Tình trạng đó đang ngày càng gia tăng làm cho các liên doanh cũng buồn, xe cũ nhập khẩu (NK) cũng chán và công nghiệp ôtô cứ việc nhờ NK chứ đừng hy vọng phát triển. Các đầu mối chuyên NK xe mới từ nước ngoài thì tủm tỉm cười, nhưng cũng phảng phất nhiều nỗi âu lo vì với tình hình này thì sắp tới sẽ có nhiều đối thủ cạnh tranh. Chưa biết thế nào, nhưng trong thời buổi khó khăn hiện nay, cười được ngày nào hay ngày đó.
Hùng và Mạnh là hai người bạn thân cùng làm việc tại một DNTN, thu nhập cũng tương đối khá nhưng cũng hay phải đi xa. Họ đều có chung ý định mua xe từ năm ngoái, nhưng vẫn cứ chần chừ mãi vì giá xe quá cao. Mấy tháng sau gặp lại, hai người trình làng một chiếc Honda 2.4L mới cứng, được NK nguyên chiếc với giá 58.000 USD. Hoá ra thay vì mỗi ông chờ đợi mua một xe thì nay gộp tiền lại thành "hai chập một". Phải công nhận là có đi xe nhập mới thấy sự thú vị của nó. Chất lượng thì miễn chê, bảo hành 3 năm và trên thực tế chả cần phải bảo hành vì xe đã hỏng bao giờ đâu, giá hơn đắt một chút nhưng an tâm và hai điều quan trọng nhất là được sử dụng được xe mà mình thích, phù hợp với hoàn cảnh và bán không bao giờ lỗ.
Trường hợp của Hùng và Mạnh không nhiều, nhưng tâm lý chấp nhận chờ đợi và gom tiền để mua một chiếc xe NK đang rộ lên, nhất là nếu thuế NK đang được xem xét để tiếp tục hạ xuống theo lộ trình. Vả lại, trên thực tế, hầu hết các nhà NK xe mới nguyên chiếc đều có những "chiêu thức" riêng để tránh phải nộp đúng thuế. Một trong những chiêu thức đó là hạ giá khai báo xuống, thường chiếm khoảng 20% giá mua thực từ nước ngoài. Điều này hầu như ai cũng biết, nhưng việc kiểm soát và quản lý hầu như "bó tay" vì thiếu những căn cứ hợp lý, trong khi những quy định thì thiếu hoặc không đồng bộ. Một DN chỉ cho tôi từng chiếc xe, trong tổng số 12 xe NK đã được đặt hàng và nói chi tiết giá khai báo và giá NK thực. Chuyện một loạt DN bị nghi ngờ khai giá thấp để gian lận về thuế đến nay gần 2 năm vẫn chưa giải quyết xong. Mới nhất là giá 10 chiếc xe cũ NK vẫn đang còn tranh cãi. Một chuyên gia ôtô cho biết, chỉ nghe qua giá NK, có thể khẳng định họ khai giá thấp nhưng điều quan trọng là nhà quản lý phải chứng minh được điều đó với đầy đủ những cơ sở thực tế chứ không thể chứng minh bằng việc chỉ nghe thông tin mạng... Nếu không thì phải có những thay đổi về văn bản, về các quy định.
Có một số ý kiến cho rằng không kiểm soát được đầu vào thì kiểm soát đầu ra. Điều này không thể vì thực tế cho thấy, gian lận đầu ra trong nước còn dễ hơn đầu vào. Lấy một minh chứng trong thời gian qua là một số cửa hàng xe máy hoặc bán ôtô NK đều ghi hoá hơn bán hàng thấp hơn so với giá thực. Làm điều đó, DN và khách hàng đều được lợi, nhưng thiệt hại thì Nhà nước gánh.
Trong khi 10 chiếc xe cũ chưa được thông quan thì trên đường phố của một số thành phố lớn như: Hà Nội, TP HCM... chúng ta thường bắt gặp những chiếc xe NK nguyên chiếc mới, đẹp, bóng lộn, sang trọng, mẫu mã lạ mắt nhưng giá thì không rẻ chút nào như: Qx 135.000 USD, Lexus 470 giá 140.000 USD... Những mức giá này, nếu so sánh với nhiều nước trên thế giới như châu Âu hay Mỹ thì thường cao hơn gấp 2-2,5 lần. Tuy nhiên, như nhiều người dùng xe so sánh với xe trong nước thì vẫn tốt hơn: cả về giá lẫn chất lượng, sở thích. Cho dù mới đây, nhiều liên doanh chuyên bán các dòng xe hạng sang đã hạ giá mạnh, có những chiếc hạ tới hơn 10.000 USD nhưng vẫn ế ẩm. Điều đó khẳng định sự gia tăng mạnh của dòng xe mới NK nguyên chiếc. Hầu hết khách có số tiền khoảng 50.000 USD trở lên đều thực sự tìm kiếm nguồn xe này chứ ít quan tâm đến xe trong nước.
Không dừng lại ở những dòng xe sang trọng, xu hướng này lan mạnh sang khách hàng của dòng xe hạng trung, mà câu chuyện hai chập một là một ví dụ. Lượng khách hàng này chiếm số lượng lớn nhất tại thị trường ôtô VN từ trước đến nay (giá dao động khoảng 20.000-35.000 USD). Điều quan trọng là trong khi giá xe đắt, giao thông kém như hiện nay thì người tiêu dùng đặt yếu tố sử dụng phù hợp lên hàng đầu. Khi cần mới dùng. Vì vậy, hàng loạt người mua xe nhưng cho thuê, lúc nào cần lại lấy sử dụng, mỗi tháng cũng kiếm được một khoản tiền không nhỏ. Người cho thuê chuyến, thuê tuần, tháng nhưng nếu xe cho thuê là xe NK nguyên chiếc thì giá bao giờ cũng cao hơn khoảng 1,5 lần so với xe sản xuất trong nước. Điều đó cũng là một nguyên nhân thúc đẩy sự gia tăng mạnh việc sử dụng xe NK mới nguyên chiếc. Đắt thì đắt luôn, nhưng tiền nào của nấy. Theo nhiều chuyên gia dự báo, sự cạnh tranh loại hình này trong thời gian tới sẽ quyết liệt. Vâng càng quyết liệt, người tiêu dùng càng có lợi và sẽ có lúc người mua xe không phải tặc lưỡi: "Đắt thì đắt luôn thể".
(Theo Diễn Đàn Doanh Nghiệp)