Sự phát triển về tính dục ở nam giới từ đây có một số điểm chính như sau:
- Đầu tiên là sự phát triển của tinh hoàn: bắt đầu có thể từ 10 tuổi đến 15 tuổi và hoàn thiện vào tuổi từ 15 đến 18. Trong thời kỳ này, tinh hoàn của các em to dần lên, các ống sinh tinh trong tinh hoàn tăng kích thước và có sự biến đổi ở các tế bào trong ống sinh tinh để bắt đầu sản xuất tinh trùng. Các tế bào kẽ giữa các ống sinh tinh cũng phát triển dần và tiết ra testosteron (chất nội tiết nam). Bên ngoài da bìu đỏ hồng và có nhiều nếp nhăn hơn rồi dần dần thẫm màu lại. Dương vật phát triển dài ra ở tuổi 11 đến 14 và hoàn tất ở tuổi 13 đến 17. Độ dài trung bình của dương vật lúc bình thường (không cương) từ 7 đến 10cm, mùa lạnh có thể chun lại ngắn hơn. Độ dài này phụ thuộc chủng tộc người.
Xuất hiện các đặc điểm sinh dục phụ từ 10 đến 15 tuổi, biểu hiện là mọc lông ở bộ phận sinh dục (vùng mu là chính và phần trên bìu). Lông mu của nam giới thường thô, màu sắc tùy theo chủng tộc nhưng ở người Việt thì hầu hết có màu đen, hơi xoăn, dài dần ra, mức trung bình 4-5cm và có xu hướng mọc lan lên giữa bụng làm cho diện mọc lông có hình thoi. Cùng với lông mu còn xuất hiện lông nách nhưng chậm hơn. Râu, ria mép cũng bắt đầu lún phún mọc ở hai khóe môi trên sau lan rộng dần xuống cả môi dưới và cằm (gọi là râu); ở một số người còn lan ra má (râu quai nón). Cùng với râu, ria, da mặt cũng có thể mọc lông, thường có đặc điểm di truyền.
- Phát triển chiều cao và cân nặng: Cùng với sự phát triển ở bộ phận sinh dục, chiều cao cơ thể tăng nhanh. Năm phát triển nhiều có thể cao thêm từ 8 đến 13cm. Các cơ ngực và vai phát triển. Các cơ bắp cánh tay và đùi to ra, săn chắc. Các xương dài ra, rắn hơn; riêng xương chậu chỉ to và lớn lên cùng cơ thể chứ không có sự biến đổi về hình dáng (tròn và rộng thêm ra) như khung chậu của các em gái (có liên quan đến chức năng sinh nở sau này). Cùng với tăng chiều cao, cân nặng của các em cũng tăng lên rõ rệt.
- Thay đổi về giọng nói: Nam giới từ tuổi dậy thì trở đi thanh quản phát triển nhanh, to ra và phần trước thanh quản nằm dưới da cổ lồi lên thành "lộ hầu". Do thay đổi ở thanh quản như vậy, tiếng nói của các em trai lúc này trở nên khàn, đục; dân gian gọi là "vỡ tiếng". Hiện tượng này thường xuất hiện trước khi có sự xuất tinh lần đầu và giọng trầm ổn định sau khi lông mu, lông nách và chiều cao phát triển đầy đủ.
- Hoạt động của hệ thống tuyến bã trong cơ thể: Do ảnh hưởng của testosteron từ tinh hoàn tiết ra, da phủ ngoài cơ thể dày lên và hệ thống tuyến bã dưới da được kích thích phát triển, chế tiết mạnh. Các lỗ tuyến trở nên bé nhỏ làm chất tiết bị ứ đọng, có khi bịt kín lỗ tuyến làm nang tuyến phồng lên tạo thành mụn trứng cá. Ở con gái vào tuổi này, trong các chất nội tiết của buồng trứng tiết ra cũng có một lượng nhỏ chất nội tiết nam nên cũng phát sinh trứng cá nhưng thường không nhiều như ở các em nam. Các mụn trứng cá có thể bị nhiễm khuẩn hóa mủ và khi vỡ ra có thể gây sẹo vĩnh viễn trên mặt. Chất tiết của tuyến bã cùng với các chất tiết trong mồ hôi của các em từ giai đoạn này tạo nên một mùi đặc trưng của cơ thể mỗi em.
- Tuổi trưởng thành hoàn chỉnh ở nam giới là 20 đến 25, là tuổi từ đó cơ thể không lớn thêm nữa. Ở tuổi này đặc điểm tính dục của nam giới mạnh mẽ nhất; nồng độ testosteron trong máu ở mức cao nhất (trung bình từ 10 đến 35 nanomol một lít) và sinh hoạt tình dục cũng mạnh mẽ nhất. Từ tuổi 30 trở đi, lượng bài tiết testosteron bắt đầu giảm sút nhưng hoạt động tình dục chưa suy giảm mà phải từ 40 tuổi trở đi mới có sự giảm sút rõ rệt. Việc chế tiết của tuyến tiền liệt và các bộ phận phụ khác ít hơn nên lượng tinh dịch giảm, sinh sản tinh trùng của tinh hoàn cũng giảm nên số lượng và chất lượng tinh trùng không còn được như những năm còn trẻ.
Khác với phụ nữ, tinh hoàn của đàn ông sinh sản tinh trùng liên tục, chỉ ngừng lại khi người đó chết, không như hoạt động phóng noãn và nội tiết của phụ nữ (buồng trứng cạn kiệt nang noãn và người phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh từ tuổi trên dưới 50). Tuy thế ở đàn ông lớn tuổi vẫn có tình trạng "mãn dục nam giới" mà biểu hiện chủ yếu về mặt tính dục là 3 dấu hiệu: giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương (khiến khó giao hợp được như khi còn trẻ), tinh trùng yếu và ít. Tuổi xuất hiện mãn dục nam không giống nhau mà tùy từng cá thể. Có người chưa đến 60 đã có hiện tượng mãn dục nhưng cũng có nhiều người ngoài 70 tuổi vẫn còn ham muốn và vẫn sinh hoạt tình dục bình thường. Tiêu chuẩn để đánh giá mãn dục nam là xét nghiệm testosteron thấp dưới mức bình thường.
(Theo Sức Khỏe và Đời Sống)
