Từ đầu tháng 2, một loạt phim nội đạt được doanh thu khả quan như Chìa khóa trăm tỷ, Chuyện ma gần nhà và Bẫy ngọt ngào. Thành tích này làm nóng lại phòng vé Việt sau nhiều tháng lao đao vì dịch. Đi kèm đó là tín hiệu vui trong khâu kiểm duyệt phim. Nhiều khán giả và người trong giới nhận định các phim gần đây có hình ảnh và nội dung táo bạo hơn trước, dường như không còn gặp khó ở khâu xét duyệt.
Hai phim ra mắt ngày 11/2 - Bẫy ngọt ngào và Chuyện ma gần nhà - đều khai thác điều này như một yếu tố truyền thông. Bộ phim của Đinh Hà Uyên Thư kể về một người vợ (Bảo Anh) bị chồng (Quốc Trường) bạo hành. Một nhân vật khác trong phim (Minh Hằng) thì có quan điểm sống phóng khoáng, qua đêm với nhiều chàng trai. Khi phim chiếu, những cảnh nóng bỏng hoặc mang màu sắc bạo lực tình dục xuất hiện trên màn ảnh rộng. Những trường đoạn làm tình được mô tả kéo dài hoặc có góc quay và tư thế nhạy cảm.
Minh Hằng và Quốc Trường có nhiều cảnh nóng táo bạo trong phim 'Bẫy ngọt ngào'.
Trên mạng xã hội, không ít khán giả cho biết bất ngờ trước độ bạo liệt của Bẫy ngọt ngào. Đạo diễn Đinh Hà Uyên Thư chia sẻ phim không bị cắt cảnh nào khi kiểm duyệt và hoàn toàn giống bản dựng cuối. Yếu tố này góp phần làm nên thành công phòng vé cho tác phẩm dán nhãn 18+.
Hậu trường cảnh nóng giữa Minh Hằng và Quốc Trường trong xe hơi.
Chuyện ma gần nhà cũng ăn khách với nhiều cảnh quay máu me, hù dọa trực diện, tạo hình các thế lực ma quỷ không đầu, lột mặt. Cũng như Bẫy ngọt ngào, tác phẩm của đạo diễn Trần Hữu Tấn không bị cắt cảnh nào. Một yếu tố nữa giúp Chuyện ma gần nhà thu hút là khai thác chuyện tâm linh và ma quỷ thật, điều trước đây ít có trên màn ảnh Việt. Sư thông thoáng từ kiểm duyệt góp phần giúp phim gây tò mò và bán được nhiều vé khi khởi chiếu.
Sau đó, phim Người tình của Lưu Huỳnh cũng ra rạp trơn tru. Dù nhận khen chê trái chiều, tác phẩm có lẽ đã tiếp cận khán giả đúng như quan điểm nghệ thuật của Lưu Huỳnh. Phim kể về quan hệ của cô gái quyến rũ (Minh Tú đóng) cùng nhiều người đàn ông, có nhiều cảnh nóng táo bạo phơi bày cơ thể các diễn viên. Các phân cảnh nhân vật mặc nội y hay trò chuyện quan điểm tình dục cũng được cài cắm suốt phim.
Minh Tú có nhiều cảnh để lộ da thịt trong phim 'Người tình'.
Lật lại câu chuyện, kiểm duyệt phim luôn là vấn đề gây bàn tán gần 20 năm qua. Phim kinh dị Bẫy cấp ba của đạo diễn Lê Văn Kiệt từng không thể ra rạp. Bộ phim sau đó của anh - Nữ đại gia - phải bỏ cảnh hút thuốc mới được cấp phép. Sau đó, việc phim băng đảng Bụi đời Chợ Lớn (đạo diễn Charlie Nguyễn) bị cấm chiếu gây xôn xao dư luận thời gian dài.
Một số tác phẩm được công chiếu nhưng phải gọt giũa đến mức khác hình dung ban đầu của đạo diễn, như Thất sơn tâm linh (2019) và Ròm (2020). Nhiều khán giả cho biết không hiểu hết nội dung hai phim này sau khi xem bản ra rạp. Việc đánh giá hình ảnh nào nhạy cảm còn phụ thuộc cảm tính người duyệt, như Thưa mẹ con đi từng bị cắt cảnh con gà cúng rơi xuống đất bởi không hợp thuần phong mỹ tục. Khán giả thì mang những định kiến như phim Việt không có ma quỷ thật, hay giang hồ trong phim không thể nói bỗ bã như ngoài đời.
Phim 'Ròm' từng gây khó hiểu về nội dung với bản phim chiếu rạp.
Hồi tháng 9/2021, một số nhà làm phim lập diễn đàn nêu ý kiến về kiểm duyệt. Nhiều người cho rằng tiêu chí kiểm duyệt phim còn chưa rõ ràng, dựa nhiều trên cảm tính. Dù đã có mức phân loại 18+ từ năm 2017, các phim thuộc nhóm này vẫn bị cắt xén một phần. Chia sẻ về vấn đề này, Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành cho biết dự thảo luật sửa đổi sẽ cụ thể hóa nhiều điểm để không gây khó khăn cho nhà sản xuất.
Năm 2019 là thời điểm kiểm duyệt phim trở thành vấn đề nóng bỏng, xoay quanh trường hợp của phim Ròm (không vượt kiểm duyệt khi đó do bị đánh giá mang góc nhìn tiêu cực về xã hội) và hoạt hình Abominable (lọt qua kiểm duyệt dù có hình ảnh đường lưỡi bò). Từ khi đó, đã có thông tin về việc Cục Điện ảnh chú trọng kiện toàn bộ máy kiểm duyệt.
Dấu hiệu khởi sắc bắt đầu từ năm 2020, khi họa sĩ Vi Kiến Thành trở thành Cục trưởng. Hội đồng duyệt phim quốc gia chứng kiến sự trẻ hóa trong nhóm thành viên nhiệm kỳ 2021 - 2023. Một số người mới trong hội đồng mang quan điểm thoáng hơn và gần gũi với điện ảnh thế giới. Bản thân ông Vi Kiến Thành cũng cho rằng nên cởi mở hơn với tình dục, bạo lực trên màn ảnh ở mức chấp nhận được.
'Chuyện ma gần nhà' có nhiều cảnh ghê rợn vẫn qua được kiểm duyệt và ăn khách khi chiếu rạp.
Biến chuyển gần đây mang đến sự lạc quan cho nhiều phim nội kế tiếp. Sau Chuyện ma gần nhà và Bẫy ngọt ngào, các nhà sản xuất hẳn có thêm động lực mang đến những tác phẩm táo bạo hơn. Sự đối thoại cởi mở trong thời gian qua giữa Cục Điện ảnh và báo chí, nhà làm phim cũng là một tín hiệu tốt.
Dù vậy, dòng phim nghệ thuật, đặc biệt là những tác phẩm mang góc nhìn cá nhân cao như Vị vẫn đang gặp khó. Các phim này khó có thể duyệt chiếu cho đại chúng, nhưng nếu cấm hẳn thì thiệt thòi cho nhà làm phim và một bộ phận nhỏ khán giả muốn xem. Một giải pháp có thể tính tới là để các phim thuộc dòng này được trình chiếu hạn chế với một số đối tượng nhất định.
Trọng Nguyễn
