Theo số liệu do Phó tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Fuat Oktay cung cấp cho hãng thông tấn nhà nước, số người chết vì động đất ở quốc gia này hiện là 17.674. Con số này vượt thiệt hại của trận động đất kinh hoàng năm 1999, từng làm tổn thương và thay đổi nền chính trị Thổ Nhĩ Kỳ trong nhiều thập kỷ. Trong khi đó, giới chức Syria ghi nhận 3.377 người chết, nâng tổng số nạn nhân lên 21.051.
Hàng nghìn người khác cũng bị thương khi các tòa nhà bị sập trong hai trận động đất 7,8 và 7,5 độ, tấn công biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria hôm 6/2.
Con đường tới Adana, Thổ Nhĩ Kỳ đầy những chiếc xe tang chở người chết đến nghĩa trang. Cứ hai hoặc ba thi thể được đưa tới cùng lúc ở nghĩa trang Kabasakal, khi người dân vội vã chôn cất họ trước khi màn đêm buông xuống, theo truyền thống của người Hồi giáo. Nhu cầu chôn cất cao đến mức những người đào mộ bắt đầu sử dụng máy xúc thay vì đào bằng tay, làm việc từ 7h sáng đến khi mặt trời lặn. Cứ hai đến ba phút lại có một thi thể được chôn cất.
Tại khu vực Aleppo ở phía tây nam Syria, người ta khiêng các thi thể được bọc trong chăn và ga trải giường màu trắng, đặt họ vào những ngôi mộ tập thể. Máy xúc đổ đất xuống mộ, khi những người đưa tang đứng xung quanh cầu nguyện.
Sáng qua, nhiệt độ ở thành phố Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ hạ xuống -5 độ C, nhưng hàng nghìn gia đình vẫn phải ngủ trên xe hơi và những chiếc lều tạm vì quá sợ hãi hay bị cấm quay lại nhà mình. Các chuyên gia lo ngại số người chết tiếp tục tăng mạnh.
Trong bài phát biểu ở thành phố Gaziantep, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan thề sẽ xây dựng lại mọi căn nhà đã bị thiệt hại trong vòng một năm, cho biết chính phủ sẽ trao 10.000 lira Thổ Nhĩ Kỳ, tương đương 531 USD, cho mỗi người bị ảnh hưởng bởi thảm họa động đất.
Ông Erdogan, người sắp tái tranh cử năm nay sau 20 năm cầm quyền, cũng đáp trả những chỉ trích về phản ứng của chính phủ khi nói: "Chúng tôi đã có mặt tại hiện trường với tất cả các tổ chức của mình bắt đầu từ lúc xảy ra trận động đất".
Phản ứng của chính phủ với trận động đất năm 1999 ở Istanbul đã đưa ông Erdogan, khi đó là thị trưởng trẻ của thành phố, lên văn phòng thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ và cuối cùng là tổng thống. Trận động đất mạnh 7,6 độ đã làm rung chuyển Istanbul, tấn công thành phố lớn nhất và trung tâm công nghiệp của đất nước. Xây dựng yếu kém và giám sát lỏng lẻo là một phần nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của hàng nghìn tòa nhà.
Nhưng lần này, ông Erdogan phải giải quyết hậu quả của một thảm họa có quy mô lớn hơn xảy ra dưới chính quyền của ông, chỉ vài tháng trước cuộc bầu cử.
Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus hôm qua viết trên Twitter ông đang trên đường tới Syria ủng hộ sự chăm sóc y tế cần thiết tới các khu vực bị ảnh hưởng bởi trận động đất.
Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi Hội đồng Bảo an cho phép mở các điểm viện trợ nhân đạo xuyên biên giới mới giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria để chuyển hàng viện trợ.
"Đây là thời điểm cần đoàn kết, không phải để chính trị hóa hay gây chia rẽ. Chúng ta cần rất nhiều sự giúp đỡ", ông Guterres nói.
Fitch Ratings cho biết ngoài thiệt hại về người, ảnh hưởng kinh tế của trận động đất dường như vượt quá 2 tỷ USD và có thể lên tới 4 tỷ USD hoặc cao hơn thế.
Ngân hàng Thế giới (WB) cho hay sẽ viện trợ 1,78 tỷ USD cho Thổ Nhĩ Kỳ để hỗ trợ các nỗ lực cứu trợ và phục hồi.
Biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria là một trong những khu vực động đất hoạt động mạnh nhất thế giới. Trận động đất ngày 6/2 là trận động đất mạnh nhất Thổ Nhĩ Kỳ từng trải qua kể từ thảm họa cướp đi sinh mạng của 33.000 người năm 1939.
Hướng Dương (Theo AFP, WSJ)