 |
|
Ở đảo quốc quy tụ nhân tài từ khắp năm châu, bằng cấp chỉ để tham khảo. |
Tốt nghiệp đại học ngân hàng tại Việt Nam và với kinh nghiệm làm việc không đầy hai năm trong một ngân hàng thương mại Việt Nam, Bích tìm được việc làm ngay sau khi học xong chương trình Thạc sĩ quản trị kinh doanh (MBA) của một trường đại học nước ngoài có cơ sở liên kết đào tạo tại Singapore.
Lương tháng của Bích là 2.500 SGD - có vẻ không hấp dẫn nếu so với những chuyên gia tài chính hay ngân hàng nhiều kinh nghiệm và có bằng thạc sĩ tại Singapore. Nhưng thật ra cũng không tệ lắm vì lương khởi điểm của một sinh viên tốt nghiệp những trường đại học nổi tiếng tại Singapore như NUS hay NTU cũng chỉ từ 1.800-2.200 SGD. Xét đến nhiều yếu tố so sánh tương quan, mức lương mà Bích nhận được là thỏa đáng.
Thế nhưng không đầy hai tháng sau khi nhận việc, cô than thở với tôi và thú thật rằng vì áp lực tìm việc làm ngay sau khi lấy bằng MBA, cô đã chấp nhận một công việc không phù hợp. Theo Bích, phải bắt đầu mọi thứ lại từ đầu, phải học về kỹ thuật dệt hay vải sợi và điều này chẳng dính dáng gì đến kinh nghiệm và chuyên môn mà cô đã học là tài chính và ngân hàng.
Công việc của Bích chỉ là xử lý chứng từ xuất nhập khẩu và theo dõi việc mua bán nguyên liệu dệt với thị trường Việt Nam. Bích cho biết cô đã hứng chịu một cú sốc quá lớn trong môi trường làm việc ở Singapore. Hơn nữa, Bích có cảm tưởng là cô không được các sếp cũng như các bạn bè đồng nghiệp của mình tôn trọng.
Tuy không nói thẳng nhưng dường như ý Bích muốn nhấn mạnh rằng người có bằng MBA và kinh nghiệm làm việc về ngân hàng thì phải được tôn trọng so với những người khác trong môi trường làm việc công ty? Bích cứ một mực nhờ tôi tư vấn để tìm việc trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng.
Tôi không có cái may mắn như Bích là tốt nghiệp đại học ngân hàng, làm việc theo đúng ngành nghề mà mình đã học rồi nhanh chóng lấy được bằng thạc sĩ ở nước ngoài. Cách đây 16 năm, với bằng cử nhân ngoại ngữ tiếng Pháp trong tay, xin được việc làm trong một ngân hàng thương mại, tôi phải bắt đầu mọi thứ từ đầu.
Học thêm nghiệp vụ ngân hàng, nắm bắt thuật ngữ kinh tế đối ngoại bằng tiếng Pháp, tiếng Anh và không từ chối làm bất cứ việc gì được cơ quan giao. Như thế có được gọi là làm việc đúng ngành nghề được đào tạo hay không? Nhưng khi đó, đối với tôi có được việc làm, có điều kiện học hỏi trong một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ là điều may mắn.
Tôi còn vất vả hơn Bích sau khi lấy bằng thạc sĩ tại một trường đại học lớn của Singapore cách đây bốn năm mặc dù đã có kinh nghiệm hơn 10 năm trong ngành ngân hàng. Ở một đảo quốc không có tài nguyên thiên nhiên và quy tụ nhân tài từ khắp năm châu bốn biển thì bằng cấp, kinh nghiệm làm việc cũng chỉ là những thông tin tham khảo. Nhà tuyển dụng tại Singapore rất thực tế: họ cần người có khả năng làm được việc và tạo giá trị mới chứ không phải cần bằng cấp để “đánh bóng” cho doanh nghiệp.
Một nhà quản trị ở Singapore đòi hỏi phải thông thạo tiếng Anh, giao tiếp được bằng tiếng Hoa cũng như một vài ngôn ngữ Đông Nam Á khác. Ở nhiều công ty không có chuyện trả lương làm thêm giờ và yêu cầu nhân viên phải mở điện thoại di động liên tục kể cả ngày nghỉ cuối tuần hay nghỉ lễ.
Nếu như ở Việt Nam ta, bằng thạc sĩ hay MBA có thể được xem là “hàng hiệu” thì trên đảo quốc sư tử, trong bối cảnh các trung tâm đào tạo MBA mở như nấm, một trong những câu hỏi mà nhà tuyển dụng hay dành cho ứng viên là: “Anh/chị có thể đóng góp gì được cho doanh nghiệp chúng tôi?”.
Mới đây, một khách hàng cho biết đã mất hơn bốn tháng mới tìm được ứng viên phù hợp biết nói tiếng Việt cho một vị trí làm việc ở Việt Nam. Điều thú vị là ứng viên cuối cùng lại có bằng cấp và kinh nghiệm không liên quan trực tiếp đến lĩnh vực mà công ty của ông đang kinh doanh. Một trong những lý do mà ứng viên này được chọn là vì anh này là người Việt Nam. Nhưng điều quan trọng hơn cả là ý chí học hỏi và động lực của ứng viên này muốn chấp nhận thử thách công việc và tạo dựng tương lai cho gia đình con cái tại Singapore.
Trường hợp này có lẽ đúng với Bích, vì mặc dù cô có bằng cử nhân ngân hàng và MBA tài chính nhưng vẫn được tuyển vào một công ty hoạt động trong lĩnh vực nguyên liệu dệt. Phải chăng nhà tuyển dụng đã nhìn xa hơn khi nhắm đến việc mở một văn phòng đại diện hay chi nhánh tại Việt Nam trong tương lai. Khi đó, kiến thức và kinh nghiệm về ngân hàng và tài chính của Bích sẽ được phát huy và nhờ lợi thế ngôn ngữ và văn hóa, Bích sẽ được công ty giao cho nắm giữ những trọng trách cao hơn.
Nhưng ý kiến và suy nghĩ trên đây của tôi có lẽ cũng không còn cần thiết nữa vì cuối cùng Bích đã quyết định về Việt Nam không đầy hai tuần sau khi trao đổi với tôi. Gọi điện thoại chia tay với tôi từ sân bay Changi, Bích cho biết sẽ về Việt Nam làm ăn hay mở doanh nghiệp chứ không trở về làm việc trong ngành tài chính - ngân hàng.
Thành thật mà nói, tôi thật sự tiếc rẻ cho quyết định quá vội vàng vì cho dù như thế nào đi chăng nữa Bích nên dành thêm thời gian để cọ xát và học hỏi những kinh nghiệm quý báu tại đảo quốc Sư Tử. Nhưng biết đâu đây là một lựa chọn đúng đắn vì chỉ có làm việc cho mình thì Bích mới phát huy và tận dụng hết năng lực. Là một doanh nhân, Bích sẽ có quyền chọn lựa lĩnh vực nào phù hợp với kỹ năng và kinh nghiệm của mình. Bích sẽ có nhiều lợi thế khi bắt đầu khởi nghiệp ở quê nhà với tấm bằng MBA trong tay, khả năng Anh ngữ và đã ít nhiều hiểu biết về thế giới bên ngoài.
Mọi so sánh đều khập khiễng nhưng nếu có dịp gặp lại Bích ở Singapore hay Việt Nam, tôi sẽ cho Bích biết rằng cô đã rất may mắn hơn nhiều bạn bè cùng trang lứa ở Việt Nam, kể cả những sinh viên vừa tốt nghiệp đại học hay nhiều chuyên gia tài chính ngân hàng người Singapore bị sa thải mà tôi biết hay có dịp tiếp xúc.
Ở Singapore thì ngoại trừ một số ngành nghề quá chuyên môn như bác sĩ hay kỹ sư, không ai dám nói là mình làm đúng chuyên môn được đào tạo. Nhưng trong bối cảnh Chính phủ Singapore khuyến khích nhân tài nước ngoài và áp lực điều chỉnh cơ cấu trong một nền kinh tế có thị trường nội địa bé nhỏ, ai dám nói bác sĩ, kỹ sư là nghề nghiệp an toàn?
Tờ Straits Times số ra gần đây cho biết một số bác sĩ người Singapore mở phòng mạch tư cũng vất vả để tồn tại vì chi phí thuê mướn trụ sở hay số lượng khách hàng có hạn. Ngành sản xuất phần cứng máy vi tính (hardware) có nhiều thay đổi cũng làm cho nhiều kỹ sư Singapore phải chuyển ngành. Người thì đi dạy học, bán bảo hiểm, môi giới chứng khoán, bất động sản và kể cả kinh doanh hàng đa cấp.
* Tên nhân vật đã được thay đổi
(Theo Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn)
