Quy chế hoạt động biểu diễn và tổ chức biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp vừa được Bộ trưởng Văn hoá Phạm Quang Nghị chấp bút ký ban hành. Quyết định gồm 26 điều, với đầy đủ các quy định, chế tài dành cho diễn viên cũng như đơn vị tổ chức biểu diễn trên sân khấu. Trong đó, Điều 3. Các hành vi bị cấm đã gây nhiều tranh cãi đối với những người có liên quan.
Quy định nhiều - nhưng chưa cụ thể
Những trang phục như thế này sẽ không được xuất hiện trên sân khấu. |
"Vở diễn không đúng người, đúng tên diễn viên hoặc không đúng thành tích nghệ thuật, danh hiệu nghệ thuật được phong tặng cũng bị nghiêm cấm", quy định này được đưa lên hàng đầu trong quy chế. Tuy nhiên, nhiều người đã không thể giải thích khi mới đây, tại lễ khen thưởng Nghệ sĩ có nhiều đóng góp cho nền âm nhạc TP HCM, BTC đã xếp hai nghệ sĩ hoàn toàn trái ngược cả về dòng nhạc và tuổi tác vào chung một giải. Đan Trường - nam ca sĩ trẻ nổi đình nổi đám với những ca khúc thị trường, đã vinh dự đứng cùng NSƯT Quang Lý - người đánh dấu tên tuổi vào những ca khúc cổ điển chính thống, cùng nhận giải thưởng này.
"Chẳng hiểu BTC lấy tiêu chí nào để đánh giá nghệ sĩ có nhiều đóng góp cho nền âm nhạc. Đan Trường đích thực là sản phẩm của công nghệ lăng-xê, vậy mà quá hồn nhiên khi đứng chung với các nghệ sĩ thực sự tài năng và là niềm kiêu hãnh của nền âm nhạc Việt Nam", khán giả Hoàng Linh không giấu nổi bực dọc. Lẽ đương nhiên, âm nhạc cần đến sự phong phú, nhưng nếu có những công thức, quy chế rõ ràng, cụ thể hơn, hẳn đã không gây hiểu lầm cho nhiều người đến thế.
Khi biểu diễn các loại hình nghệ thuật ca múa nhạc hiện đại, các nghệ sĩ sẽ không còn được hóa trang tạo ra kiểu tóc kinh dị, sơn nhuộm tóc lòe loẹt, cạo trọc hoặc để tóc quá dài bù xù. Trang phục không được hở hang, lộ liễu. "Cấm mặc đồ sexy thì đương nhiên là phải chấp hành. Nhưng cấm nhuộm tóc thì quả thực khó chấp nhận. Nhuộm tóc cũng là một nghệ thuật, đâu đến mức phải đưa vào quy chế", ca sĩ trẻ Hứa Vĩ Văn băn khoăn. "Không cho cạo trọc thì tôi đành để tóc dài. Nhưng dài đến bao nhiêu là vừa, và ngắn đến đâu gọi là trọc, điều này Bộ cũng nên quy định rõ. Trong thời gian chờ câu trả lời cụ thể, có lẽ tôi sẽ đội tóc giả lên sàn diễn", thành viên ban nhạc AC&M Nam Khánh - ca sĩ sở hữu quả đầu "húi cua" tuyệt đẹp than thở với VnExpress.
Quy chế cũng nghiêm cấm các nghệ sĩ lợi dụng giao lưu với khán giả để có những hành vi hoặc phát ngôn không đúng với chương trình, tiết mục, vở diễn đã được duyệt, cấp phép. Tuy nhiên, quy định cụ thể thế nào là lợi dụng để phát ngôn không đúng với chương trình lại không được nêu rõ. I love you/ Tôi yêu các bạn/ Gia đình ơi/ Hãy hát theo tôi nhé.../ Những từ ngữ giao lưu thường thấy trên tất cả các chương trình trực tiếp của ca sĩ thời nay có bị coi là phát ngôn bừa bãi? Ngay tại chương trình Trái tim Việt Nam vừa diễn ra, khi ca sĩ Mỹ Tâm nhảy lên sân khấu định thanh minh sự thật vì sao mình không được hát, bỗng nhiên loa đài im re, không phải vì mất điện mà vì bị người làm chương trình ngắt điện. Điều đó có bị coi là lợi dụng các phương tiện kỹ thuật để thực hiện những hành vi trái với sự thật?
Theo lời Thế Huân - ông bầu của ca sĩ Mỹ Tâm, sau sự cố này, Mỹ Tâm có thể sẽ bị cấm hát trong thời gian vài tháng, dù lỗi không thuộc về cô. Nếu chiếu theo Điều 25 Xử lý vi phạm: "Tổ chức, cá nhân nào lợi dụng chức vụ quyền hạn trong việc cấp phép, kiểm tra, thanh tra, quyết định xử phạt sai, gây thiệt hại về vật chất, tinh thần cho đơn vị, diễn viên chuyên nghiệp, tùy theo tính chất, mức độ sai phạm sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định", thì đơn vị tổ chức Trái tim Việt Nam sẽ phải chịu hình thức xử phạt nào?
Nhiều - nhưng thiếu khả thi
Quy chế quy định, trong khi biểu diễn, các nghệ sĩ không được tự tiện thay đổi động tác diễn xuất, phong cách biểu diễn nghệ thuật, thêm, bớt lời ca hoặc lời thoại khác với nội dung và hình thức thể hiện đã được cơ quan thẩm quyền cấp phép công diễn mà gây hậu quả xấu. "Trong nghệ thuật, tư thế nào được coi là tư thế chuẩn? Không lẽ chúng tôi cứ đứng hát trong một tư thế duy nhất từ đầu đến khi kết thúc", ca sĩ Nam Khánh thẳng thắn. "Kiểu này có lẽ cửa hàng bán gậy ắt sẽ đắt hàng, bởi ca sĩ mỗi khi lên sân khấu luôn phải có cây gậy bên cạnh để chống, tránh quỵ ngã hay ngọ ngoậy", một fan cuồng nhiệt của Đan Trường phản đối.
Trang phục không hở hang, lộ liễu là một trong những quy định tích cực của Bộ văn hóa, trong thời điểm các ca sĩ váy ngắn chân dài đua nhau "khoe bụng khoe ngực". Tuy nhiên, vì không có giới hạn cụ thể, quy định này đã gây nhiều tranh cãi. Ca sĩ Thu Minh không giấu nổi bức xúc: "Nghệ sĩ là những người đi tiên phong về thời trang. Nếu không cho nghệ sĩ model, thì Việt Nam cần gì phải nhập mẫu mã mới, cần gì quảng cáo rầm rộ thời trang. Trong khi những bạn trẻ bình thường tha hồ ăn mặc đẹp, thì chính những người bước lên sân khấu góp phần định hướng thẩm mỹ bị buộc phải nghiêm túc, kín đáo". Ca sĩ Hứa Vĩ Văn cũng than vãn: "Đã gọi là nghệ thuật thì phải đạt yêu cầu nghe và nhìn. Chỉ nghe thôi thì chúng tôi đâu cần làm đẹp. Vấn đề về trang phục lẽ ra không cần thiết phải cho vào quy định".
Cấm dùng các phương tiện kỹ thuật thay thế giọng hát thật của mình, quy định này dường như chưa nhận được sự ủng hộ khi không nói rõ được bản chất của vấn đề. Không dùng phương tiện kỹ thuật thay thế giọng hát, nghĩa là cấm hát lip-sync trên sân khấu, hay là cấm sử dụng công cụ hiện đại hỗ trợ cho giọng ca khi biểu diễn? "Chúng tôi rất hoang mang. Nếu hát lip-sync, khán giả sẽ là người đầu tiên tẩy chay, và chẳng dại gì ca sĩ làm điều đó. Nhưng nếu không cho dùng kỹ thuật hỗ trợ, có lẽ chúng tôi nên chuyển sang dòng nhạc sẩm, chỉ chuyên hát mộc thôi", ca sĩ trẻ Lan Nhi nói.