Bản thể là triển lãm đầu tay của PSI (được biết đến là chuyên gia trang điểm Phương Si). Diễn ra ở Hà Nội trong thời gian 22/4 - 7/5, sự kiện trưng bày các tác phẩm bản sao ba chiều của gương mặt, bàn tay, bầu ngực, đôi chân, phần lưng của 21 phụ nữ, với ý niệm tôn vinh vẻ đẹp, giá trị của phái đẹp.
Triển lãm life-casting đầu tiên ở Việt Nam
Life-casting là quá trình tạo ra bản sao ba chiều của cơ thể người sống, sử dụng các kỹ thuật đúc khuôn phổ biến cho việc tạo hình trong phim ảnh. Trò chuyện với báo Ngôi Sao, nghệ sĩ PSI cho biết việc lấy dấu cơ thể người sống như vậy không mới, nhưng vận dụng kỹ thuật này để kể chuyện là cách biểu đạt mới. Đây cũng là triển lãm life-casting đầu tiên ở Việt Nam.
PSI có ý tưởng về Bản thể từ năm 2021. Hoạt động trong lĩnh vực trang điểm 15 năm, cô mong muốn tận dụng những thứ mình học và tích lũy được với nghề nghiệp để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật thú vị. Năm ngoái, khi trầm cảm trở thành chủ đề được quan tâm trong xã hội, PSI nghĩ đến việc đưa vấn đề sức khỏe tâm lý vào dự án. Tuy nhiên, cô nhận ra thật khó để thuyết phục những người đã hoặc đang trải qua trầm cảm chia sẻ câu chuyện của họ. Thay vào đó, cô tìm đến những phụ nữ có tiếng nói và sức truyền cảm hứng trong xã hội đương đại, với kỳ vọng lan tỏa năng lượng tích cực đến người xem.
Nghệ sĩ PSI đắp silicon lên nhân vật nguyên mẫu để lấy khuôn.
Từ lúc lên ý tưởng đến khi ra mắt triển lãm, PSI mất khoảng ba tháng. Cô ngỏ lời mời 21 phụ nữ có tuổi tác trải dài từ 18 đến 90, hoạt động trong nhiều lĩnh vực, làm nhân vật nguyên mẫu để lấy phiên bản life-casting. Trong không gian triển lãm, các tác phẩm được đặt theo trình tự tuổi tác, ngụ ý về một vòng đời của người phụ nữ.
Ngoài vốn hiểu biết về từng nhân vật từ trước, cô trò chuyện riêng với họ để lựa chọn câu chuyện mang tính đại diện và cách thức kể chuyện. Họ được đúc khuôn mặt, ngực, lưng, vai, tay hoặc chân. Mỗi người có khoảng nửa tiếng để lấy dấu bằng silicon, sau đó nghệ sĩ PSI đổ khuôn thạch cao rồi lựa chọn giữ nguyên khuôn đó hoặc chuyển thể sang các chất liệu gốm, sơn mài, nhựa mạ crom, resin.
Quá trình lấy dấu, nhân vật thở bình thường nhưng phải nhắm mắt, không nói được, không thể cử động. Với MC Thùy Minh, đây là một trải nghiệm lạ lẫm. Theo lời nghệ sĩ PSI, nhà báo Trương Uyên Ly cho biết lúc đổ silicon lên mặt để lấy dấu, chị cảm giác tĩnh lại, quay vào bên trong chính mình.
Xa hơn một triển lãm trưng bày, Bản thể có mã QR bên dưới mỗi tác phẩm, dẫn đến video trải lòng của từng nhân vật. Thông qua hệ thống gương trên trần và dưới đất trong phòng triển lãm, người xem có thêm những góc nhìn khác với loạt tác phẩm.
Hệ thống gương tạo ra góc nhìn đa dạng, cách thưởng thức tác phẩm mới lạ.
NSND Lê Khanh giữ nguyên nụ cười 20 phút
Nghệ sĩ PSI và các cộng sự giống như người kể chuyện, dùng nhiều hình thức biểu đạt để truyền tải câu chuyện của 21 người phụ nữ đặc biệt, bằng thái độ trung dung. Cô cho hay các nhân vật có thể là người thân quen hoặc ít làm việc cùng cô, nhưng có tác động nhất định đến nhân sinh quan và khơi gợi cảm hứng sáng tạo cho cô.
Đối với NSND Lê Khanh, PSI hứng thú với lời tự sự về hai cuộc đời song hành của chị - cuộc đời nghệ thuật và cuộc đời riêng tư. Nghệ sĩ cho hay: "Cô Lê Khanh nói cô không bao giờ đầu hàng, giỏi thích ứng với mọi thứ, ăn gì cũng thấy ngon, làm gì cũng thấy háo hức. Nhưng cô cũng tự nhận bên trong cô có sự yếu đuối và dễ vỡ. Với tôi, cô Khanh là một biểu tượng của điện ảnh. Cô dám làm và dám thay đổi. Ở tuổi 60, cô trở lại điện ảnh, thay đổi tư duy làm nghệ thuật. Và cô tin mọi thứ luôn tươi mới khi cô chuyển động".
Đó là lý do PSI thực hiện tác phẩm với hai khuôn mặt nghệ sĩ Lê Khanh xếp chồng lên nhau. Thay vì chuyển thể chất liệu khác, cô giữ nguyên khuôn thạch cao bởi muốn giữ nguyên bản vẻ đẹp tự nhiên trong nụ cười và thần thái đặc trưng của ngôi sao gạo cội. "Cô Khanh đã giữ nguyên nụ cười ấy trong 20 phút. Đó thực sự là kỹ năng tuyệt vời của người diễn viên thâm niên. Ai cũng nghĩ làm việc với cô Khanh khó, nhưng tôi cảm thấy rất suôn sẻ. Cô Khanh hào hứng với dự án lắm. Cô tò mò life-casting là gì", PSI kể thêm.
Hậu trường đúc khuôn mặt của NSND Lê Khanh
Những bầu ngực nữ tính
Triển lãm Bản thể có ba tác phẩm lấy dấu bầu ngực: tác phẩm thạch cao ca sĩ Nân dùng hai tay che ngực, tác phẩm gốm một bên ngực của á hậu - influencer Thảo Nhi Lê và tác phẩm gốm toàn bộ ngực trần của ca sĩ Gigi Hương Giang. Nghệ sĩ PSI cho rằng ngực là phần mang tính nữ rõ nhất trên cơ thể nữ giới. Ba tác phẩm này của cô thể hiện hình ảnh phần riêng tư, gợi cảm ấy ở những giai đoạn khác nhau của người phụ nữ với cảm xúc khác nhau.
Chớm ngoài đôi mươi, Nân cho thấy chân dung thiếu nữ e ấp. Ở tuổi U30, Thảo Nhi Lê mang đến vẻ đẹp căng tràn sắc xuân, tự nhiên, không chỉnh sửa, giàu năng lượng. Còn Gigi Hương Giang bộc lộ vẻ đẹp của người phụ nữ đủ độ chín khi đã làm mẹ.
Nghệ sĩ PSI cảm kích ba nhân vật đồng hành cùng cô ở dự án này, bởi không phải ai cũng sẵn sàng cho lấy dấu phần ngực. Với cô, Gigi Hương Giang, Thảo Nhi Lê và Nân đều là những nữ nhân hiện đại, cởi mở và năng động. Điều cô ấn tượng nhất ở họ là sự tự tin và đầy yêu thương họ dành cho chính cơ thể mình.
Tác phẩm life-casting gương mặt và phần ngực của á hậu Thảo Nhi Lê.
Cái nôi của bản thể
Bên cạnh những tên tuổi nổi bật trong giới văn hóa, giải trí, kinh doanh, PSI mời bà nội và mẹ góp mặt trong Bản thể. Cô nói đây là cách để quay về gốc rễ của mình. Bà và mẹ cũng là hai người phụ nữ có sức ảnh hưởng lâu dài nhất trong cuộc đời cô.
Chân dung bà nội của PSI được gửi gắm qua đôi bàn tay chắp lại, được làm bằng gỗ. Hình ảnh này ngụ ý người bà ăn chay, hướng Phật, tự lập và có khả năng thích ứng môi trường tốt. Cô lý giải gỗ là chất liệu thuần tự nhiên, mang ngụ ý tìm về nguồn cội.
Trong khi đó, bàn tay của mẹ cô được biểu thị bằng nhựa mạ crom để tạo vẻ vững chãi, mạnh mẽ của người phụ nữ nội trợ, cũng như có độ sáng bóng. "Bàn tay của mẹ dù nấu ăn hay giặt đồ cũng luôn tỏa sáng. Đó là bàn tay chăm sóc chu toàn cho cả gia đình", PSI nói.
Đôi bàn tay mẹ tỏa sáng dù lúc giặt đồ hay nấu ăn.
Với các nhân vật khác, PSI cũng kể một câu chuyện và chọn cách biểu đạt nhiều dụng ý. Nghệ sĩ trình diễn Minh Đức Phạm là người duy nhất có khuôn mặt được thể hiện bằng chất liệu resin trong suốt, qua đó biểu thị vẻ đẹp mềm mại, bay bổng của một người chuyển giới. Chất liệu gốm tôn vẻ đẹp lấp lánh cho đôi chân của người mẫu Trang Phạm - người miệt mài hơn 10 năm trên sàn catwalk. Hai khuôn mặt thạch cao của diễn viên Kaity Nguyễn được đặt song song, mang ý tưởng về hai phiên bản song sinh của người nghệ sĩ. Phần hoa đặt xung quanh ám chỉ sự bung nở của Kaity hiện tại, cả về tuổi tác và nghiệp diễn.
PSI trân trọng sự tin tưởng và nhiệt tình mà các nhân vật dành cho dự án của cô. Ca sĩ Lê Cát Trọng Lý dành một buổi nghỉ giữa hai show diễn ở Hà Nội và TP HCM để lấy dấu khuôn mặt. Kaity Nguyễn tranh thủ trước ngày lên Tây Bắc quay phim Người vợ cuối cùng để làm việc cùng cô. PSI cho biết cô thực hiện dự án này phi lợi nhuận, sẽ trưng bày tác phẩm tại nhà riêng sau khi triển lãm kết thúc.
PSI tên thật Phạm Hà Phương, nổi tiếng với vai trò makeup artist. Cô được nhiều nghệ sĩ như diva Mỹ Linh, ca sĩ Tuấn Hưng, ca sĩ Sơn Tùng M-TP, fashionista Châu Bùi, rapper Binz... và các thương hiệu thời trang mời hợp tác. Trước Bản thể, cô từng thực hiện ba dự án nghệ thuật cá nhân.
Dấu lưng bằng gốm của nhà thiết kế Jenny K Trần.
Phong Kiều
