![]() |
Tại các cơ sở điều trị, lượng thuốc tiêu thụ mỗi ngày là rất lớn. |
Chưa đầy 10h, bàn khám bệnh của một bác sĩ (tại khu phòng khám của một bệnh viện chuyên khoa ở quận 3, TP HCM) đã đầy ắp những hộp thuốc mẫu của nhiều hãng, công ty dược khác nhau.
Lâu lâu, vị bác sĩ lại kéo hộc bàn "lùa" những hộp thuốc này vào. Còn tại phòng khám Tai-Mũi-Họng của một bệnh viện nhi ở TP HCM, đã gần 11h nhưng vẫn còn nhiều người ngồi đợi đến lượt khám cho con mình, trong khi vị bác sĩ cứ thản nhiên tiếp chuyện một nữ trình dược viên, trên bàn của ông là một số hàng mẫu và tờ rơi giới thiệu thuốc.
Đó là những hình ảnh thường thấy tại khu phòng khám các bệnh viện. Tại đây, mỗi ngày có hàng trăm, hàng nghìn toa thuốc được kê và kèm theo đó là lượng thuốc bán ra tương ứng. Vì vậy, tặng hàng mẫu, "chăm sóc" tốt bác sĩ ngồi phòng khám là điều cơ bản mà các trình dược viên phải thuộc nằm lòng, nếu muốn thuốc của mình bán chạy.
Cửa hàng bán lẻ dược phẩm của chị C., lớn nhất nhì tại TP HCM, là nơi các bác sĩ thường đem hàng mẫu có giá trị cao ra bán lại. Chị C. cho biết: "Các bác sĩ bán hàng mẫu được vài triệu đến 10 triệu đồng/tháng. Có người thu đến hàng chục triệu đồng. Đây là những bác sĩ được các hãng dược phẩm tặng hàng mẫu đặc trị rất đắt tiền, có loại hơn 1 triệu đồng/hộp".
Theo chị C., bác sĩ rất ghét công ty dược nào in dòng chữ "hàng mẫu không bán" lên hộp thuốc mẫu đem tặng, vì như thế khi bán lại sẽ bị rớt giá. Để phản đối điều này, nhiều bác sĩ "nghỉ chơi" với hãng thuốc nào có dòng chữ đó. Công ty dược phẩm V. có nhà máy ở Biên Hòa là một ví dụ. Hàng của công ty V. chất lượng tốt nhưng tiêu thụ rất chậm vì dòng chữ "hàng mẫu không bán".
Dược sĩ H., đang làm việc cho một hãng dược của Mỹ tại TP HCM, cho rằng, chuyện bác sĩ ở TP HCM thu nhập từ hàng mẫu mỗi tháng 5-7 triệu đồng là quá bình thường. Còn chị T. bán ở hiệu thuốc trên đường Nguyễn Tri Phương (quận 10, TP HCM) cho biết, một số bác sĩ của một bệnh viện đa khoa công lập gần đó đều đặn ra cửa hiệu chị bán lại hàng mẫu, ít nhất cũng trên dưới 2 triệu đồng/người mỗi tháng.
Theo chị T., thường các nhà thuốc mua lại hàng mẫu với giá rẻ hơn giá mua sỉ, và những bác sĩ bán lại là những người không làm phòng mạch, hoặc phòng mạch không sử dụng loại thuốc đó. Các bác sĩ có phòng mạch thì dùng hàng mẫu bán lại cho bệnh nhân.
Năm ngoái, khi thanh tra Bộ Y tế phát hiện một danh sách dày cộm tên, chữ ký của các bác sĩ ở hầu hết các bệnh viện tại TP HCM ký nhận hàng mẫu từ các công ty dược, ngay sau đó, hàng mẫu đến tay bác sĩ theo kiểu mới.
Hiện nay, bác sĩ nhận hàng mẫu không cần phải ký nữa. Nhưng để quản lý lượng hàng mẫu chi ra, các công ty dược áp dụng phương cách giao hàng mẫu trên số lượng thuốc mà trình dược viên bán được. Cứ 100 hộp thuốc bán ra, công ty sẽ dành 3 hộp mẫu để trình dược viên dùng làm hàng mẫu biếu bác sĩ. Biếu thế nào, trình dược viên tự lo liệu. Vì vậy, nhiều khi để bán được hàng cho đủ doanh số công ty giao, trình dược viên phải bóp bụng tự bỏ tiền ra mua thêm thuốc để biếu tặng bác sĩ, nếu không dễ bị mất khách. Theo các trình dược viên, các hãng dược phẩm lớn của nước ngoài thường dùng hàng mẫu có giá trị cao để "lấy lòng" giới bác sĩ hơn là chi tiền trực tiếp.
Nhiều người thắc mắc, làm sao để các công ty dược, các trình dược viên biết được số lượng thuốc bác sĩ kê toa hằng tháng để chi hoa hồng? Thực tế, có rất nhiều cách để thống kê số liệu ấy. Trình dược viên sẽ lấy số liệu từ khoa dược, hoặc sẽ có nhân viên tại mỗi khoa thống kê, nhiều nơi mỗi khi tiêm thuốc người ta giữ lại nắp của lọ thuốc để tính số lượng thuốc đã dùng để công ty chi hoa hồng cho bác sĩ. Dĩ nhiên, những người làm công tác "thống kê" cũng có tiền bồi dưỡng từ trình dược viên, nhưng không đáng kể. Còn tại phòng mạch, thì hoa hồng được chi trên số lượng bác sĩ đặt mua hàng của công ty. |
Giám đốc một công ty TNHH dược phẩm ở TP HCM kể chuyện xây dựng giá cho một loại thuốc do công ty anh nhập về độc quyền. Nghe qua giật mình, một hộp thuốc nhập về với giá 100 nghìn đồng, anh "làm" giá bán ra 300 nghìn đồng. Anh ta giải thích: "Ông tưởng tôi ăn đậm à, không dễ. 300 nghìn đó, bác sĩ hưởng 120 nghìn rồi (tức 40% hoa hồng kê toa), rồi chi phí cho trình dược viên, giao dịch, thuế... cuối cùng tôi chỉ lãi được 40 nghìn đồng".
Nghe chuyện, dược sĩ H. bình luận: "Giá gốc 100 nghìn đồng, làm giá bán 300 nghìn đồng cũng chưa phải cao lắm, có nhiều loại còn được làm giá hơn thế nữa".
Tìm hiểu thêm vấn đề này, mới biết rằng, hiện nay giới bác sĩ kê toa là "sướng" nhất. Dược sĩ Đ., người đã kinh qua nhiều công ty dược nước ngoài nói: "Trong khi các công ty dược, trình dược viên chạy đôn chạy đáo để thuốc được cấp số đăng ký, được vào bệnh viện, vào danh mục bảo hiểm y tế, cạnh tranh thị trường thì bác sĩ kê toa chẳng bỏ công sức gì mà được hưởng một cách ngon ơ, được trình dược viên, công ty chăm sóc rất kỹ, nhất là trong thị trường có nhiều loại thuốc cạnh tranh. Vì bác sĩ là người quyết định thuốc tiêu thụ nhiều hay ít. Chính vì thế mà hoa hồng chi cho bác sĩ hiện nay không phải là 10-15% như trước nữa, mà tăng lên 20-40% tùy trường hợp, tùy loại thuốc. Hoa hồng rất đậm đối với thuốc của Ấn Độ, Hàn Quốc, thuốc bổ...".
Dược sĩ T., người đã có 12 năm làm nghề trình dược cho biết: "Bác sĩ lấy 30-40% hoa hồng không phải trên giá thuốc nhập, bởi mấy ông bác sĩ không cần biết giá nhập khẩu làm gì cho mệt óc. Họ chỉ tính phần trăm trên giá thuốc bán ra cho người bệnh. Nhiều bác sĩ đặt thẳng vấn đề chi phần trăm khi làm việc với trình dược viên".
Anh N. ngao ngán: "Chớ có lầm là hễ "lo" cho "sếp" của bệnh viện để thuốc được vào bệnh viện là xong. Thuốc sẽ nằm đó cho đến khi hết hạn sử dụng, nếu không biết "chăm sóc" tốt bác sĩ kê toa ở phòng khám, các khoa". Theo anh N., hàng mẫu là chuyện đương nhiên phải có, vấn đề kế tiếp là phải biết chi phần trăm hợp lý cho bác sĩ kê toa. tùy trường hợp, có nơi trình dược viên chăm sóc từng bác sĩ một của khoa, có nơi trình dược viên chỉ làm việc với một bác sĩ, để vị này "phát động" một nhóm bác sĩ cùng nhau kê toa. Hàng tháng, trình dược viên đưa một cọc tiền (theo số lượng thuốc được kê) cho vị này để chia lại cho các bác sĩ khác.
Hiện nay, còn có mô hình mới hơn, đó là bác sĩ làm luôn "cộng tác viên" cho công ty dược. Các công ty dược sẽ chọn ra một bác sĩ có tầm ảnh hưởng rộng, xã giao tốt trong bệnh viện để làm cộng tác viên. Cộng tác viên sẽ huy động "anh em nhà bác sĩ" sử dụng nhiều một loại thuốc nào đó. Cộng tác viên được công ty dược chi hoa hồng rất đậm, đến 50%.
Dược sĩ N. nói: "Đừng đổ tội cho các công ty dược vì giá thuốc quá cao. Giá thuốc cao là có sự "góp sức" rất lớn từ bác sĩ. Chừng nào bác sĩ nói "không" với hoa hồng trong kê toa, thì người bệnh mới đỡ khổ".
(Theo Thanh Niên)