Bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn hiện làm việc tại Bệnh viện Hoàng gia Worcester (Anh), đồng thời là giám đốc bộ phận tư vấn Nhi khoa của tổ chức HIDADDI Nutrition for Family & Child. Năm 2016, bác sĩ Anh Nguyễn đã được nhận giải thưởng Worcester Award của Anh. Bàn về vấn đề trẻ không hứng thú khi ăn, bác sĩ Anh Nguyễn chỉ ra ba nguyên nhân chính và giải pháp khắc phục.
Sai lầm của bố mẹ là quan tâm tới lượng thức ăn bé ăn được thay vì hành vi ăn.
Tại sao trẻ hay từ chối thức ăn?
Bác sĩ Anh Nguyễn cho rằng, một trong những vấn đề băn khoăn của cha mẹ khi cho trẻ ăn là dường như trẻ không hứng thú với thức ăn, thường quay đầu hoặc ngậm thức ăn quá lâu. Phần lớn cha mẹ quan tâm đến lượng ăn của trẻ trong bữa ăn, nhưng ít quan tâm đến hành vi ăn uống của trẻ. Thực tế, lượng ăn quyết định nguồn dinh dưỡng của trẻ nhưng hành vi lại quyết định chất lượng dinh dưỡng. Việc trẻ phát triển hành vi ăn uống sai có thể dẫn đến trẻ sẽ thích ăn những thức ăn kém chất lượng, giàu chất béo bão hòa hoặc hàm lượng đường, muối cao. Đó là nguồn gốc của nhiều bệnh sau này khi cơ thể lớn lên.
3 nguyên nhân khiến trẻ từ chối thức ăn
1. Trẻ cảm thấy việc cho ăn của bố mẹ nhàm chán
Theo bác sĩ Anh Nguyễn: trẻ chuyển từ trạng thái bú sữa sang ăn dặm và kéo dài thời kì làm quen với mùi vị và hành vi ngồi bàn ăn đến 5 tuổi. Đó là một thời kì không quá dài, nhưng đủ để trẻ nhận ra sự nhàm chán như thế nào nếu mỗi ngày bố mẹ cứ cho trẻ ăn mà không tương tác. Trẻ con cần sự tương tác, do đó, trẻ bắt bố mẹ bế đi chơi, xem TV hoặc Ipad. Tuy nhiên, đó là những tương tác tiêu cực vì sẽ làm trẻ không học được hành vi ăn uống. Vậy, tại sao bố mẹ không tạo cho trẻ tương tác tích cực thay vì để trẻ tự tìm tương tác.
Bí quyết: Bố mẹ cho trẻ khám phá thức ăn, tạo những hình ảnh bắt mắt, có những bữa có cấu trúc giòn giòn hoặc cộm cộm.
2. Trẻ nhanh no nhưng dễ đói
Nếu trẻ được cho ăn vặt như bánh kẹo hoặc bim bim thì dễ dàng chán bữa ăn chính. Lí do cũng dễ hiểu bởi dạ dày của trẻ chỉ bằng 1/3 dạ dầy người lớn.
Bí quyết: Không nên ép bé ăn quá nhiều. Nếu trẻ lắc đầu sau 4 lần thử thì hãy hạ muỗng xuống, làm động tác bỏ phần thức ăn vào chén, và lấy muỗng mới. Động tác này cần để trẻ thấy. Sau đó, cho trẻ muỗng mới. Nếu trẻ tiếp tục lắc đầu và phản kháng. Hãy đợi 45 phút - 1,5 tiếng sau hoặc bữa sau. Có thể cho trẻ ăn một dạng mini - snack với sữa, sữa chua hoặc phô mai.
Đừng để trẻ quá đói, thông thường trẻ thích chơi nên tự bỏ đói mình. Khi dạ dày nhỏ của trẻ hoạt động quá mệt mỏi sẽ làm trẻ có hành vi chán ăn sau đó. Do đó, có thể cho trẻ ăn một số dạng bữa mini- snack như tôm chiên, cơm cuộn trứng..
3. Trẻ nhận thức về bản thân trẻ
Bất kì trẻ nào cũng sẽ qua giai đoạn này để nhận thức lớn hơn thời kì ấu nhi. Trẻ biết mình, biết sự tồn tại của thức ăn và việc cha mẹ bực tức hay vui vẻ như thế nào khi cho trẻ ăn. Do đó, việc bố mẹ bực tức ép trẻ ăn, trẻ cũng bắt đầu nhận ra. Và nếu bố mẹ bình thản và tự tin trong mỗi bữa ăn của trẻ, trẻ cũng bắt đầu nhìn thấy thái độ này của bố mẹ mà có biểu hiện hành vi không phản kháng.
Bí quyết: Tâm lý cha mẹ là điều quan trọng khi con trẻ trở nên biếng ăn. Nó quyết định trẻ có ăn tốt trở lại không. Bố mẹ nên hiểu trẻ sẽ trải qua giai đoạn tự nhận ra mình nên việc trẻ có 1-2 bữa biếng ăn hoặc thậm chí kéo dài một tuần cũng dễ hiểu. Bố mẹ đừng đặt quá nhiều lo lắng, mà nên chú ý hơn về chiến lược làm gì sau phân bố bữa ăn của trẻ, lựa chọn những loại thức ăn trẻ có thể thích nhưng có chất dinh dưỡng. Càng bực bội lo lắng, trẻ sẽ cuốn theo tâm lý đó của bạn và dĩ nhiên bạn và trẻ đều không thể thoát khỏi cuộc chiến khi ăn.
Quan trọng:
Trẻ cần được quan tâm cả về dinh dưỡng và hành vi giao tiếp liên quan đến việc ăn hằng ngày. Bố mẹ có thể tưởng tượng rằng: việc trẻ không diễn đạt được cho bố mẹ biết trẻ cần gì, ăn gì và ăn ra sao sẽ làm trẻ trở nên lúng túng dường nào khi đáp ứng với bố mẹ. Do đó, trẻ trước 5 tuổi, bố mẹ cần quan sát và tương tác, hiểu trẻ nhiều hơn, thậm chí cần tự đặt câu hỏi: tại sao trẻ lại từ chối thức ăn, thay vì cố gắng ép hoặc dụ trẻ ăn. Như bác sĩ Anh Nguyễn đã đề cập, dụ hay ép chỉ giải quyết lượng ăn, nhưng chất lượng dinh dưỡng chưa chắc được bảo đảm. Đôi lúc, ép trẻ ăn có thể làm trẻ thừa cân béo phì.
Bác sĩ Anh Nguyễn
