đã bị cấm sử dụng tại nước xuất khẩu".
Theo một thống kê của thanh tra Bộ Y tế, hiện mỗi ngày có tới 50-60 tấn dược liệu nhập khẩu vào VN qua cửa khẩu Ái Điểm (Trung Quốc). Chất lượng dược liệu, thuốc đông dược là vấn đề phức tạp nhất hiện nay. Qua kiểm tra tại Sapa gần đây, thanh tra y tế đã phát hiện một số "cao gấu Tàu", có đủ thứ tác dụng như trị thấp khớp, thần kinh tọa, lạnh chân tay... thật ra chỉ là chè dây, chè đắng! Nấm linh chi Hàn Quốc có mùi thơm ngát, vị đắng tự nhiên nhưng giờ cũng đã có linh chi thơm giả Hàn Quốc, giá chỉ bằng một phần tư hàng thật nhưng không phải người trong nghề thì không thể nhận biết được.
Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang cho biết: "Bộ Y tế đang chỉ đạo hai viện kiểm nghiệm tăng cường lấy mẫu dược liệu, thuốc đông dược trên thị trường, các mặt hàng không nguồn gốc xuất xứ, nhập lậu sẽ bị tịch thu và tiêu hủy ngay". Nhưng đến thời điểm này, những hứa hẹn của Bộ Y tế vẫn đang ở... thì tương lai. |
Qua kiểm nghiệm tại Trung tâm Kiểm nghiệm dược - mỹ phẩm Hà Nội sáu tháng đầu năm 2007, đã có 9,1%/tổng số 143 mẫu đông dược, dược liệu lấy ngẫu nhiên không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Các tiêu chuẩn không đạt chủ yếu là độ ẩm, định lượng hoạt chất, hình thức, tỷ lệ tạp chất, độ nhiễm khuẩn hoặc đồng đều về khối lượng. Tuy nhiên, có những nhận xét "trên thực tế, số lượng dược liệu không đạt yêu cầu trên thị trường có thể lên tới... 50%".
Qua kiểm tra tại khu vực kinh doanh đông dược sầm uất nhất TP HCM gần đây cho thấy 50-70% thuốc đông y, đông dược trên thị trường là nhập lậu qua các cửa khẩu, trong đó có cả đông dược giả. Kiểm tra 62 cơ sở kinh doanh, phát hiện 55/62 cơ sở có vi phạm, tám cơ sở bị đình chỉ hoạt động, tịch thu 208 khoản và 40kg thuốc đông dược, dược liệu không được phép lưu hành, tiêu hủy trên 4.000 chai, ống thuốc hết thời hạn sử dụng nhưng vẫn... bán.
Kiểm tra các thuốc không được phép lưu hành, xuất xứ chủ yếu ghi trên nhãn là từ Trung Quốc. Theo đánh giá của đoàn thanh tra, chất lượng đông dược, dược liệu nhập lậu vào TP HCM là không kiểm soát được.
(Theo Tuổi Trẻ)