 |
| Biển số 98K-1314 gắn trên xe khách này là biển số của xe tải đã hết hạn kiểm định. |
Qua hàng loạt chiếc xe khách 52 chỗ chạy “dù” trên tuyến Thủ Đức, phát hiện thấy các đầu xe mang biển số 98K-1314, 53N-0144, 53N-2124, 53N-0888, 53N-0859, 53N-0438 đều thuộc diện "xác này hồn khác". Cụ thể xe khách mang biển 98K-1314 là gắn biển của một chiếc xe tải đã hết hạn kiểm định ngày 10/9. Xe 53N-0144 cũng quá hạn kiểm định từ 31/12/2002.
Đặc biệt chiếc 53N-2124 là xe Hino được sản xuất từ những năm 1970-1980, xe hết hạn kiểm định từ 24/4/2003 và buộc phải loại bỏ theo quy định. Tương tự, chiếc xe khách đeo biển số 53N-0888 là biển số của xe Inter đã hết hạn kiểm định từ 24/4/2003 và cũng thuộc diện phải loại bỏ. Một số xe khác như 53N-0859, 53N-0438 đều hết hạn kiểm định từ năm 2003 và đầu năm 2004.
Trong số 7 xe đón khách tại các bãi xe dù ở chân cầu vượt Sóng Thần, cây xăng Huệ Thiên 3 (phường Tam Bình, quận Thủ Đức), có ba xe không hề vào kiểm định ở bất kỳ trạm đăng kiểm nào trong cả nước - có nghĩa là các “xe ma”.
Theo ông Bùi Việt Hùng - phụ trách thanh tra giao thông công chính ở khu vực bến xe miền Đông, đơn vị đã phát hiện một số “xe dù” tẩy xóa sổ kiểm định nhưng không có chức năng điều tra nên đơn vị không thể xử lý. Theo ông Hùng, một số bến xe ở các tỉnh lân cận TP HCM đã góp phần tiếp tay cho “xe dù”, “xe ma” hoạt động, vì các bến này đã cấp sổ nhật trình (bến đi, bến đến) và thu lệ phí bến 100.000-120.000 đồng. Còn xe hoạt động thế nào, các bến không cần quan tâm.
“Xe ma” còn sống lại từ những bãi phế liệu. Các bãi phế liệu không chỉ bán hồ sơ, sổ đăng kiểm cũ để người mua và các đường dây làm giấy tờ kiểm định cạo sửa, dán trang kiểm định có sẵn lên sổ mới mà còn bán lại các lốc máy, khung sườn của những xe đã rã.
Theo ông Phạm Quốc Thiện, một người chuyên mua xác xe làm sắt vụn ở quận Gò Vấp, giá mua một chiếc xe buýt (loại trên 40 chỗ ngồi) quá “đát” 15-20 triệu đồng, một chiếc xe tải quá “đát” 20-30 triệu đồng. Phần lớn người bán xe làm sắt vụn giao luôn cả biển số, sổ kiểm định xe cho chủ phế liệu. Có không ít trường hợp đến bãi phế liệu mua xe quá “đát” để tiếp tục đưa chiếc xe đó vào chở khách.
Các điểm mua xe phế liệu phân loại làm nhiều món để bán, trong đó đáng giá nhất là khung xe. Với những khung xe có số xêri còn trong niên hạn (xe bị tai nạn giao thông hỏng nặng hoặc bị cháy xe) thì được bán với giá cao.
Người mua chỉ cần lấy một đoạn khung dài khoảng 0,5-1 m để lắp thay vào đoạn khung xe có xêri hết đời là có ngay một chiếc xe còn trong niên hạn. Một số chủ xe mua khung xe để lắp kèm bên khung xe đã mục để khung xe cứng thêm - giới xe gọi là “xác chồng xác”. Một số khác mua khung xe cũ còn tốt về đục số khung cho phù hợp với sổ kiểm định.
Từ năm 2001 đến nay, rất nhiều chủ xe săn lùng mua máy ôtô vì mặt hàng này không còn được nhập khẩu. Người mua xe chủ yếu là lấy giấy hải quan của chiếc máy này để làm thủ tục cải tạo xe hoặc để thay thế các phụ tùng. Đối với người đã mua khung xe còn trong niên hạn để thay vào khung xe hết đời, thì họ cũng mua máy xe nhằm cắt lấy số máy dán chồng lên máy xe hết đời. Và như vậy, một chiếc xe quá đát có thể qua mặt dễ dàng hàng rào của ngành đăng kiểm.
Theo nghị định 92/CP của Chính phủ về tiêu chuẩn xe chở khách thì xe còn nguyên thủy (chưa cải tạo thay đổi đặc trưng xe) có niên hạn 20 năm (tính từ năm sản xuất) được kinh doanh chở khách. Còn xe đã cải tạo thì có niên hạn không quá 17 năm được kinh doanh chở khách. Trong đó, xe có niên hạn trên 15 năm chỉ được phép hoạt động nội tỉnh (không quá 300 km). Nhưng không ít chủ xe đã sử dụng xe chạy nội tỉnh để chạy tuyến liên tỉnh (trên 300 km), nếu bị phạt thì họ chỉ phạm lỗi là chạy sai tuyến đường. Tuy nhiên, nghị định 92/CP đã không quy định xử lý hủy bỏ xe sau khi xe hết niên hạn.
Theo ông Trịnh Đức Chinh, cục phó Cục Đăng kiểm VN, từ khi thực hiện nghị định 92/CP, bình quân mỗi năm cả nước loại bỏ 4.000 xe khách các loại, bắt đầu năm 2005 thì mỗi năm sẽ loại bỏ 10.000 xe các loại. Thế nhưng không có cơ chế nào kiểm soát được số xe hết “đát” đó. Mới đây, Bộ Giao thông vận tải mới có văn bản đề nghị UBND các tỉnh và TP chỉ đạo công an địa phương tịch thu sổ đăng ký và biển số xe quá “đát” lưu thông trên đường.
Biện pháp xử phạt xe quá “đát” cũng chưa đủ sức ngăn chặn loại xe này lưu thông trên đường, bởi với mức phạt cao nhất 4-5 triệu đồng đối với xe trên 40 chỗ ngồi thì chủ xe sẵn sàng nộp phạt. Đây là điều đã khiến các cơ quan chức năng xử lý xe quá “đát” rất lúng túng.
