Binod Prahiya, một lao động nhập cư ở Mumbai, thành phố đông dân nhất Ấn Độ đã mất kế sinh nhai khi Thủ tướng Narendra Modi áp lệnh phong tỏa đất nước vào ngày 3/4 nhằm ngăn chặn sự bùng phát của Covid-19. Hiện Prahiya bị mắc kẹt ở thành phố và không có tiền để hỗ trợ gia đình ở quê nhà.
Cách Mumbai hơn 1.600 km là huyện Latehar, bang Jharkhand, nơi Shanti Devi, vợ Prahiya và bốn đứa con nhỏ đang cạn dần lương thực. Shanti Devi từng làm công nhân trong một trang trại địa phương nhưng nay cô cũng rơi vào cảnh thất nghiệp bởi mùa thu hoạch đã kết thúc.
"Tôi lo rằng chúng tôi phải chịu đói", Shanti Devi, 41 tuổi, nói. Cô không có tên trong danh sách 800 triệu người được nhận lương thực miễn phí từ chính phủ trong đại dịch. "Tôi không có gì để bán hay thế chấp, thậm chí một món trang sức hay một con vật nuôi để cầm cố cũng không có", cô than thở.
Vợ chồng Prahiya là điển hình cho tình cảnh của những người nông dân Ấn Độ lúc này. Ấn Độ có khoảng 1,3 tỷ dân, trong đó hai phần ba dân số sống ở nông thôn và chiếm 45% tổng sản phẩm quốc nội. Họ liên tiếp gặp phải khó khăn khi vừa mất mùa, hạn hán thì lại đến lệnh phong tỏa kéo dài 40 ngày khiến nhiều người rơi vào cảnh thất nghiệp và thiếu ăn.
"Có nhiều báo cáo dự đoán về nạn đói", Reetika Khera, giáo sư tại Học viện Quản lý Ấn Độ cho biết. "Một chiến lược sinh tồn được những người nông dân áp dụng là sống nhờ nguồn hỗ trợ từ các thành viên trong gia đình đang kiếm sống tại các thành phố lớn. Nhưng hiện nguồn hỗ trợ này đã mất".
Việc phong tỏa toàn quốc đã ảnh hưởng đến sinh kế của một tỷ lệ lớn người nhập cư nội địa Ấn Độ, nơi có tới 60.000 người từ khu vực nông thôn chuyển đến thành thị làm việc chỉ trong vài ngày, theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới hôm 22/4.
"Trước một cuộc khủng hoảng việc làm ở thành thị, nhiều lao động nhập cư từ nông thôn sẽ lựa chọn quay trở về quê nhà. Những người này sẽ phải làm gì để sống? Tất cả những khủng hoảng liên tiếp như thất nghiệp, nghèo đói, thiếu dinh dưỡng, không được chăm sóc y tế đầy đủ có thể sẽ dẫn đến những lựa chọn cực đoan như tự tử", Nikita Sud, giáo sư nghiên cứu phát triển tại Đại học Oxford nhận định.
Thất nghiệp ở nông thôn đã tăng 20% trong 30 ngày qua, theo một cuộc khảo sát. Và khoảng 400 triệu lao động không có hợp đồng nước này rơi vào tình trạng nghèo đói, theo tổ chức Lao động Quốc tế cho biết. Theo truyền thông địa phương đã có hơn 200 người chết vì kiệt sức, chết đói, tự tử hoặc các lý do liên quan đến nợ nần trong tháng qua.
Đồng thời lệnh phong tỏa toàn quốc là một cú sốc đối với những người nông dân. Nhiều nông sản đến vụ thu hoạch nhưng lại phải đổ bỏ bởi gián đoạn chuỗi cung ứng.
"Mối bận tâm trước mắt ở khu vực nông thôn chính là phải thực hiện các chính sách hỗ trợ và phát triển nông nghiệp giúp người dân tìm kế sinh nhai ngay cả khi thiếu đi nguồn công việc hỗ trợ gia đình từ thành thị", Shashanka Bhide, cố vấn tại Hội đồng nghiên cứu kinh tế ứng dụng quốc gia ở New Delhi nói.
Tháng trước, Bộ trưởng tài chính Nirmala Sitharaman đã công bố các chương trình cung cấp thực phẩm, nhiên liệu và tiền mặt cho người nghèo. Tuy nhiên gói cứu trợ trị giá 22,6 tỷ USD này không được đánh giá cao bởi nó ít hơn 1% GDP Ấn Độ và nhỏ hơn nhiều so với các quốc gia khác.
Ở nông thôn Ấn Độ, nguy cơ bất ổn xã hội và nghèo đói là có thật. Các chuyên gia cho biết, có nhiều vấn đề phát sinh khi chính phủ thực hiện trợ cấp cho người nghèo nhưng nhiều người không có tên trong danh sách hoặc một số người bị chủ nợ tước mất số tiền trợ cấp sinh tồn.
"Trừ khi chính phủ điều chỉnh lại các chính sách của mình nếu không có thể sẽ dẫn đến tình trạng bất ổn và nghèo đói gia tăng", Indira Hirway, giáo sư kinh tế tại thành phố Ahmedabad nhận định.
Vẫn còn một vài tia hy vọng cho nông dân Ấn Độ khi dự báo thời tiết ổn định trong năm nay. Và Tổng thống Modi cũng đã nới lỏng lệnh phong tỏa, đặc biệt là ở khu vực nông thôn. Ngân hàng trung ương tháng trước đã ra lệnh cấm ba tháng đối với các khoản vay, bao gồm cho nông nghiệp nhưng đến tuần này đã cung cấp một khoản vay ngắn hạn để hỗ trợ người dân trong đại dịch.
Trở lại các làng ở Ấn Độ, người dân vẫn đang chật vật tìm kế sinh nhai. Naushad Ali trở về quê nhà ở huyện Chapra của bang Bihar sau khi mất việc tại một nhà máy may mặc ở ngoại ô New Dellhi. May mắn hơn Shanti Devi, Ali nằm trong danh sách được nhận trợ cấp lương thực của chính phủ nhưng chừng ấy chẳng đủ cho gia đình gồm 7 thành viên của ông.
"Không có việc làm nào tại làng. Tôi phải vay mượn từ người cho vay nặng lãi để sống sót. Đây là giai đoạn tồi tệ nhất trong cuộc đời tôi. Những người giàu sẽ không thiệt hại nhiều nhưng người nghèo như chúng tôi sẽ càng kiệt quệ", Ali nói.
Sơn Nam (Theo Bloomberg)