Một cửa hàng chuyên cafe và bao cao su ở Thái Lan. |
"Thực ra, đây là một trong những cách lây lan HIV rất nguy hiểm", tiến sĩ Werasit Sittitrai, Trưởng ban Thư ký Ủy ban Hành động phòng chống AIDS tại Thái Lan, nhận định. Theo tiến sĩ Sittitrai, không chỉ có đàn ông mới thích "bồ nhí" mà nhiều phụ nữ Thái cũng chủ động tìm kiếm bạn tình thay thế. Sau vài tháng, hai bên chán nhau và lại đi tìm bạn tình mới. Tiến sĩ Sittitrai cho hay, trung bình mỗi ngày Thái Lan có thêm 40 người mới nhiễm HIV.
Ông Patrick J.Brenny, Giám đốc Văn phòng UNAIDS tại Thái Lan, nhận xét, 10 năm trước, Thái Lan có những thành công lớn trong việc phòng chống HIV/AIDS. Tuy nhiên, từ đó, họ đã trở nên "quá tự tin" đến chủ quan. Thái Lan có khoảng 550.000 - 700.000 người nhiễm HIV. Năm 2006, có 17.000 người nhiễm mới. Trong đó, những bệnh lây qua đường tình dục tăng 30%, chủ yếu ở giới trẻ. "Thanh niên Thái thường cho rằng vấn đề HIV thuộc về thế hệ bố mẹ họ chứ không phải thế hệ họ nên chẳng cần lo lắng gì. Thực tế, trong 17.000 người nhiễm mới, phần lớn do nam thanh niên không mang bao cao su khi quan hệ bạn gái; đàn ông Thái lớn tuổi thích quan hệ tình dục với những người trẻ hơn và họ cũng không dùng bao cao su...", ông Brenny phân tích.
Trước thực trạng đại dịch HIV có nguy cơ quay trở lại, Thái Lan cố gắng huy động tổng lực các sự can thiệp từ "ba chân kiềng": báo chí - chính phủ - các tổ chức phi chính phủ. Tháng 4, Thái Lan cũng đã lập lại Tiểu ban quốc gia hành động Phòng chống HIV/AIDS. Theo đó, chương trình "100% bao cao su" từng được thực hiện chủ yếu ở các nhà chứa, sau một thời gian gần như bị bỏ quên, đến nay đã được điều chỉnh và hướng đến toàn xã hội. Theo tiến sĩ Praween, Phó chủ tịch Hiệp hội Phát triển dân số và cộng đồng Thái Lan, nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, giáo viên, học sinh... đã tham gia tranh tài qua các cuộc thi thổi bao cao su. Khách hàng có thể mua nó trên xe taxi, qua các máy bán bao cao su tự động ở bệnh viện, siêu thị, tiệm vàng... một cách dễ dàng.
"Luật pháp Thái Lan cấm hoạt động mại dâm. Tuy nhiên mại dâm vẫn tồn tại ở một số nơi. Tôi đã từng thuyết phục Chính phủ Thái Lan nên cho đăng ký cơ sở mại dâm nhưng không được chấp nhận. Tôi cho rằng, nếu phá đi khu Patpong (một trong những điểm nóng về mại dâm ở Bangkok) thì sẽ hình thành nên khu Patpeng hoặc một biến thể nào đó. Nếu mại dâm hoạt động kín đáo, trá hình thì sẽ rất khó khăn khi muốn tiếp cận, giáo dục những cô gái bán dâm...", Giáo sư Praphan Phanuphak, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu AIDS, Hội Chữ thập đỏ Thái Lan nói. |
Nhiều nhà sư cũng tham gia tuyên truyền phòng chống AIDS và kế hoạch hóa gia đình. Tiến sĩ Pachara (Bộ Y tế công cộng) cho biết, Thái Lan đang thực hiện "Chiến lược thay đổi nhận thức trong thanh niên". Theo đó, vào những dịp như Valentine, một số mạng di động gửi tin nhắn tư vấn sức khỏe sinh sản đến những nhóm bạn trẻ. "Bộ Y tế công cộng phối hợp với ngân hàng, đơn vị tư nhân... để tặng bao cao su cho khách hàng. Chúng tôi cũng làm những bảng quảng cáo ấn tượng, gởi gắm thông điệp đến thanh niên: Đừng xấu hổ khi mang bao cao su trong người", bà Pachara chia sẻ.
Tham quan mô hình phòng chống HIV/AIDS tại Thái Lan (trong chương trình do Ủy ban phòng chống AIDS TP HCM và UNAIDS tổ chức từ ngày 11 đến 16/11), tôi đã đến thăm một nhà hàng có cái tên độc đáo: Cabbages & Condoms (Bắp cải và Bao cao su) ở Bangkok. Ngay trước cửa ra treo lơ lửng một bao cao su to gần bằng bao lúa. Trên tấm áp-phích lớn treo ở hành lang, có hình những đôi trai gái đang nhảy nhót vui nhộn và đối đáp nhau: "Use condom?" (dùng bao cao su nhé?), "Ok!". Bên trong nhà hàng, bao cao su hiện diện một cách đĩnh đạc và khéo léo trên tất cả những vật dụng trang trí.
Nhà hàng có treo rất nhiều bức tranh Mona Lisa khổ lớn, trên tay cầm bao cao su. Một số món ăn, thức uống ở đây được chế biến giống hình dạng bao cao su như món Blue Condom, Spicy Condom Salad... Lúc ra về, mỗi khách hàng đều được tặng bao cao su. Anh Nobphadol Sazrvnat, quản lý nhà hàng này cho biết hiện có 7 nhà hàng Cabbages & Condoms ở Thái Lan. Tên gọi của nhà hàng thể hiện mong muốn vật dụng phòng lây nhiễm này sẽ gần gũi với mọi người như món bắp cải trong bữa ăn hằng ngày.
Đến tỉnh Chiang Rai, thuộc khu "Tam giác vàng", nơi từng có tỷ lệ người sử dụng ma túy cao nhất ở Thái Lan. Theo Sở Y tế Chiang Rai, dân số của tỉnh là 1,3 triệu người. Tính đến tháng 9, tổng số người mắc bệnh AIDS là gần 30.000 người, trong số đó gần một nửa đã chết. Số người nhiễm AIDS cao nhất trong độ tuổi từ 25 đến 39.
Hiện nay, với việc đẩy mạnh mạng lưới hoạt động phòng chống HIV, đặc biệt là sự cho phép người nghiện được dùng Methadone thay thế nên tỷ lệ người sử dụng ma túy ở Chiang Rai có chiều hướng giảm. Tuy nhiên, Sở Y tế Chiang Rai cũng thừa nhận hiện chưa có giám sát dịch tễ trong thanh niên vì đây là những nhóm khó tiếp cận, nhất là những người từ vùng biên giới Lào, Myanmar sang. Chiang Rai có 334 máy bán bao cao su tự động (trên tổng số khoảng 5 ngàn máy ở Thái Lan). Với 5 baht (khoảng 2.500 đồng), sẽ có được 2 chiếc bao cao su từ máy tự động chỉ trong tích tắc.
(Theo Thanh Niên)