Joseph Lau, nhà sáng lập tập đoàn bất động sản Hong Kong Chinese Estates Holdings Limited, và vợ Chan Hoi-wan bán 138 triệu cổ phiếu Evergrande nhiều lần tháng qua với tổng giá trị khoảng 500 triệu HKD (64 triệu USD). Lau và Chan giảm tỷ lệ nắm giữ cổ phần tại tập đoàn Evergrande (trụ sở tại Thâm Quyến) xuống còn 7,96%, đứng sau cổ phần kiểm soát của Chủ tịch Hui Ka-yan, với 70,7%.
Đôi vợ chồng này nhanh chóng thanh lý cổ phiếu Evergrande trong bối cảnh nhà phát triển bất động sản Trung Quốc đối mặt khoản nợ khổng lồ lên đến 300 tỷ USD và mất khả năng thanh khoản. Với số nợ này, Evergrande là tập đoàn bất động sản mang nợ nhiều nhất thế giới và phải xoay sở đủ cách thanh toán cho nhà cung cấp và các chủ nợ. Hai tuần qua, tập đoàn này hai lần bị cảnh báo nguy cơ vỡ nợ. Cổ phiếu Evergrande giảm 85% năm qua.
Việc đồng minh trung thành nhất với tỷ phú Hui Ka-yan quay lưng cho thấy tình cảnh ngặt nghèo của Evergrande. Trước đó, hai ông trùm bất động sản Joseph Lau và Hui Ka-ya có quan hệ đối tác khăng khít. Chinese Estates của Lau tham gia với tư cách người mua hoặc người bán trong hầu hết dự án của Evergrande. Lau cũng là một trong những nhà đầu tư đầu tiên đăng ký mua 50 triệu USD cổ phiếu khi hãng bất động sản này IPO năm 2009.
Khi Lau bị tòa án Macau kết án năm 2014 vì tội hối lộ, Evergrande mua lại Tòa tháp Mass Mutual Tower 26 tầng ở khu Wan Chai của Chinese Estates, với mức giá cao hơn nhiều so với mức định giá trên thị trường. Trụ sở chính của Chinese Estates vẫn nằm trên tầng cao nhất tòa tháp này, được đổi tên thành Evergrande Centre năm 2015. Cùng năm, Chinese Estates bán một số văn phòng ở thành phố Thành Đô (tỉnh Tứ Xuyên) với giá 6,5 tỷ HKD và một khu phức hợp bất động sản dân cư ở thành phố Trùng Khánh với giá 1,75 tỷ HKD cho Evergrande.
Vợ chồng Lau và Chan không phải đồng minh duy nhất tháo chạy khi Evergrande của Hui chìm trong nợ. Xia Haijun, phó Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Evergrande từ năm 2014, bán 115,6 triệu HKD cổ phiếu trong lĩnh vực ôtô điện và quản lý tài sản của tập đoàn này vào tháng 8.
Evergrande đối mặt cuộc kiểm tra tính thanh khoản quan trọng vào tuần này khi phải trả 83,5 triệu USD tiền lãi vào ngày 23/9 cho đồng ngoại tệ và 232 triệu tệ (36 triệu USD) cho đồng nội tệ, theo dữ liệu tổng hợp của Bloomberg. Các tổ chức đánh giá tín nhiệm gần đây liên tục hạ điểm tín nhiệm của Evergrande trên cơ sở những vấn đề về thanh khoản của công ty này. Trong đó, tổ chức đánh giá tín nhiệm S&P Global Ratings, hạ uy tín tín dụng của Evergrande xuống trạng thái rác "CC", ngụ ý trái phiếu công ty này có "rủi ro rất cao", không thuộc loại đầu tư.
"Khả năng thanh khoản và tiếp cận nguồn vốn của Evergrande đang bị thu hẹp nghiêm trọng, thể hiện qua việc doanh số bán vật liệu, số dư tiền mặt giảm và việc bán tài sản vật chất để thanh toán. Công ty có thể không trả nợ kịp, dẫn đến kịch bản vỡ nợ bao gồm khả năng tái cơ cấu nợ", S&P đánh giá.
Ngân hàng như HSBC, ICBC (Châu Á) và một loạt ngân hàng khác ở Hong Kong cũng từ chối cấp vốn vay mới cho người mua nhà tại hai dự án chưa hoàn thiện của Evergrande. Tuần trước, hàng trăm nhà đầu tư và nhân viên Evergrande tổ chức cuộc biểu tình tại trụ sở chính ở Thâm Quyến để yêu cầu hoàn tiền cho các sản phẩm đầu tư mà họ mua từ công ty. Để xoa dịu nhân viên và các nhà đầu tư, Evergrande có kế hoạch cung cấp các sản phẩm bất động sản giảm giá, thay tiền mặt.
Evergrande là nhà phát triển địa ốc lớn thứ nhì của Trung Quốc, xét về doanh số. Tập đoàn này hiện nắm hơn 800 dự án bất động sản tại hơn 280 thành phố ở Trung Quốc. Ngoài bất động sản, Evergrande còn có 7 công ty con hoạt động trong nhiều lĩnh vực gồm: ôtô điện, dịch vụ y tế, sản phẩm tiêu dùng, sản xuất chương trình video và truyền hình và công viên chủ đề.
Sơn Nam (Theo SCMP, Bloomberg)