Cũng chính trên vùng đất này có thành Mang Cá nhằm trấn giữ với các lực lượng đối nghịch từ cửa biển Thuận An xâm nhập vào. Vì thế đây là điểm quân sự trọng yếu ở phía đông kinh thành Huế. Khu phố cổ Bao Vinh được xây dựng bên sông là vùng đô thị cổ nhất của Huế. Đến đầu thế kỷ 20 vua Thành Thái cho xây dựng khu phố mới Đông Ba thì Bao Vinh mới chìm dần vào quên lãng.
Cách thành phố Huế chừng 5km, dọc theo đường Huỳnh Thúc Kháng và sông Đông Ba, phố cổ Bao Vinh là nơi gặp gỡ của con sông đào Bạch Yến (chạy bọc hậu sau kinh thành Huế) với sông Đông Ba. Hội An - đô thị cổ ở Quảng Nam trước khi có Đà Nẵng, phố cổ Bao Vinh cũng từng một thời sầm uất, là diện mạo của đô thị Huế trước khi có phố Đông Ba. Khác nhau một điều là ngày nay Hội An được giữ gìn nguyên vẹn để trở thành di sản văn hoá thế giới, còn phố Bao Vinh lại cứ lụi tàn theo tháng năm.
Phố ấy bây giờ đã bị hoang phế, còn lại mấy chục ngôi nhà xiêu vẹo với mái ngói sụt lở, nhiều nhà cổ bị phá đi để thay vào đó những căn nhà xây mới chẳng làm khá hơn cho bộ mặt đô thị hoá của mình...
Đường về Bao Vinh nay vẫn còn bắt gặp một sắc màu xa thẳm trong ký ức. Màu nâu cổ kính của phố: nâu của mái ngói của buổi chợ chiều, cột gỗ nhà xưa. Đó là màu của tàn phai. Mẹ M. mấy mươi năm ngồi lặng lẽ nơi hàng quán chỉ bày một mặt hàng là hương đốt. Hương của mẹ được tiếng thơm, dễ bắt lửa, lâu tàn. Sông Hương khi rẽ vào đây, nơi ngã ba sông bát ngát một màu xanh tim tím. Bến sông giờ hoang vắng, còn đâu hàng hoá tấp nập lên xuống trên bến dưới thuyền một thời.
 |
 |
Vẫn còn đó những dãy nhà cổ mà với tháng năm sợ cũng lụi tàn nếu không được bảo vệ, giữ gìn. Ở cuối phố là cống Bao Vinh, cũng loang lở chạnh lòng. Qua khỏi cống thêm vài trăm mét là khu phố Lỡ của người Minh Hương phiêu dạt ngày trước. Phố Lỡ, tên gọi nghe cũng lỡ làng đường về phố cũ.
Đến đây, bạn cũng nên về thăm hoạ sĩ Trần Văn Mãng, tác giả của bức tranh Trong lòng tôi - phố và lễ hội dài 50m trên bao bố được triển lãm tại Festival Huế 2006 vẽ về phố cổ Bao Vinh. Nhà của hoạ sĩ là động cốc màu xanh nằm bên sông. Năm nay đã 58 tuổi, suốt đời chỉ gắn bó với khu phố này. Toàn bộ hình ảnh sinh hoạt, phố xá, bến sông, quán nước chè xanh, người bán bánh mì, bác đạp xích lô... những ngành nghề của người Bao Vinh xưa: chằm nón, làm hương... được tái hiện trong tranh bằng sự tiếc nuối khôn nguôi.
(Theo Sài Gòn Tiếp Thị)
