Tỉnh Quảng Nam có hơn 466.000 ha rừng tự nhiên. Trong rừng có nhiều cây ươi sinh trưởng rải rác ở huyện miền núi Bắc Trà My, Nam Trà My, Phước Sơn... Từ năm 2014 đến nay, cây ươi cho quả nhiều nên người dân đổ xô đi lấy.
Tháng 6, ươi chín đỏ cho đến cuối tháng 8. Quả ươi là loại dược liệu quý, lúc chín khô trên cây, gặp gió lớn sẽ bay xuống nên được gọi là ươi bay.
Năm nay ươi nhiều, UBND tỉnh Quảng Nam chỉ đạo cơ quan chức năng tăng cường tuần tra, nghiêm cấm khai thác theo kiểu tận diệt. Những hành vi đốn hạ cây, đóng đính vào thân cây trèo lên hái hạt ươi non bị xử lý.
Những ngày này trên các tuyến đường vào rừng, lực lượng bảo vệ chốt chặn kiểm soát. Người dân muốn được khai thác ươi phải xin giấy đi nhặt ươi bay và cam kết không chặt hạ cây, đóng đinh trèo lên cây, hái và thu mua quả ươi non.
Tuy nhiên, nhiều người lén lút vào rừng khai thác hạt ươi trái phép. Một cây ươi cao 25 m, đường kính 40 cm, ở xã Trà Nú, huyện Bắc Trà My bị đóng đinh dày đặc. Đinh được đóng theo kiểu zích zắc với khoảng cách 50 cm để làm chỗ đứng leo đến ngọn.
Những cây định cắm sâu vào thân cây nhưng không được rút ra, để lâu ngày khiến nhựa chảy ra và thối xung quanh. "Việc đóng đinh làm ảnh hưởng quá trình sinh trưởng, ngoài ra cây bị vết thương nên sâu bệnh xâm nhập có thể chết", một cán bộ kiểm lâm tỉnh Quảng Nam nói.
Cây ươi trong rừng tự nhiên xã Trà Nú trước vào sau khi bị chặt cành nhánh. Cây ươi quả còn nhưng bị đóng đính leo lên chặt hết cành, ngọn cây trơ trụi vài cành lá.
Tương tự, tại xã Trà Cang, huyện Nam Trà My, nhiều cây ươi bị đóng đinh vào thân kết hợp dùng dây buộc quanh làm thang để trèo lên ngọn chặt cành.
Tại huyện Phước Sơn, ngày 19/6, cơ quan chức năng phát hiện ông Trần Hữu Út, 46 tuổi, cùng ba người khác vào Vườn quốc gia Sông Thanh dùng cưa chặt hạ cây ươi có khối lượng hơn 5 m3, thu hái 25 kg hạt ươi non.
Những cành ươi trĩu quả còn non bị thu hái trái phép. Loại quả này có một hạt dính vào một cánh hoa hình bán nguyệt lớn.
Hạt ươi non được những người lén lút vào rừng trèo lên chặt cành lấy. Loại hạt này chất lượng không cao so với ươi chín rụng xuống đất.
Cây ươi có nhiều tên gọi như đười ươi, cây thạch, cây ươi bay, bàng đại hải, An Nam tử. Theo Đông y, ươi đi vào kinh phế, tác dụng chính là thanh nhiệt, giải độc, thông tiện, thường dùng chữa ho khan, cổ họng sưng đau, nôn ra máu, đi cầu ra máu, chảy máu cam, viêm đường tiết niệu, nhức răng, đau mắt đỏ, mụn nhọt hoặc pha chế nước giải khát.
Giá bán loại ươi hạt còn non hơn 200.000 đồng; loại ươi bay trên 300.000 đồng/kg. Đây là nguồn thu nhập lớn đối với người dân miền núi nên nhiều vào rừng trèo lên cây lấy hạt. Nhiều tai nạn đã xảy ra. Trưa 1/7, em Hồ Văn Hà, 17 tuổi, xã Phước Hiệp, huyện Phước Sơn trèo lên cây ươi cao hơn 20 m bị rơi xuống tử vong. Trước đó năm 2014, 4 người chết khi trèo cây hái ươi.
