Cú máy ăn tiền (Cobweb) xoay quanh đạo diễn Kim Yeol (Song Kang Ho). Sau bộ phim đầu tay nhận được nhiều tiếng vang, anh trượt dốc trong sự nghiệp khi liên tục tạo ra nhiều "rác phẩm" và bị khán giả, nhà phê bình chế giễu.
Nuôi tham vọng lấy lại vị thế, Kim Yeol quyết sửa đổi bộ phim "mỳ ăn liền" anh vừa đóng máy. Dù kịch bản mới không được lãnh đạo ngành văn hóa phê duyệt, anh quyết triệu tập cả êkíp, quay lại gần như trọn vẹn phim trong hai ngày với kỳ vọng làm nên cú chấn động trên màn ảnh. Kim Yeol chẳng thể ngờ lựa chọn liều lĩnh của mình dẫn tới hàng loạt tình huống dở khóc dở cười.

Ôm mộng làm nên tuyệt tác điện ảnh, đạo diễn Kim Yeol tập hợp êkíp, quay phim chui trong xưởng phim. Ảnh: Hancinema
Thông qua hành trình của Kim Yeol cùng đoàn phim, Cú máy ăn tiền phản ánh hiện thực điện ảnh Hàn Quốc cách đây nửa thế kỷ. Khi đó, sáng tạo điện ảnh chịu sự kiểm soát gắt gao từ nhiều phía.
Chủ hãng phim chẳng mơ ước cao xa, chỉ cần thực hiện những tác phẩm dễ xem, bi lụy, thể hiện hình ảnh người phụ nữ thất thế trước đàn ông phù hợp với khuôn mẫu xã hội đương thời. Trong khi, giới phê bình trông mong sự tiến bộ và cái nhìn khác biệt của các nhà làm phim. Còn cơ quan kiểm duyệt chỉ hứng thú với những cuốn phim ngồn ngộn thông điệp yêu nước và lo ngại trước những đột phá mới.
Tựa đề tiếng Anh Cobweb có nghĩa mạng nhện, đặc biệt là các mạng nhện lâu ngày, ẩn ý cho hệ thống thẩm định nhiều rối rắm trói buộc sự sáng tạo của các nhà làm phim Hàn Quốc những năm 1970.
Kim Yeol đại diện cho một bộ phận nhà làm phim dám khẳng định bản sắc cá nhân, quyết tâm vượt qua rào cản bất cập của thời đại. Không nản chí trước những ngăn cản từ cấp trên, ông dùng mọi cách từ phân tích lý lẽ, tranh cãi đến "nhốt" toàn bộ êkíp trong trường quay để quay phim.

Phim khắc họa chân dung các cô diễn viên bằng mặt không bằng lòng, giỏi 'làm màu'. Ảnh: Hancinema
Dù vấn đề đầy tính hiện thực, phim không bị nặng nề, ngược lại còn vô cùng trào phúng. Tác phẩm thuộc thể loại hài đen (black comedy), dùng bi kịch của nhân vật để gây hài. Phim mở màn như một tác phẩm kinh dị máu me và câu chuyện ngập tràn những câu chuyện kinh dị về mặt tâm lý với các nhân vật. Nhưng đối với khán giả, đó chỉ là những chuyện chọc cười. Người trên màn ảnh càng khốn đốn, người ngồi trước màn hình càng nghiêng ngả cười.
Qua đó, bộ phim giễu nhại thái độ bằng mặt không bằng lòng giữa các diễn viên nơi hậu trường, bệnh ngôi sao của các tên tuổi mới nổi và thói hai mặt của một bộ phận người nổi tiếng.

Krystal của nhóm f(x) nhan sắc nổi trội, hợp vai đỏng đảnh. Ảnh: Hancinema
Tuyến vai mang nhiều chất liệu trào phúng nhất là cô diễn viên một bước thành sao Yu Rim (Krystal). Từ lúc Yu Rim chưa xuất hiện, đạo diễn Kim Yeol đã rào trước đón sau với trợ lý: "Quan trọng nhất là hốt được cô Yu Rim về đây", dự báo cô nàng ngôi sao này chẳng dễ phục tùng.
Trong khi dàn diễn viên tên tuổi lâu năm sẵn lòng tác chiến cùng đoàn phim bất kể giờ giấc, điều kiện, một mình Yu Rim hết đòi hỏi có người thế thân, lại vòi vĩnh đảo lịch quay để cô thuận tiện chạy show. Giữa lúc nước sôi lửa bỏng, cô "đình công" vì ngọc thể bất an. Nhưng nhác thấy đoàn nhờ người thế vai, cô lại giãy nảy không chịu.
Làm mình làm mẩy với đoàn phim là thế nhưng đứng trước sếp lớn trên Bộ ghé thăm đoàn, Yu Rim trở nên mong manh, lễ phép, ra vẻ làm việc đầy chuyên nghiệp và chuẩn mực. Sự "ra vẻ", "giả trân" ấy của nhân vật làm bật lên nhiều tràng cười trong rạp chiếu.
Bằng cách xây dựng nhân vật và tạo dựng tình huống, Cú máy ăn tiền cho thấy hậu trường làm phim đôi khi thị phi, kịch tính chẳng thua kém kịch bản phim ngôn tình - tâm lý được hư cấu trên màn ảnh. Phim sử dụng thủ pháp phim lồng trong phim, vừa kể chuyện của các nhân vật vừa tóm tắt bộ phim đang sản xuất. Dù vậy, câu chuyện được diễn giải mạch lạc, không gây rối rắc. Không khí phim luân phiên bi hài ở hiện thực và căng thẳng, đẫm máu trong khung hình họ bấm máy.

Phim dùng tiếng cười để giễu nhại hiện thực. Ảnh: Hancinema
Về diễn xuất, Song Kang Ho tỏa sáng khi hóa thân thành đạo diễn Kim. Chủ nhân "Nam diễn viên xuất sắc" tại Liên hoan phim Cannes 2022 truyền tải thuyết phục tâm lý phức tạp của một nhân vật có tham vọng cao, từ hụt hẫng, thất vọng đến máu lửa, cuồng nhiệt. Ở các phân đoạn hài, vẻ mặt đăm chiêu, đôi lúc ngơ ngác của Song Kang Ho là chất xúc tác chọc cười khán giả.
Lim Soo Jung và Krystal vào vai hai nữ diễn viên thuộc hai thế hệ. So với đàn chị hóa thân thành minh tinh, cựu thành viên nhóm f(x) có nhiều đất để chứng minh khả năng diễn xuất khi thể hiện tròn trịa tâm lý vị kỷ của một ngôi sao đương thời.
Jeon Yeo Been cũng là một điểm sáng. Vào vai nhà sản xuất trẻ Mido, cô khắc họa thành công hình tượng một nhân vật mạnh mẽ trong hành động, nghiêm túc trong suy nghĩ và cấp tiến trong tư duy.
Trở thành hai nhân vật không ưa nhau, Jeon Yeo Been và Krystal trái ngược cả gu thời trang lẫn thần thái, mang đến nhiều màn đấu khẩu, đánh nhau thú vị.
Với dàn sao đồng đều về lực diễn, Cú máy ăn tiền truyền tải thông điệp một cách dí dỏm nhưng sâu cay, phê phán những góc khuất tiêu cực của ngành công nghiệp điện ảnh, qua đó đả kích các thói hư tật xấu của con người.
Song, với thời lượng 135 phút, tác phẩm dàn trải nhiều tình huống, khiến nhịp phim đôi lúc không đẩy được cao trào. Chuyện ngoại tình giữa nhân vật Yu Rim và người tình màn ảnh (do Oh Jung Se thủ vai) bị lẩn quẩn trong cách kể. Việc kết phim cố lồng ghép nhiều thông điệp về lòng tham và sự hận thù cũng khiến người xem có cảm giác phim dài hơn mức cần thiết.
Cú máy ăn tiền ra mắt tại Liên hoan phim Cannes hồi tháng 5 và hiện chiếu rạp tại Việt Nam.
Trailer phim ‘Cú máy ăn tiền’
Đỗ Hoàng - Phong Kiều