Khi tòa nhà chung cư của Zafer Mahmut Boncuk ở thành phố Antakya bị sập trong trận động đất kinh hoàng ngày 6/2, ông phát hiện ra người mẹ 75 tuổi vẫn còn sống nhưng bị mắc kẹt dưới đống đổ nát. Trong nhiều giờ, Boncuk điên cuồng tìm kiếm người có thể giúp ông giải thoát mẹ. Ông có thể trò chuyện, nắm tay và đưa nước cho bà. Tuy nhiên, bất chấp lời cầu xin của ông, không một ai có mặt và mẹ ông qua đời hôm sau.
Giống như nhiều người khác ở Thổ Nhĩ Kỳ, Boncuk chuyển từ đau buồn sang tức giận khi cảm thấy các hoạt động cứu hộ diễn ra quá chậm chạp và thời gian quý báu để giải thoát những người bị mắc kẹt bị lãng phí.
Boncuk hướng sự tức giận của mình vào sự cứu trợ chậm trễ của chính quyền, đặc biệt vì mẹ ông dường như có thể được giải cứu nhưng không có đội cứu hộ nào tới. Thi thể mẹ Boncuk cuối cùng được đưa khỏi đống đổ nát ngày 12/2, gần một tuần sau khi tòa nhà sụp đổ. Thi thể cha ông vẫn nằm lại đó.
"Tôi cho bà ấy uống nước, dọn sạch đống đổ nát trên mặt bà. Tôi nói với bà rằng sẽ cứu bà ra. Nhưng tôi đã thất bại. Lần cuối cùng nói chuyện, tôi đã hỏi bà có muốn uống chút nước không. Bà nói không, vì vậy tôi thoa một ít nước lên môi bà. 10 phút sau, bà qua đời", Boncuk, 60 tuổi, nói, đồng thời đổ lỗi cho "sự thiếu hiểu biết, thiếu thông tin và sự quan tâm" của chính quyền là "lý do tại sao mẹ chết ngay trước mắt tôi".
Theo AP, nhiều người ở Thổ Nhĩ Kỳ đang bày tỏ sự thất vọng bởi các hoạt động cứu hộ diễn ra chậm. Tại thị trấn Adiyaman phía Đông Nam tỉnh Hatay, Elif Busra Ozturk đợi bên ngoài đống đổ nát một tòa nhà vào ngày 11/2, nơi chú và dì cô bị mắc kẹt và được cho là đã chết, đồng thời cũng là nơi tìm thấy thi thể hai em họ cô.
"Trong ba ngày, tôi đợi bên ngoài để được giúp đỡ. Không ai đến. Có quá ít đội cứu hộ nên họ chỉ có thể can thiệp ở những nơi họ chắc chắn có người còn sống", Ozturk nói.
Cũng tại khu phức hợp này, ông Abdullah Tas, 66 tuổi, cho biết đã ngủ trong một chiếc ô tô gần tòa nhà nơi chôn vùi con trai, con dâu và 4 cháu. Ông nói rằng lực lượng cứu hộ lần đầu tiên đến vào 4 ngày sau khi trận động đất xảy ra. "Điều đó có ý nghĩa gì với những người nằm dưới đống đổ nát chứ?", ông Tas nói.
Những người thân phía sau dải băng của cảnh sát ở Antakya ngày 11/2 khi những chiếc máy ủi tiến vào một tòa nhà chung cư cao tầng đã bị lật nghiêng. Theo những người ở đây, hơn 1.000 cư dân ở trong tòa nhà 12 tầng khi trận động đất xảy ra. Họ cho biết hàng trăm người vẫn còn ở bên trong nhưng nỗ lực giải cứu diễn ra chậm và không được đề cao.
"Đây là một hành động tàn bạo, tôi không biết phải nói gì", Bediha Kanmaz, 60 tuổi, nói. Thi thể con trai và cháu trai 7 tháng tuổi của bà được kéo ra khỏi tòa nhà khi vẫn ôm lấy nhau, còn thi thể con dâu kẹt lại trong đó. "Chúng tôi mở túi đựng xác để xem đó có phải người thân của mình không. Chúng tôi thậm chí còn kiểm tra những thi thể đã bị xé thành từng mảnh", bà Kanmaz nói.
Kanmaz cũng đổ lỗi cho chính quyền về phản ứng chậm, đồng thời cáo buộc lực lượng cứu hộ quốc gia đã không nỗ lực đủ để cứu những người còn sống. Bà và những người khác ở Antakya tin rằng sự sống của đông đảo người thiểu số Alevi - nhóm tôn giáo khác với Sunni, Shia và Alawite của đạo Hồi - đã khiến chính phủ không dành nhiều ưu tiên cho họ, bởi theo truyền thống, rất ít người Alevis bỏ phiếu cho đảng cầm quyền của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Dù vậy, trên thực tế chưa có bằng chứng nào cho thấy khu vực này nhận được ít sự quan tâm vì lý do chính trị hay tôn giáo.
Ngày 8/2, Tổng thống Erdogan cho biết các nỗ lực khắc phục thảm họa đang diễn ra ở tất cả 10 tỉnh bị ảnh hưởng và bác bỏ cáo buộc không có sự giúp đỡ từ các tổ chức nhà nước và quân đội là "dối trá, vu khống giả tạo". Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận thiếu sót. Các quan chức cho biết các nỗ lực cứu hộ ở Hatay ban đầu rất phức tạp do đường băng của sân bay địa phương và nhiều đoạn đường bộ bị phá hủy.
Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ hoặc ban hành lệnh bắt giữ hàng chục người được cho là có liên quan đến việc xây dựng các tòa nhà bị sập. Bộ trưởng tư pháp nước này tuyên bố sẽ trừng phạt bất kỳ ai chịu trách nhiệm.
Bà Kanmaz cũng đổ lỗi cho sự sơ suất của chủ đầu tư tòa chung cư nơi gia đình bà thiệt mạng. "Nếu tôi có thể quàng tay quanh cổ tên chủ thầu, tôi sẽ xé hắn ra thành từng mảnh", bà nói.
Hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết nhà thầu tòa chung cư của Kanmaz - người giám sát việc xây dựng tòa nhà 250 căn hộ - đã bị bắt giữ tại sân bay Istanbul vào ngày 10/2, trước khi lên chuyến bay rời đất nước.
Ở miền nam đa sắc tộc của Thổ Nhĩ Kỳ, những căng thẳng khác đang gia tăng. Một số bày tỏ sự thất vọng rằng những người tị nạn Syria chạy đến khu vực này sau cuộc nội chiến đang tạo gánh nặng cho hệ thống phúc lợi nghèo nàn và cạnh tranh nguồn lực hỗ trợ của người Thổ Nhĩ Kỳ.
"Có rất nhiều người nghèo ở Hatay, nhưng họ không cung cấp cho chúng tôi bất kỳ phúc lợi nào, họ đưa nó cho người Syria. Họ hỗ trợ rất nhiều cho người Syria. Ở đây thậm chí có nhiều người Syria hơn người Thổ Nhĩ Kỳ", bà Kanmaz nói.
"Có dấu hiệu cho thấy căng thẳng có thể bùng phát. Hai nhóm viện trợ của Đức và Áo đã tạm dừng việc cứu hộ ở Hatay với lý do lo ngại cho sự an toàn của nhân viên. Họ đã tiếp tục công việc sau khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ bảo vệ khu vực này", người phát ngôn Bộ Quốc phòng Áo viết trên Twitter.
Steven Berger, giám đốc điều hành nhóm viện trợ I.S.A.R. Đức, nói rằng "có thể thấy sự đau buồn đang dần nhường chỗ cho sự tức giận" ở các khu vực bị ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ.
"Tôi đang tức giận. Cuộc sống đã kết thúc. Chúng tôi sống vì con cái. Điều quan trọng nhất với chúng tôi là con cái. Chúng tôi tồn tại nếu chúng sống. Bây giờ mọi thứ đã kết thúc. Mọi thứ bạn thấy ở đây đã kết thúc", bà Kanmaz nói.
Sơn Nam (Theo AP)