Tháng 8/1945, khi Thế chiến II đang bước vào giai đoạn căng thẳng, Mỹ thả hai quả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản, buộc đất nước này đầu hàng và kết thúc cuộc chiến kéo dài hơn nửa thập kỷ. Vụ thả bom khiến hàng trăm nghìn thường dân thiệt mạng và để lại vết thương lòng không thể lành cho người Nhật đến tận ngày nay. Cũng từ đó, thế giới lần đầu tiên chứng kiến một loại vũ khí có sức công phá tàn bạo mang tên "bom nguyên tử".
Dùng tên cha đẻ của "bom nguyên tử" làm tiêu đề, Oppenheimer tái hiện giai đoạn sự nghiệp của nhà vật lý lý thuyết J. Robert Oppenheimer (Cillian Murphy), khi ông cùng các cộng sự nghiên cứu và phát triển Dự án Manhattan tại khu thí nghiệm Los Alamos. Qua ánh nhìn của người đàn ông đã chứng kiến khoảnh khắc thế giới thay đổi mãi mãi, bộ phim khắc họa nỗi niềm của Oppenheimer khi nhận ra những ảnh hưởng tiêu cực mà thành tựu cá nhân đã tác động đến toàn cầu.

Câu chuyện trong 'Oppenheimer' thông qua hai phiên điều trần để lật mở câu chuyện của người tạo nên bom nguyên tử. Ảnh: Universal Pictures
Christopher Nolan được biết đến là nhà làm phim luôn phá vỡ cấu trúc điện ảnh thông thường, có nhiều ý tưởng gốc độc đáo và cách kể chuyện sáng tạo. Ở dự án điện ảnh mới nhất, dù là một tác phẩm tiểu sử, ông vẫn cho thấy tiềm lực khai thác vấn đề vô hạn. Nolan trung thành với sự thật lịch sử, đồng thời vẫn giữ vững phong cách làm phim riêng biệt.
Vốn đam mê khám phá sự thần kỳ của thời gian, vị đạo diễn kể cuộc đời của Oppenheimer một cách phi tuyến tính, thông qua hai phiên điều trần diễn ra song song trên màn ảnh. Qua đó, những câu chuyện xung quanh nhân vật mang tính biểu tượng của lịch sử nhân loại dần được hé mở thông qua các đoạn phim hồi tưởng.
Cuộc điều trần đầu tiên diễn ra trực tiếp giữa Oppenheimer và hội đồng xem xét việc cấp miễn trừ an ninh cho ông giai đoạn hậu chiến. Suốt buổi hỏi đáp, Oppenheimer được yêu cầu thuật lại những sự kiện và các quyết định bản thân đưa ra trong quá khứ, đồng thời bị truy xét về sự trung thành với nước Mỹ.
Đối trọng với Oppenheimer là Lewis Strauss (Robert Downey Jr.), chủ tịch Ủy ban Năng lượng nguyên tử Hoa Kỳ (AEC), nhân vật chính trong buổi điều trần thứ hai. Vốn bất đồng quan điểm với Oppenheimer, Strauss luôn tìm cách hạ bệ danh dự của ông. Qua buổi tranh luận với các thành viên Thượng viện, những góc khuất trong mối quan hệ giữa họ được hé lộ.
Ở màn hỏi đáp của Strauss, Christopher Nolan sử dụng hình ảnh đen trắng, thể hiện cái nhìn khách quan về các sự kiện diễn ra. Song, đa số phân đoạn trong phim, vị đạo diễn dùng ảnh màu để diễn tả góc nhìn chủ quan của ông và bản thân Oppenheimer về hành trình nhân vật.

Mối tình của Oppenheimer và tình cũ Jean Tatlock được lật mở trong phiên điều trần. Ảnh: Universal Pictures
Oppenheimer không phải là người đầu tiên phát hiện ra phản ứng nhiệt hạch. Nhưng ông là người đầu tiên có thể ứng dụng các kiến thức vật lý lượng tử, cơ học lượng tử vào việc sáng chế ra vũ khí có sức hủy diệt không tưởng. Suốt quãng thời gian nghiên cứu, Oppenheimer liên tục nhắc đến việc điều này có thể sẽ đốt cháy bầu khí quyển và phá hủy thế giới nhưng ông vẫn tiếp tục thực hiện chúng.
Với nền tảng quá khứ ông từng bị chèn ép, khán giả mong chờ khoảnh khắc ông thành công, đồng thời vẫn cảm thấy lo lắng khi buổi thí nghiệm đang tới gần. Cùng bối cảnh chạy đua vũ trang giữa các nước, cao trào của Thế chiến II và sự đầu tư khổng lồ cho dự án, Oppenheimer lại càng quyết tâm hơn trong việc hoàn thành cuộc thử nghiệm.
Phân đoạn vụ nổ hạt nhân đầu tiên trên thế giới mang tên Trinity là một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất của điện ảnh thế giới suốt nhiều năm qua. Christopher Nolan kết hợp giữa khung cảnh hùng vĩ của thiên nhiên, âm thanh sống động và phương pháp thực hiện hiệu ứng chân thực, không sử dụng CGI để tạo nên trải nghiệm điện ảnh khó quên cho người thưởng thức.
Lúc này, thông điệp chính của Oppenheimer mới bắt đầu được đề cập. Oppenheimer nhận ra bản thân bị tước đi quyền kiểm soát với phát minh do chính mình tạo ra khi giao lại sáng chế cho chính phủ Mỹ. Khi đó, những tội lỗi trong tâm khảm ông bắt đầu được hình thành.

Đạo diễn Christopher Nolan (phải) chỉ đạo diễn xuất cho nam chính Cillian Murphy. Ảnh: Universal Pictures
Suốt bộ phim, qua ngôi kể thứ nhất, người xem dần được dẫn dắt vào tâm trí Oppenheimer, cảm nhận được những điều ông nghĩ, chứng kiến những thành - bại trong quá trình tạo nên thứ vũ khí mang tính hủy diệt toàn cầu. Qua đó, khán giả cùng Oppenheimer đối diện với những tình huống khó khăn về mặt đạo đức, song vẫn không thể phán xét ông.
Ở những khoảnh khắc đầu tiên, tác phẩm nhắc nhớ khán giả về phép so sánh giữa Oppenheimer và Prometheus. Prometheus là một vị thần trong thần thoại Hy Lạp, là kẻ đã đánh cắp ngọn lửa và trao cho loài người. Do đó, ông đã bị trừng phạt và giày vò vĩnh viễn. Giống Prometheus, sau khi phát minh bom nguyên tử, Oppenheimer phải chịu đựng nhiều dằn vặt khi nhìn thấy thành quả của mình đang cướp đi mạng sống của nhiều người vô tội.
Sau chiến thắng mang tính bước ngoặt, ông được công chúng tôn sùng là nhà phát minh lỗi lạc của thời đại. Dù vậy, Oppenheimer vẫn chất chứa nhiều cắn rứt trong lòng. 60 phút cuối cùng của bộ phim là quãng thời gian Nolan dùng để đẩy nhanh câu chuyện, đồng thời nâng cảm xúc khán giả lên một cung bậc mới, song hành với nỗi niềm dậy sóng của Oppenheimer.
Qua đó, hình tượng Oppenheimer hiện lên là một cá nhân hướng thiện, đa diện về cảm xúc, được thể hiện bởi màn trình diễn nhiều sức nặng của Cillian Murphy. Oppenheimer là vai chính đầu tiên Cillian đảm nhiệm trong phim của Christopher Nolan sau gần 18 năm anh hợp tác liên tục với vị đạo diễn này.
Nam diễn viên hóa thân chuẩn xác vào nhân vật cùng dáng người gầy, chiếc mũ phớt đội đầu và tẩu thuốc trên miệng. Cillian khiến khán giả tin nhân vật thật đang sống trên màn ảnh và cảm nhận theo từng nhịp thở của Oppenheimer. Đôi mắt xanh sâu thẳm như chất chứa cả đại dương của tài tử neo giữ nhiều ưu tư trong tâm trí cha đẻ "bom nguyên tử".
Với việc khắc họa tâm lý nhân vật qua hàng thập kỷ, Cillian Murphy mang đến cho người xem nhiều góc nhìn khác về Oppenheimer. Qua màn trình diễn của nam diễn viên người Ireland, Oppenheimer hiện lên là một nhà khoa học xuất sắc nhưng ngây thơ, đa tình, yêu thẩm mỹ và thơ ca. Dù nghiên cứu về bản chất sự việc, hiện tượng theo hướng duy vật, ông vẫn luôn có niềm tin vào tâm linh, học tiếng Phạn và chịu ảnh hưởng từ bản kinh văn Bhagavad Gita.

Cillian Murphy diễn xuất tài tình khi hóa thân nhà vật lý Oppenheimer. Ảnh: Universal Pictures
Oppenheimer quy tụ dàn sao nổi tiếng bậc nhất của Hollywood, làm nền tảng để phát triển câu chuyện như Robert Downey Jr., Matt Damon, Emily Blunt, Florence Pugh, Rami Malek, Casey Affleck, Kenneth Branagh, Gary Oldman... Dù xuất hiện nhiều hay ít, mỗi diễn viên đều có vai trò quan trọng, kết hợp ăn ý với nhau và để lại ấn tượng cho khán giả.
Với vai Strauss, Robert Downey Jr. chứng minh bản thân không chỉ là một ngôi sao giải trí đơn thuần, mà còn là một diễn viên giỏi nghề từng hai lần được đề cử Oscar, sau một thập kỷ bị đóng khung trong vai Người Sắt. Robert thể hiện tâm cơ nhân vật qua giọng nói nhiều sắc thái và ánh nhìn soi xét đầy nguy hiểm.
Oppenheimer mang lượng thông tin khổng lồ về vật lý, hóa học và chính trị. Christopher Nolan đòi hỏi người xem cần nắm được thông tin cơ bản về hệ thống nhân vật đồ sộ và các sự kiện diễn ra trước khi xem phim. Với những thông tin rời rạc ban đầu, được kể không theo trình tự và màu sắc liên tục thay đổi, vị đạo diễn dần ghép lại thành một tổng thể ấn tượng về mặt câu chuyện, hình ảnh và âm thanh.
Dù là một bộ phim tiểu sử, Nolan vẫn giữ lại một bí mật làm sợi chỉ kết nối toàn bộ tác phẩm từ đầu đến cuối. Khi bí mật được bật mí, người xem nhận được thứ cảm xúc man mác khó tả khi rời khỏi rạp. Với Oppenheimer, Christopher Nolan không tạo nên một tác phẩm tiểu sử đơn điệu mà là đại sử thi về một trong những nhân vật vĩ đại nhất lịch sử, người đã thay đổi toàn bộ công nghệ, văn hóa và chính trị toàn thế giới.
Trailer phim 'Oppenheimer'
Đỗ Hoàng