Hiện nay, việc sử dụng thảo dược truyền thống và các phương pháp chăm sóc bằng tự nhiên khi bé bệnh đang được nhiều cha mẹ quan tâm, áp dụng. Tuy nhiên, liệu pháp nào được các chuyên gia sức khỏe khuyên dùng và khi nào đưa con đến tư vấn chuyên gia sức khỏe ngay thì vẫn là những thắc mắc của nhiều người. Những lời khuyên dưới đây của bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn (Đại học Worcester, Anh) được trích từ cuốn sách Làm mẹ không áp lực, dựa trên kết quả từ nhiều nghiên cứu y học trên thế giới, sẽ giúp phụ huynh giải đáp thắc mắc.
1. Các tổ chức y tế của Anh và Mỹ nói gì về việc sử dụng thảo dược cho các bé dưới 6 tháng tuổi
Viện Nhi khoa Mỹ và Cơ quan phòng độc cho Nhi khoa của Anh đã khẳng định rằng: Với các bé dưới 6 tháng tuổi, việc chữa trị bằng các hình thức thảo dược (home remedies) là không đem lại bất cứ hiệu quả nào, thậm chí gây nhiều nguy hiểm đến gan và não của bé.
Lưu ý, mật ong là không dùng cho bé dưới một tuổi.
2. Lời khuyên của chuyên gia giúp giảm cơn ho
Ho trong nhiều trường hợp là phản ứng tốt và tự nhiên của cơ thể giúp bé loại sạch những mầm bệnh ra khỏi cơ thể. Ho có thể là dấu hiệu của một bệnh tiềm ẩn, ho cũng là triệu chứng khó hết và dai dẳng của một căn bệnh nào trước đó, ví dụ như viêm tiểu phế quản.
Sau đây là những lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng và chuyên gia sức khỏe ở Anh, Mỹ, Ấn Độ về các phương pháp tự nhiên giúp giảm cơn ho của bé.
- Bé dưới 3 tháng tuổi
Không sử dụng bất cứ thảo dược hay thuốc trị ho nào khác mà không tư vấn chuyên gia sức khỏe, chỉ sử dụng các biện pháp an toàn sau:
+ Bú mẹ thường xuyên hơn.
+ Có thể cho bé uống 2 thìa nước sau mỗi cơn ho.
+ Tương tác da kề da với bé thường xuyên hơn, nên dành ít nhất 20 phút tương tác với bé trước bú.
+ Khi bé ho, có thể cho bé nằm tựa lưng lên bụng bạn, để 2 chân bé duỗi thẵng ở giữa 2 chân bạn, tay bạn vòng qua ôm lấy lồng ngực bé. Lúc bé ho, bạn nghiêng về phía bé một góc nhọn để tạo áp lực nhẹ lên cơ bụng của bé giúp cơn ho giảm dần.
- Bé 3-6 tháng tuổi
Không sử dụng bất cứ thảo dược hay thuốc trị ho nào khác mà không tư vấn chuyên gia sức khỏe, chỉ sử dụng các biện pháp an toàn sau:
+ Áp dụng 3 phương pháp dành cho bé 3 tháng tuổi phía trên.
+ Khi bé ho không dứt, có thể cho bé xông hơi nước nóng (kiểm tra thân nhiệt bé trước khi áp dụng phương pháp này để đảm bảo bé đang không bị sốt) bằng cách đặt một thau nước nóng giữa phòng tắm, bế bé mình trần trên tay trong 5 phút để hơi nước chan hòa khắp phòng, sau đó quấn quanh bé bằng khăn bông lớn để lau khô và giữ ấm bé ngay sau khi xông hơi, ngày chỉ làm 2 lần.
+ Có thể nhỏ 1-2 giọt tinh dầu hoa cúc (Chamomile) và hoa oải hương (Lavender) vào lòng bàn tay bạn, xoa vùng ngực và lòng bàn chân bé. Tuy nhiên, một một số bé có thể có làn da nhạy cảm với tinh dầu (chỉ có 2 loại tinh dầu trên được xem là an toàn đối với bé dưới 6 tháng tuổi, nhưng nên thử một giọt ở lòng bàn chân bé trước).
Lưu ý, theo giáo sư, bác sĩ Halcon (Đại học Minnesota, Mỹ) tinh dầu hương thảo (rosemary essential oil), tinh dầu bạc hà (peppermint), dầu khuynh diệp (eucalyptus) không dùng cho bé dưới 6 tháng tuổi, đặc biệt các bé bệnh thiếu máu bẩm sinh do thiếu men G6PD.
- Bé 6-15 tháng tuổi
+ Áp dụng các phương pháp ở độ tuổi trên.
+ Nếu bé ho có đờm (màu xanh, vàng), bé ăn dặm nên tránh cho ăn chuối, sữa chua, phô mai, yến mạch, không dùng dầu khuynh diệp (Eucalyptus) và bạc hà (Menthol).
+ Nếu bé ho khan, có thể cho bé dùng 3-4 muỗng nước Apte ấm (Cách pha nước nước Apte: 1/2 muỗng đường nâu (brown sugar) + một chén nước ấm), uống 3-4 lần/ngày, giữa các cơn ho.
+ Bé từ 10 tháng tuổi có thể cho bé dùng soup Tonic giảm ho của Giáo sư, bác sĩ dinh dưỡng Weil gồm: 4 chén nước + một muỗng dầu oliu + 1/2 củ hành tím + 4 tép tỏi nhỏ + một lát gừng + 1/2 chén cà rốt cắt hạt lựu + 1/2 chén nấm hương + 1/2 lát rễ cây đậu ván (astragalus root) + 1/2 chén bông cải xanh.
Cách nấu: Đun dầu nóng, cho hành, tỏi và gừng vào xào đến khi mềm và có mùi thơm. Sau đó, cho nấm, rễ cây đậu váng và cà rốt vào xào nhẹ, thêm nước và ninh mềm trong một tiếng. Khoảng 5 phút cuối, bạn cho bông cải xanh vào rồi tắt bếp. Bạn lấy rễ cây đậu ván ra, nghiền hỗn hợp rồi chia làm 4 phần, cho bé dùng 4 cữ trong ngày và nên uống lúc nước còn ấm.
+ Có thể nhỏ 3-5 giọt tinh dầu chanh (hoặc tinh dầu quýt, tinh dầu hoa hồng Otto, tinh dầu thông kim) vào lòng bàn tay xoa đều rồi thoa vào vùng ngực, lưng và lòng bàn chân của bé. Bạn nên thử một giọt ở lòng bàn chân bé trước để xem da của bé có nhạy cảm với tinh dầu không.
- Bé 1,5 - 2,5 tuổi
+ Áp dụng các phương pháp trên.
+ Bé trên 1,5 tuổi có thể dùng liệu pháp mật ong. Giáo sư, bác sĩ Shadkam khuyên rằng, cho bé dùng 2 ml (nửa muỗng cafe mật ong nguyên chất) trước đi ngủ giúp cải thiện hiệu quả cơn ho của bé.
Cách làm mật ong trị ho của tiến sĩ, bác sĩ Krumbeck, bang Montana, Mỹ gồm: 3/4 chén mật ong nguyên chất + 1/4 chén dầu oliu virgin + 2 muỗng canh nước ép chanh. Trộn đều hỗn hợp, giữ lạnh và nên dùng trong 2 tuần, mỗi lần dùng 1/2 muỗng cafe (2 ml) trước đi ngủ.
3. Khi nào cần đưa bé đến bác sĩ
+ Khi bé ho trên 7 ngày (các biện pháp trên không hữu hiệu, không giảm dần cơn ho).
+ Khi ho có xuất hiện thêm một trong các triệu chứng sau: sốt cao trên 38 độ đối với bé dưới 3 tháng tuổi và trên 39 độ đối với bé trên 3 tháng tuổi, có đờm xuất hiện nhiều, bé thở khó, quấy khóc nhiều, bỏ bú nhiều cữ trong ngày.