Sau 13 năm hoạt động, cho đến nay vốn điều lệ của Pacific Airlines vẫn chưa đủ 5 triệu USD như đăng ký. Hiện tại vốn của công ty mới chỉ dừng ở con số dưới 40 tỷ đồng. Trên thực tế, số vốn tiền mặt của công ty còn ít hơn nhiều. Ông Lương Thế Phúc, Chủ tịch Hội đồng quản trị Pacific Airlines nhìn nhận: "Đối với một hãng hàng không thì số vốn ít ỏi trên là một lực cản rất lớn cho sự phát triển. Chính vì ít vốn nên doanh nghiệp luôn phải ở trong tình trạng giật gấu vá vai. Số máy bay mà Pacific Airlines thường xuyên khai thác là 3-4 chiếc. Để có hiệu quả thì mỗi chiếc, doanh nghiệp phải bỏ chi phí khoảng trên dưới 5 triệu USD nhưng Pacific Airlines không có".
Ông Phúc cho biết thêm: "Trong khoảng thời gian từ năm 2001-2003, tình hình thế giới có nhiều biến động, ảnh hưởng không tốt đến hàng không như sự kiện 11/9, chiến tranh Iraq, SARS, cúm gia cầm, giá dầu leo thang... Những biến động này đã khiến Pacific Airlines bị thiệt hại khoảng trên dưới 100 tỷ đồng". Với tư cách là Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines, ông Lương Thế Phúc thừa nhận: "Vietnam Airlines là một hãng lớn nhưng trong thời điểm đó cũng đã có lúc phải xây dựng kế hoạch bị lỗ".
Những tác động bất lợi khách quan như nêu trên là có thật. Song sự thua lỗ của Pacific Airlines còn phải được giải thích thêm bởi những quyết định kinh doanh sai lầm của ban lãnh đạo hãng. Trong khi vốn ít, Pacific Airlines lại quyết định mở hai đường bay mới là TP HCM - Đà Nẵng - Hong Kong và TP HCM - Singapore - TP HCM.
Một lãnh đạo của Vietnam Airlines nêu lên kinh nghiệm: "Thông thường bất kỳ hãng hàng không nào mở đường bay mới cũng phải chịu lỗ ít nhất là 6 tháng. Thậm chí thời gian bị lỗ có thể kéo dài tới 2-3 năm". Pacific Airlines lại chỉ duy trì hai đường bay trên trong một thời gian rất ngắn. Riêng quyết định này đã khiến Pacific Airlines bị thiệt hại khoảng trên dưới 100 tỷ đồng.
Ngay từ năm 1993, khi Pacific Airlines hoạt động mới được 2 năm, đã có người đặt vấn đề giải thể đơn vị này. Nhưng rồi công ty vẫn tồn tại, dù tiền lỗ lũy kế ngày một tăng. Năm 1994, công ty bước vào giai đoạn "khủng hoảng" trầm trọng. Thời gian này, tiền lỗ chiếm tỷ trọng rất lớn, gấp tới 4-5 lần so với doanh số tháng của công ty. Trong ba năm, từ năm 2001-2003, tiền lỗ lũy kế của công ty đã lên tới 100 tỷ đồng. Riêng 6 tháng năm 2004, công ty tiếp tục bị lỗ thêm 50 tỷ đồng. Tháng 7/2004, kiểm toán lại tiếp tục phát hiện thêm một khoản lỗ khác, khoảng 70 tỷ đồng từ năm 2001 đến năm 2003 mà những người điều hành công ty không báo cáo Hội đồng quản trị. Một nhân vật có trách nhiệm của Pacific Airlines cho biết tiền lỗ đã gấp 3-4 lần so với doanh số tháng hiện nay của công ty. |
Trả lời câu hỏi của Thanh Niên về việc vì sao tình trạng lỗ trên không được Pacific Airlines báo cáo với cấp trên, ông Phúc khẳng định: "Là công ty cổ phần nên chúng tôi chỉ có trách nhiệm báo cáo với các cổ đông. Các cổ đông phải có trách nhiệm báo cáo với cơ quan chủ quản".
Tuy nhiên ông Nguyễn Xuân Hiển, Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng không Việt Nam (cổ đông lớn nhất, chiếm tới trên 80% vốn của Pacific Airlines) lại cho rằng: "Chỉ là một cổ đông, chúng tôi không có đủ tư cách pháp nhân để đứng lên báo cáo tình hình hoạt động của Pacific Airlines. Pacific Airlines hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, chúng tôi không có quyền can thiệp, điều hành hoạt động của họ. Chúng tôi chỉ chịu trách nhiệm về những người mà chúng tôi cử làm đại diện cho chủ sở hữu vốn".
Nhưng cả hai ông Nguyễn Xuân Hiển và ông Lương Thế Phúc đều nhận định: "Trong lĩnh vực hàng không, tình trạng của Pacific Airlines hiện nay chưa đến mức độ nghiêm trọng". Ông Phúc lý giải: "Hàng không là một ngành đặc biệt, nó tụt rất nhanh nhưng khôi phục cũng rất nhanh". Hơn nữa, dù chưa lớn nhưng ở chừng mực nào đó, Pacific Airlines cũng đã xây dựng cho mình được một thương hiệu, là một hãng hàng không thực thụ (không phải là nhà vận chuyển). Điểm yếu nhất bây giờ của Pacific Airlines là thiếu vốn và thị trường. Trước mắt, Pacific Airlines cần phải có ít nhất 15 triệu USD để khai thác các máy bay hiện có một cách có hiệu quả.
Ông Lương Thế Phúc cho biết, Hội đồng quản trị của Pacific Airlines đã đưa ra hai phương án để các cổ đông lựa chọn. Một là tiếp tục để Tổng công ty Hàng không Việt Nam giữ cổ phần chi phối và huy động vốn từ các nguồn cổ đông khác. Hai là Tổng công ty Hàng không Việt Nam sẽ không giữ cổ phần chi phối nữa. Về thị trường, Pacific Airlines sẽ đàm phán với Vietnam Airlines để cơ cấu lại. Hiện tại, Pacific Airlines mới chỉ khai thác ở bốn đường bay là Hà Nội - Đài Bắc, TP HCM - Cao Hùng, Hà Nội - TP HCM và Đà Nẵng - TP HCM.
Ông Nguyễn Xuân Hiển hứa hẹn: "Chúng tôi sẵn sàng rút bớt cổ phần của mình ở Pacific Airlines, kể cả chỉ nắm giữ khoảng trên dưới 20%. Tới đây, chúng tôi có thể để cho Pacific Airlines khai thác trên một số đường bay mà chúng tôi đang thu lời".