Hiện công ty này đang chuẩn bị cho bước đột phá lớn: cơ cấu lại ban quản lý điều hành Tổng công ty, dự kiến thực hiện trong năm nay. Doanh nghiệp này cũng đang hoàn tất đề án thuê giám đốc điều hành (CEO) nước ngoài, điều chưa từng xảy ra tại bất cứ doanh nghiệp Nhà nước nào.
Bên cạnh Vinamotor, 4 doanh nghiệp Nhà nước khác là Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy (Vinashin), Tổng công ty Thiết bị điện (trực thuộc Bộ Công nghiệp), Tổng công ty Sành sứ vệ sinh và xây dựng và Tổng công ty Xây dựng Sông Hồng (trực thuộc Bộ Xây dựng) cũng đang đề nghị Chính phủ chấp thuận kế hoạch thuê chuyên gia nước ngoài cho vị trí CEO.
Theo các chuyên gia, để tăng năng lực cạnh tranh và hiệu quả trong hoạt động sản xuất - kinh doanh, sẽ ngày càng có nhiều doanh nghiệp Nhà nước tính tới việc thuê CEO nước ngoài và coi đó như là bước đột phá nhằm tận dụng kinh nghiệm, kỹ năng quản trị và điều hành doanh nghiệp từ các chuyên gia nước ngoài.
Thứ trưởng Bộ Công nghiệp Đỗ Hữu Hào cho biết, Bộ sẽ khuyến khích và ủng hộ các doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Bộ thuê CEO nước ngoài, nếu như đề án các doanh nghiệp đưa ra thực sự hứa hẹn nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Mặc dù vậy, theo các chuyên gia, sẽ có những thách thức lớn đối với việc thuê CEO nước ngoài, bởi cho đến nay, vẫn chưa có một cơ chế cụ thể cho việc thuê CEO nước ngoài tại các doanh nghiệp Nhà nước.
Không những thế, theo ông Nguyễn Đình Cung, Trưởng ban Kinh tế Vĩ mô (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương), luật lệ tại Việt Nam có những quy định rất chặt chẽ về quyền lực của CEO và điều đó sẽ cản trở năng lực điều hành của CEO người nước ngoài tại các doanh nghiệp Nhà nước.
Ở nhiều nước, CEO có quyền lực quản lý, điều hành một công ty với vai trò then chốt, quyết định đến chiến lược phát triển và hoạt động hàng ngày của một doanh nghiệp. Tuy nhiên, CEO nước ngoài tại các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam, mặc dù có thể được trao quyền tự chủ, nhưng lại vẫn phải tuân thủ chiến lược kinh doanh đặt ra bởi hội đồng quản trị.
Một khi kịch bản xấu nhất xảy ra, hội đồng quản trị hoàn toàn có quyền phế truất CEO, nếu như CEO không hoàn thành trọng trách hoặc có những quyết định đi ngược lại với chiến lược kinh doanh của hội đồng quản trị.
Ông Võ Trí Thành, Trưởng ban Chính sách hội nhập của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, để việc thuê CEO nước ngoài đi vào cuộc sống và đem lại hiệu quả cao, thì mối quan hệ giữa CEO nước ngoài được thuê và thành viên ban quản trị doanh nghiệp cần có những quy định rõ ràng.
Trong khi đó, theo ông Nguyễn Văn Khoa, vấn đề nan giải và cũng rất khó trong việc xác lập kế hoạch thuê CEO nước ngoài hiện nay là không có cơ sở để tính toán lương và thu nhập để trả cho CEO nước ngoài sẽ được thuê, bởi cho đến nay, vẫn chưa có bất cứ quy định nào về việc trả lương cho CEO nước ngoài tại các doanh nghiệp Nhà nước.
Rõ ràng, đã xuất hiện một nhu cầu hiển nhiên cho việc thuê CEO nước ngoài tại các doanh nghiệp Nhà nước, đặc biệt trong một nền kinh tế thị trường như tại Việt Nam, nền kinh tế đang nỗ lực hội nhập vào nền kinh tế chung của thế giới. Tuy nhiên, Việt Nam lại vẫn đang thiếu những khung pháp lý cần thiết cho vấn đề trên.
Nhưng nhìn ở một góc độ khác, nói theo cách suy nghĩ của Thứ trưởng Đỗ Hữu Hào, “các doanh nghiệp Nhà nước không nên trông đợi quá nhiều vào một cá nhân, rằng chuyên gia nước ngoài có thể thay đổi diện mạo hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mình. Điều quan trọng là, các doanh nghiệp Nhà nước hãy phát huy hết sức mạnh tiềm ẩn và lợi thế nội tại của chính doanh nghiệp mình trước”.
(Theo Đầu Tư)