'Clueless' - cuốn phim ngốc nghếch trở thành kinh điển

Dù không sản sinh nhiều phim tuổi mới lớn đỉnh cao như thập kỷ 1980, Hollywood những năm 1990 vẫn mang đến cho dòng phim này những tác phẩm kinh điển như 10 things I hate about you, American Pie... Trong top đó, khó có phim nào soán ngôi của Clueless (1995) - cuốn phim do nữ giới cầm trịch, diễn tả cuộc sống tuổi ẩm ương đầy màu sắc, tươi sáng và truyền đi những cảm tình tích cực về lối sống. Bộ phim thu về doanh số gần gấp 5 lần kinh phí và kéo theo lượng lớn người hâm mộ.

Clueless lấy cảm hứng từ cuốn truyện nổi tiếng Emma do Jane Austen chắp bút từ những năm 1800. Trong truyện, nhân vật chính Emma Woodhouse lớn lên trong sự giàu có và chiều chuộng của gia đình. Cô đề cao ý kiến cá nhân, thích xen vào chuyện tình cảm của bạn bè dù suy nghĩ chưa thấu đáo. Sau những thất bại do còn non nớt cũng như được người thân thẳng thắn phê bình, cô nhận ra khuyết điểm của mình, hàn gắn với mọi người và đến với tình yêu đích thực.

Giữ đúng thể loại hài kịch về một cô gái ngốc nghếch, Clueless kể lại hành trình của Cher Horowitz (Alicia Silverstone) - một nữ sinh giàu có, nông nổi và điệu đà. Với thế giới quan màu hồng, Cher tự khoác lên mình nhiệm vụ làm bà mối cứu rỗi hạnh phúc của người khác, ghép cặp thầy cô của mình để họ dễ nâng điểm cho học sinh và cố gắng gán ghép cô bạn Tai (Brittany Murphy) tồ tẹt đến với người cô cho là phù hợp.

Với một cốt truyện nghe có vẻ hết sức dại khờ, Clueless tạo sức hấp dẫn ở các nhân vật đầy thiện chí, đáng yêu và phóng khoáng, cùng tủ đồ trang phục đỉnh cao. Nhờ vậy, phim tạo cho người xem nhiều cảm tình tốt đẹp. Dù vốn có động cơ vị kỷ và luôn tự cho mình đúng, Cher gây thiện cảm nhờ lòng tốt, tinh thần vun đắp cho mọi người. Cô cũng làm khán giả đồng cảm, thương yêu khi cô trải qua nhiều thất bại tuổi trẻ.

Đến nay, Clueless là phim duy nhất dựa theo tiểu thuyết Emma nhưng lấy bối cảnh hiện đại. Kịch bản của đạo diễn Amy Heckerling giữ được dàn nhân vật đa dạng, đa chiều cùng nét hài hước của những người phụ nữ nông nổi - một đặc trưng nổi tiếng của Jane Austen. Không chỉ vậy, phim còn đưa họ bước vào thế kỷ 20 vừa như in, phóng tác thêm những mặt có tính thời đại, tạo nên phong cách chuyển thể độc nhất vô nhị.

Mẹ Cher qua đời khi cô còn nhỏ do phẫu thuật hút mỡ. Cậu trai Cher thích (vì có thẩm mỹ cao nên mới đủ "là lượt" làm cô ấn tượng) hóa ra là người đồng tính. Cô bạn thân Dionne (Stacey Dash) người da màu bước ra từ tòa nhà to như cung điện màu trắng bóc, luôn gây gổ với bạn trai. Tai tồ tẹt về trend nhưng là "tấm chiếu đã trải" trong chuyện làm tình. Ông bố luật sư nói chuyện như gangster trong Goodfellas lại là người hiểu chuyện, vui sướng vì con có kỹ năng sống cần thiết để "thuyết phục" giáo viên nâng điểm. Ông cũng là người "đẩy thuyền" cặp nhân vật chính một cách tinh tế.

Sát nhất, đối ngược với Cher luôn hợp thời, thích mua sắm là Josh nghiêm túc, thông minh và muốn giúp ích cho đời. Anh là con riêng của mẹ kế cũ Cher - một mối quan hệ lằng nhằng kiểu nhà giàu Mỹ - do Paul Rudd thủ vai. Hai người trái ngược luôn cãi cọ nhưng thực chất tin tưởng, lo lắng cho nhau. Đạo diễn Amy đã hòa trộn những khuôn mẫu thường thấy, những nhân vật nhiều khác biệt, nhiều tính cách trái chiều chung sống hòa thuận với nhau, chấp nhận bản thân và người khác.

Clueless không chọc cười người xem một cách lộ liễu, mà dùng các chi tiết cài cắm và lời thoại châm chọc đời sống học sinh cấp ba. Dưới sự chỉ đạo tài tình của đạo diễn, thế giới trung học hiện lên vừa sáo rỗng, vừa chải chuốt, vừa lộn xộn. Ở đó, những cô gái lấy mua sắm làm vui, những cậu trai hay ra vẻ. Họ uống rượu, hút cần, trái ngược với ấn tượng trong sáng thiện lành ban đầu. Các nhân vật thốt lên những câu châm biếm tự nhiên như hơi thở, nửa thật nửa đùa một cách ngọt ngào xen lẫn chán nản đúng lứa tuổi.

Luôn chắc chắn mình làm gì cũng đúng mà không đoái hoài đến hậu quả, Cher tự dẫn đến một loạt thất bại ê chề - theo tiêu chuẩn của cô. Người bạn cô "dẫn vào trend" trở thành xấu tính, cô mất dần sự nổi tiếng và thi trượt bằng lái xe. Ở cao trào của bộ phim, lần đầu tiên cô tự suy ngẫm lại về những giá trị của bản thân và về tình cảm của mình. Cher dần lột xác, nhận ra những điều thật sự quan trọng và trân quý tình cảm chân thành.

Ở đỉnh điểm khi Cher nhận thức được mình thực sự yêu Josh - một sự nhận thức quá lớn với nhân vật này - các nhà làm phim thậm chí đã phải đổi màu đèn nền chiếu vào tháp nước ở hậu cảnh, để khung hình sáng bừng một màu tím hồng.

Càng về cuối, các nhân vật và truyện phim càng đáng yêu. Từ nỗ lực thay đổi bản thân để trở nên người lớn, giúp ích cho xã hội nhiều hơn, Cher cũng đồng thời nhận ra các giá trị sâu sắc hơn những gì thể hiện ở bề nổi.

Clueless tràn ngập không khí cuộc sống của giới trẻ thập kỷ 1990, với những chiếc điện thoại to như cục gạch, thời trang hiphop đời đầu với quần trễ đến nửa mông và những phụ kiện có một không hai như chiếc mũ trắng cao đính bông nơ của Dionne. Nhiều bộ đồ của Cher cũng trở thành kinh điển theo nhân vật. Có thể nói, không diễn viên nào có khả năng vừa mặc đẹp vừa lột tả được nét đẹp cô gái Mỹ thời thượng, ngọt ngào như Alicia Silverstone.

Ban đầu, Clueless bị các studio xếp xó vì sợ phim tập trung quá nhiều vào phái nữ. Chỉ đến khi được nhà sản xuất gạo cội Scott Rudin (No Country for Old Men, The Truman Show) ủng hộ, bộ phim mới được ra rạp và trở thành hiện tượng trong lòng giới trẻ nhiều thế hệ.

Trong điện ảnh hiện đại, Clueless đã tạo tiền lệ cho nhân vật kiểu mẫu "tóc vàng hoe" nhưng thực chất nhiều tiềm lực thông minh, tốt bụng, để sau đó Legally Blond (2001) tiếp tục thành công. Đến tận 2023, Alicia Silverstone tái hiện hình ảnh của Cher trong bộ đồ áo vest và váy dạ vàng kẻ caro kinh điển, trong quảng cáo giờ vàng Super Bowl.

 

 

Trailer phim 'Clueless'

Phan Lê