Sức ép này đối với Việt Nam là rất lớn bởi nhiều lý do, nhưng có hai lý do chính đó là: yếu tố địa lý và giá thành hợp lý. Nhưng đằng sau đó cũng còn nhiều điều đáng phải quan tâm.
Ngành công nghiệp ôtô thế giới đang chứng kiến những cơn lốc ôtô giá rẻ Trung Quốc tràn vào 2 thị trường khó tính nhất, đó là Mỹ và châu Âu.
Những chiếc xe mang kiểu dáng thời thượng với giá trên dưới 10.000 USD đang lấn lướt những hãng xe lâu năm của Mỹ cũng như "lục địa già". Sức ép đó lớn tới mức người ta đã phải cho ra con số: năm 2010 xe ôtô Trung Quốc sẽ chiếm tới 5% nền kinh tế quốc dân và kim ngạch xuất khẩu ôtô ra các thị trường nước ngoài sẽ ở mức 50 tỷ USD/năm.
Xe ôtô Trung Quốc và bài học xe máy Trung Quốc 7 năm trở lại đây, người tiêu dùng Việt Nam đã từng được chứng kiến xe máy Trung Quốc tung hoành tại Việt Nam như thế nào! Giấc mơ xe máy của người nông dân đã trở thành hiện thực khi mà thời điểm năm 1999, Wave Trung Quốc được đưa vào Việt Nam với giá tương đương 1.100 USD.
Lúc đó ai cũng tấm tắc khen rẻ, khen đẹp và cũng chỉ chờ có thế, các nhà buôn trong nước được dịp thể hiện "cái tôi" của nhà kinh doanh. Giám đốc của một doanh nghiệp chuyên nhập khẩu xe máy Trung Quốc đã thừa nhận, mỗi chiếc xe gắn máy Trung Quốc ngày đó nếu đổ buôn cũng đã bỏ túi ngay 150 USD.
Ngay sau đó, đến năm 2000, cũng đã có những nhân viên của cơ quan đăng kiểm Việt Nam bị mua chuộc bởi những công ty nhập khẩu xe máy Trung Quốc kém chất lượng. Việc "con sâu làm rầu nồi canh" đã bị cơ quan công an phát hiện và xử lý kịp thời.
Nhập nhiều xe máy, hậu quả nhãn tiền là các thành phố lớn lập tức rơi vào tình trạng tắc nghẽn giao thông, có quá nhiều vụ tai nạn mà nhà chức trách không thể kiểm soát được. Ý thức người tham gia giao thông là một phần, nhưng cũng đã có nhiều vụ tai nạn mà nguyên nhân trực tiếp do phương tiện giao thông không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
Vậy xe ôtô Trung Quốc giá rẻ sẽ tạo ra điều gì? Có tác động thế nào tới thị trường ôtô và giao thông yếu kém của nước ta?
Điều đầu tiên là sẽ có nhiều người dân, nhất là dân ở vùng nông thôn, sẽ có cơ hội sở hữu ôtô. Xe công nông đầu ngang, xe tải tự chế sẽ phải nói lời "tạm biệt". Nhưng nếu chúng ta có tầm nhìn xa 5-10 năm nữa thì sẽ kịch bản xe máy Trung Quốc lại hiện ra rõ mồn một. Bởi lẽ, xe Trung Quốc cũng có nhiều chủng loại, nhiều giá thành, người Trung Quốc giỏi ở chỗ là giá thành thế nào họ cũng đáp ứng được.
Và một điều quan trọng nữa là nếu đã nhập và sử dụng xe ôtô Trung Quốc giá rẻ và chất lượng không đạt chuẩn thì không thể ngày một ngày hai mà có thể sửa sai được.
Vì thế, đây chính là thời điểm để bình tĩnh đưa ra những lựa chọn sáng suốt cho loại phương tiện thiết yếu trong tương lai của người dân Việt Nam.
Nhập xe ôtô Trung Quốc giá rẻ có thể được coi là tín hiệu đáng mừng của người tiêu dùng có túi tiền hạn chế nhưng lại là trở lực, là sức ép quá lớn đối với một thị trường nhỏ bé như thị trường ôtô nước ta.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó giám đốc Công ty TNHH Tuấn Ngọc, đơn vị chuẩn bị dồn vốn để nhập xe ôtô, tâm sự: "Nếu mỗi nhãn hiệu xe Trung Quốc chỉ cần đưa sang Việt Nam chào bán 2 model, mỗi mẫu xe 1.000 chiếc thì đã vượt quá tổng sản lượng mà các liên doanh ôtô trong nước có thể lắp trong cả năm, đồng thời tràn ngập hầu hết các con đường ở Việt Nam".
Thoạt nghe ai cũng tưởng phi lý nhưng sự thật sẽ là như thế, nếu tính ra con số những chiếc xe được nhập để bán thử vào Việt Nam sẽ là 50.000-60.000 chiếc! Con số dự báo này đang là thách thức quá lớn với những nhà quản lý của Việt Nam.
Trong trường hợp những chiếc xe đó được nhập khẩu với chất lượng đảm bảo thì công nghiệp ôtô trong nước đã quá điêu đứng, thậm chí không "sống" nổi, nhưng nếu chỉ cần 50% trong số đó có chất lượng kiểu "lỗi do nhà sản xuất" thì không biết chúng ta sẽ kêu ai? Lúc đó công nghiệp ôtô chịu "cay đắng" đã đành, mà sau đó là hậu quả lớn đến từ môi trường và sự an toàn của ôtô giá rẻ trên các cung đường cũng khó nói trước điều gì.
Hiện mục tiêu trở thành cường quốc ôtô của Trung Quốc không chỉ được thể hiện ở thị trường Mỹ và châu Âu. Dự báo năm 2010, Trung Quốc sẽ sản xuất được 20 triệu xe ôtô/năm, trong khi nhu cầu của họ chỉ cần 9 triệu chiếc/năm. Yếu tố giá rẻ sẽ giúp Trung Quốc xâm nhập bất cứ thị trường nào mà họ muốn.
Theo một điều tra xã hội học của Thái Lan thì có tới 88% số người được hỏi đều mong muốn trong 5 năm tới, các hãng xe của châu Á sẽ lên ngôi số 1 thế giới. Và sau dệt may, đồ gia dụng, xe gắn máy thì ôtô Trung Quốc giá rẻ đang trở thành một thế lực mới của ngành công nghiệp ôtô mà thế giới phải tính đến.
Những nhà nhập khẩu ôtô Việt Nam có thể biết hoặc không biết, hoặc có biết cũng làm ngơ cho qua vì lợi nhuận trước mắt quá lớn. Một bài học đã qua luôn cho người ta kinh nghiệm, người tiêu dùng Việt Nam còn nhớ: những chiếc xe máy Trung Quốc đời đầu tiên (1998 -1999) vào Việt Nam có chất lượng khá cao, đến nay nói chung vẫn sử dụng tốt. Nhưng chỉ từ năm 2002 đến nay, chất lượng của những chiếc xe máy này đã khác rất nhiều, kém đi trông thấy.
Ngay lập tức, người tiêu dùng Việt Nam đã nhận ra và có những quyết định đầu tư khác sáng suốt hơn.
Chính những nhà nhập khẩu Việt Nam là người biết rõ nhất vì sao chất lượng của những chiếc xe Trung Quốc lại xuống nhanh đến như vậy. Những nhà nhập khẩu cũng rất thuộc câu: "Tiền nào của nấy" khi bỏ tiền ra kinh doanh. Lợi nhuận và những tiêu chuẩn cần thiết dành cho người tiêu dùng bên nào nặng hơn. Và xe ôtô giá rẻ "Made in China" cũng khó nằm ngoài những kịch bản đã được đoán trước như vậy.
Thị trường ôtô của Việt Nam còn quá nhỏ, nhưng trước sức ép quá lớn, trước hơi thở hầm hập đã ở ngay sau lưng, người tiêu dùng Việt Nam, giao thông nước nhà cần lắm những nhà nhập khẩu thực sự có lương tâm.
(Theo Thời Báo Kinh Tế Việt Nam)
