Đó là làng Phương La, xã Thái Phương, Hưng Hà, Thái Bình.
Làng Phương La nằm ngay bên sông Hồng, nổi tiếng cả nước với nghề dệt đũi. Theo gia phả họ Trần, làng Phương La xưa kia là bãi hoang bồi đắp của sông Hồng. Cụ Trần Hoàng Nghị (thân sinh Thái sư Trần Thủ Độ) đã khai phá, lập ấp từ thế kỉ XII, rồi đem nghề nuôi tằm, ươm tơ, dệt đũi dạy cho dân. Nghề dệt đũi ở Phương La cứ âm thầm tồn tại suốt 8 thế kỉ, cho đến gần đây, đất nước mở cửa, hội nhập thì bùng phát, rồi trở thành một làng nghề truyền thống phát triển cực mạnh.
Theo ông Bùi Đức Năng, Trưởng phòng Công thương huyện Hưng Hà, dân Phương La giàu có, phất lên từ vụ... cháy kho tơ của Nhà nước ở Hải Phòng. Năm 1986, kho tơ hàng chục vạn tấn do Nhà nước nhập về Hải Phòng bị cháy nên phải bỏ đi. Người Phương La liền kéo nhau ra mua lại với giá rẻ như cho chở về tái chế. Những mảnh vải được dệt từ chất liệu tốt đã khiến Phương La hết sức nổi tiếng, lại gặp thời kì đất nước mở cửa nên càng phất lên nhanh.
Phương La có 1.300 hộ, 3.900 ngàn khẩu, với 103 ha đất nông nghiệp, tuy nhiên, nhân dân trong làng không quan tâm đến sản xuất nông nghiệp mà tập trung toàn bộ sức lực, tâm trí cho nghề dệt. 100% số hộ gia đình trong làng đều có máy dệt hiện đại. Ngày cũng như đêm, đầu làng cuối xóm, tiếng máy dệt âm vang không lúc nào ngớt. Sản phẩm dệt trong làng tập trung vào những mặt hàng cơ bản như khăn ăn, khăn tắm, vải đũi, vải thổ cẩm... Sản phẩm dệt ở Phương La hầu như không bán trong nước mà xuất sang các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Đài Loan, Canada, các nước EU... Doanh thu từ các ngành nghề của toàn huyện Hưng Hà năm 2005 là 336 tỷ đồng thì riêng làng Phương La đã là 230 tỷ đồng.
Ông Trần Duy Hà, Phó chủ tịch xã Thái Phương tính chính xác hơn: Làng Phương La có 2.900 máy dệt hoạt động không ngừng nghỉ. Trừ các chi phí, trung bình mỗi ngày một chiếc máy làm lãi 100.000 đồng. Như vậy, mỗi năm, riêng những chiếc máy dệt ở Phương La cũng thu lãi tới 104 tỷ đồng. Cứ theo cách tính trên thì doanh thu của làng Phương La phải là hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.
Thật hiếm có một ngôi làng nào mà từ đầu làng đến cuối xóm có nhiều biệt thự to, kiểu cách như vậy. Mỗi biệt thự không những có nhiều tầng, nhiều phòng mà có cả hồ nước, hòn non bộ vô cùng tráng lệ, được xây dựng bằng tiền tỷ. Điển hình là ngôi nhà của đại gia Vũ Quang Huy. Ngoài ngôi nhà chính cực to thì các công trình trong khuôn viên trước nhà là cả một kì quan. Ông đào cả hồ nước, xây điện đài, đắp non bộ, "vườn thượng uyển"... Riêng công trình giải trí trước nhà của đại gia này, nghe nói tốn kém ngót nghét 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, công trình "chơi bời" kể trên của đại gia Vũ Quang Huy thật chẳng thấm tháp vào đâu so với công trình lăng mộ của đại tỷ phú Trần Văn Sen, nằm ngay đầu làng Phương La.
 |
|
Ngôi nhà của đại gia Vũ Quang Huy. |
Công trình lăng mộ khổng lồ này nằm trên mảnh đất đẹp nhất, rộng 50.000m2, gần bằng 7 lần mặt cỏ sân vận động tiêu chuẩn quốc tế, có giá nhiều tỉ đồng, được đại gia Trần Văn Sen thu mua lại của nhân nhân trong làng. Mặc dù công trình mới chỉ xây thô được một tầng, song những người được chứng kiến đều khẳng định: Công trình lăng mộ này sẽ lớn nhất Việt Nam. Công trình lăng mộ này để chứa hài cốt cụ tổ Trần Hoàng Nghị, người khai sinh ra làng dệt Phương La và cũng là cụ tổ của vị đại gia Trần Văn Sen.
Móng lăng mộ ăn sâu xuống lòng đất 4,2m, được đổ bêtông kín đặc tạo thành tầng hầm rất rộng. Phần móng nổi lên mặt đất của lăng mộ cao 2,5m. Tiếp theo phần móng là đến thân lăng mộ thu hẹp lại một chút. Đứng từ dưới nhìn lên, thấy mái lăng mộ gồm ba lớp bêtông xếp chồng lên nhau, đua ra ngoài phủ thân lăng mộ. Lớp bêtông trên cùng dày 1m, hai lớp dưới mỗi lớp dày chừng 0,5m. Đứng bên ngoài trông tưởng rằng mái của công trình lăng mộ này là để chống lại bom tấn, kì thực, mái bêtông đó được đổ rỗng ruột để giảm trọng lượng.
Phía trước lăng mộ có hai lối lên, mỗi lối gồm 12 bậc thềm dẫn lên hiên mộ. Riêng phần hiên này có thể dùng làm sân khấu hoành tráng. Đường vào lăng mộ gồm 3 cửa chính rất lớn, theo đám thợ xây, sẽ có những tấm cửa nặng nhiều tấn để bảo vệ công trình.
Không gian tầng trệt lăng mộ rộng mênh mông. Để đỡ khối bêtông ngàn tấn, có đến 6 dãy cột trụ bêtông, mỗi dãy gồm 7 cột. Tổng cộng có 42 cột to lừng lững. Trong phòng lại có 3 cầu thang dẫn lên tầng trên. Tại tầng trệt có hầm mộ lưu trữ hài cốt của cụ tổ dòng họ. Ngay trên hầm mộ đó sẽ là bàn thờ chính, còn hai bên hông của căn phòng được xây thành những ô nhỏ, mỗi ô rộng khoảng 6m2, xây chồng lên nhau từ đáy phòng lên tận áp mái. Mấy chục ô này sẽ là những bàn thờ, thờ những người trong dòng họ đã khuất.
Tầng hầm lăng mộ như một lô-cốt khổng lồ ẩn sâu trong lòng đất với 25 căn phòng, gồm 20 phòng thông nhau, 4 phòng xây kín và một phòng hội trường rộng mênh mông. Đám kĩ sư, thợ xây và cả chị Trần Thị Lý, là người trong họ được phân công trông coi lăng mộ cũng không biết 20 phòng thông nhau để làm gì, chỉ biết 4 phòng kín là kho chứa vật dụng, tài sản, còn phòng lớn nhất để hội họp. Tổng diện tích sàn một của lăng mộ mà đám thợ xây đo được rộng tới 740m2.
Theo câu chuyện vui của đám thợ xây, nếu có chiến tranh, bom rải thảm ở làng Phương La thì các cụ họ Trần vẫn đàng hoàng ngồi họp hành bàn việc họ. Anh Thanh, người giám sát công trình lăng mộ lôi hai tập hồ sơ thiết kế dày cả trăm trang khổ giấy Ao cho tôi xem. Theo anh, đây chỉ là hồ sơ tổng thể, còn hồ sơ chi tiết phải dày hơn ngàn trang, bê không nổi.
Lại nói về việc ông chủ đầu tư của dòng họ này cất công đi tìm thiết kế cho công trình lăng mộ tâm huyết của mình. Đại gia Trần Văn Sen trong một chuyến đi tham quan các công trình kiến trúc lịch sử của Trung Quốc chợt nhận ra rằng, dòng họ Trần ở Trung Quốc làm đền thờ, lăng mộ to quá, vĩ đại quá, ông thấy tủi cho họ Trần của mình ở quê nhà chỉ có cái Đền Nhà Ông thờ tổ Trần Hoàng Nghị bé tẹo.
Để dòng họ được rạng rỡ, con cháu đời sau không quên công lao của các cụ tổ, đại gia Trần Văn Sen đã bỏ công tham khảo rất nhiều công trình lăng mộ trên thế giới. Ông thuê chuyên gia nước ngoài thiết kế công trình lăng mộ của dòng họ cao tới 51m, gồm 6 tầng chính và một tầng hầm, một tầng áp mái, theo những hình thức, cấu trúc phù hợp với văn hóa Việt Nam. Tham vọng của ông và dòng họ là xây lăng mộ thật to, thật cao, để người đứng bên kia sông Hồng, thuộc đất Hà Nam và các xã xung quanh cũng phải nhìn thấy rõ mồn một.
Công trình lăng mộ là những khối bêtông đồ sộ, rất nặng, hơn nữa nền đất ở khu vực này yếu nên mới chỉ xây được một tầng thì đã có biểu hiện lún. Các chuyên gia của Pháp về thực địa, nghiên cứu và khuyên chỉ nên làm 3 tầng cho hài hòa với cảnh vật xung quanh.
Theo hồ sơ thiết kế của công ty này thì lăng mộ sẽ cao 23,39m, gồm 3 tầng chính và một tầng áp mái, trong đó, tầng hầm sâu 4,2m, tầng trệt cao 10,69m, tầng hai 5,5m và tầng áp mái cao 3m. Qua hồ sơ thiết kế có thể hình dung được bề ngoài của lăng mộ. Mái tầng một của lăng mộ sẽ có đôi rồng khổng lồ chầu vào chiếc "bánh xe lịch sử" ở trung tâm mặt trước lăng mộ. Những tầng trên, các mái dốc đều có rồng chầu mặt nguyệt. Hình thù rồng, mặt nguyệt cùng các hình vẽ, hình khắc đều được sự tư vấn của các nhà sử học để cho phù hợp với văn hóa đời Lý và đời Trần (vì cụ Nghị lập làng thời Lý, còn cụ Độ làm rạng danh dòng họ thời Trần). Bề mặt lăng mộ sẽ được ốp đá cẩm thạch tạo sự cổ kính, linh thiêng.
Công việc xây dựng cũng vô cùng kì công. Từ tháng 6/2002 công trình khởi công, vậy mà đến nay, đã 4 năm trôi qua, 40 công nhân, kỹ sư ăn ngủ trong 6 gian nhà tạm dựng lên gần đó, làm việc chăm chỉ mà mới chỉ xong được một tầng hầm và một tầng trệt xây thô. Không biết bao giờ mới xong 2 tầng và một trệt nữa, rồi hoàn thiện nội thất, ngoại thất, rồi còn quần thể các công trình xung quanh lăng mộ trên diện tích 50.000m2. Để hoàn thiện công trình đặc biệt này, chắc cũng phải tính thời gian bằng thập kỉ.
Tuy nhiên, theo anh Thanh, riêng tiền công trả cho đám thợ xây (mà xây mới xong phần thô của tầng hầm và tầng trệt) đã là 1 ỷy đồng. Cứ theo cách tính toán thông thường của những thợ xây nghiệp dư qua 1 tỷ đồng tiền công, thì tổng đầu tư bước đầu cho công trình lăng mộ này đã phải là nhiều tỉ đồng.
Theo chị Trần Thị Lý, ngoài lăng mộ chính thì trên diện tích 10.000m2 của tổng khu đất 50.000m2 sẽ xây dựng vô vàn công trình kiến trúc khác nữa, có thể là quần thể đền mộ nhỏ hơn của từng gia đình, công viên, các khu sinh hoạt văn hóa, các công trình kiến trúc mô tả đời sống thời Lý - Trần...
Cụ Trần Văn Thoan thì cho biết, việc mở rộng xây dựng quần thể lăng mộ ra diện tích 50.000m2 cũng đã bàn tới. Có thể sẽ đào một cái hồ lớn để tạo phong thủy cho quần thể lăng mộ. Những thông tin chính về quy hoạch cũng như đầu tư tài chính cho quần thể lăng mộ họ Trần thì đại gia Trần Văn Sen giấu kín, không ai được biết, kể cả người trong dòng họ.
Bạn thử tưởng tượng xem, nếu công trình lăng mộ này được xây dựng và hoàn thiện trên diện tích gần bằng 7 lần mặt cỏ sân vận động tiêu chuẩn quốc tế thì sẽ hoành tráng cỡ nào? Tốn kém bao nhiêu tỷ đồng? Chắc chẳng có lăng mộ nào ở Việt Nam lớn được như thế.
Ngoài công trình đại lăng mộ này ra thì làng Phương La cũng đã có một số công trình cho người âm trị giá bạc tỷ. Khỏi phải nói đâu xa, cách lăng mộ họ Trần độ 100m, cũng giữa ngôi làng của những tỉ phú mà đất đắt như vàng, công trình lăng mộ hoành tráng của họ Lê cũng đang mọc lên. Cấu trúc của lăng mộ này cũng nhiều phần giống lăng mộ họ Trần, cũng có tầng hầm kín đáo, vững chắc sâu dưới lòng đất. Theo người dân, khi hoàn thiện nó cũng tốn cỡ 2,5 tỷ đồng.
Quả thực, đến những ngôi mộ, đền thờ cũng được các gia đình ở ngôi làng tỷ phú Phương La này xây dựng tốn kém không biết bao nhiêu mà kể. Tóm lại, đây là một ngôi làng của những tỷ phú và đại tỷ phú. Một ngôi làng hết sức đặc biệt, kì lạ, mọc lên giữa vùng quê lúa.
(Còn nữa)
(Theo Tuổi Trẻ Thủ Đô)
