Hội chợ được bố trí trên một bãi đất bẩn thỉu cạnh bãi xe. Quang cảnh hội chợ sau một ngày khai mạc. |
Các doanh nghiệp Việt Nam hết sức ngỡ ngàng khi nhận thấy cái hội chợ được quảng cáo là mang tầm quốc tế nhưng thực chất chỉ có vỏn vẹn khoảng 80 doanh nghiệp Việt Nam cộng với gần chục đơn vị nước chủ nhà tham gia. Từ ngày 8-13/4, tại hội chợ này đã xảy ra không ít chuyện tức cười. Thế nên giờ đây người ta chỉ gọi nó ngắn gọn là "Hội chợ lừa".
Biển thu phí vào cổng chợ. |
Theo lời hứa hẹn của Tổng cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Campuchia Chheng Saroeun thì doanh nghiệp tham dự sẽ được hưởng những quyền lợi sau: vận chuyển miễn phí 2m3 hàng hóa từ TP HCM đến Phnom Penh; ở miễn phí 2 người tại khách sạn 3 sao; giảm 50 % thuế nhập khẩu vào Campuchia. Ngoài ra, sẽ hỗ trợ việc tìm kiếm và giới thiệu cho doanh nghiệp các nhà phân phối có uy tín tại thị trường này. Nhưng theo tính toán, nếu làm đúng với cam kết này, Ban tổ chức sẽ lỗ. Vương Vũ và Mean Rithy dự định sẽ bán vé vào hội chợ để kiếm thêm tiền, chuyển hàng qua biên giới theo đường tiểu ngạch để trốn thuế tạm nhập tái xuất… nhưng kế hoạch này không thành.
Cảnh sát đến thông báo Vương Vũ vẫn nợ tiền tham dự hội chợ và buộc doanh nghiệp nộp thêm. |
Nếu như trong cam kết, Ban tổ chức nói Hội chợ được tổ chức ở một địa điểm đẹp, đầy đủ tiện nghi, nhưng thực ra lại thuê địa điểm gần một bến xe nhếch nhác, bẩn thỉu. Mean Rithy sợ không được chia tiền, đành thúc giục phía Campuchia đòi Vũ tiền thuê mặt bằng hội chợ. Vũ không có sẵn tiền bên mình nên phía Campuchia dọa nếu không trả tiền sẽ không đảm bảo tính mạng và tài sản cho các doanh nghiệp Việt Nam. Sang ngày 10/4, sự việc càng trở nên nghiêm trọng khi cảnh sát phong tỏa khắp nơi với súng ống lăm le trên tay và hăm dọa doanh nghiệp nếu sau 2 tiếng mà không đóng tiền thì sẽ không đảm bảo được tính mạng và hàng hóa tại đây. Quá hoảng sợ, một nửa doanh nghiệp Việt Nam đành phải bỏ tiền ra để bảo toàn tính mạng.
Tùy viên Thương mại Lê Biên Cương (ngồi, áo trắng) trấn an mọi người. |
Một số doanh nghiệp vì thông cảm với Vũ và cũng để bảo toàn tính mạng nên sẵn lòng cho Vũ vay tiền. Số khác quá bực tức, nôn nóng, không chịu cho vay và đòi mang hàng ra khỏi hội chợ ngay lập tức. Ngay khi xảy ra lộn xộn, tùy viên thương mại đại sứ quán Việt Nam Lê Biên Cương đã có mặt để dàn xếp. Tuy nhiên, theo doanh nghiệp, cách nói năng của ông này không đủ sức thuyết phục nên cũng không giải quyết được việc gì mà cũng chẳng trấn an được doanh nghiệp. Sau đó, ông Cương phải cầu viện thêm một đồng nghiệp khác là tham tán thương mại Bùi Duy Hải. Phong thái điềm tĩnh, thái độ dứt khoát cũng như kinh nghiệm sống của ông tham tán đã giúp sự việc bớt căng thẳng.
Nhiều doanh nghiệp tham gia lần này còn rất trẻ, vốn ác cảm về thị trường Campuchia (bất ổn chính trị, rủi ro cao), nên khi có lộn xộn đã quá lo sợ, nằng nặc đòi mang hàng ra khỏi hội chợ ngay lập tức. Khi Ban tổ chức đề nghị chờ hết hội chợ rồi mới mang hàng ra, lại càng hoảng sợ tưởng họ đe dọa không cho mang hàng ra, đành bỏ của chạy lấy người và bỏ trốn về nhà người quen đang sinh sống gần đó để tạm trú chân. Thậm chí có người quá hoảng sợ, còn hối lộ cho các cảnh sát Campuchia 10.000 riels để họ cho mang hàng ra khỏi hội chợ. Vinamilk, Tam Thuận Phát và một số doanh nghiệp khác cố bám trụ lại đến ngày cuối cùng, bán hết hàng nhưng giá rẻ vì những lộn xộn nói trên.
Doanh nghiệp tập trung phản đối đóng thêm tiền. |
Sự việc xảy ra, Bộ Thương mại ngay lập tức lên tiếng thanh minh Vương Vũ tổ chức hội chợ mà không hề xin phép Bộ Thương mại, như để khẳng định mình vô tội trong vụ việc này.
Khi làm thủ tục xuất cảnh, có một doanh nghiệp giắt bên mình 300 lượng vàng mà không có giấy phép của Ngân hàng Nhà nước và ông này đã buộc phải về nước, không được tham dự hội chợ.
Những buổi họp báo quảng cáo về hội chợ, ngoài công ty Vương Vũ còn có đại diện công ty TNHH Mean Rithy (Campuchia) và Công ty Thương mại Du lịch Bến Nghé trong vai trò ban tổ chức. Nhưng khi tình hình hội chợ nát bét ra thì Mean Rithy leo lẻo nói mình không phải là đối tác cùng đứng ra tổ chức hội chợ với Vương Vũ. Giám đốc công ty Bến Nghé thì giả nai cho rằng mình chỉ cho Vương Vũ thuê văn phòng để tổ chức hội thảo, họp báo và thu tiền của doanh nghiệp chứ không hề biết Vương Vũ tổ chức trái phép cho doanh nghiệp đi hội chợ. Trong khi đó, một số doanh nghiệp khẳng định Vương Vũ đã ký hợp đồng với Bến Nghé để cung cấp phương tiện vận chuyển đưa người sang Campuchia.
Linh Hiệp