Nhiều du khách thường truyền tai nhau rằng đến Huế mà chưa ăn cơm hến thì xem như chưa từng đến Huế. Cùng với bún bò Huế, cơm hến là một món ăn mà người dân Cố đô tự hào giới thiệu với bạn bè khắp nơi. Không hàng không quán, một đôi gánh trên vai, cơm hến theo chân những người phụ nữ ở đây len lỏi qua các con ngõ nhỏ, tìm đến từng khách hàng ngay từ sớm tinh mơ.
Cơm hến bình dị và dân dã như chính tính cách của người dân đất Cố đô.
Với những du khách lần đầu ăn cơm hến, sẽ thật thấy tò mò pha chút thất vọng khi món ăn chỉ là cơm nguội, hến cùng ít rau sống... Thế nhưng, chỉ khi trộn đều lên và thưởng thức, khi đó thực khách mới cảm nhận được hương vị thơm ngon của món ăn. Tô cơm hến vừa thơm, vừa có vị ngọt của hến, của nước luộc hến. Đó còn là cái vị đậm đà của mắm ruốc Huế, cái bùi của đậu phộng, giòn rụm của da heo, vượt lên trên tất cả là vị cay xe lưỡi của ớt Huế... khiến thực khách vừa ngon miệng vừa phải toát mồ hôi.
Cơn hến dân dã bình dị nhưng cách chế biến lại cầu kỳ thể hiện đúng tính cách người dân Huế. Theo người dân Huế thì hến chế biến món ăn này phải được đánh bắt từ Cồn Hến, vì nơi đây cho những con hến tuy nhỏ nhưng chắc thịt và có vị ngọt thanh rất ngon miệng. Hến sau khi đánh bắt về được ngâm cho nhả bùn đất, rửa sạch luộc chín rồi đãi lấy phần thịt. Phần nước luộc được lắng cặn để riêng khi dùng với cơm.
Ngoài hến, các thành phần khác cũng được chuẩn bị một cách tỉ mỉ. Cơm để làm món ăn này phải là cơm nguội, theo nhiều người giải thích thì cơm nóng sẽ làm chín các loại rau, làm mất đi hương vị không ngon. Bên cạnh hến và cơm nguội, món ăn còn được pha trộn với nhiều nguyên liệu phụ khác như hoa chuối, bắp chuối, bạc hà, rau răm, húng thơm... cùng ớt, mắm ruốc sống, tóp mỡ, da heo chiên vàng... Mỗi thứ một hương vị nhưng khi pha trộn vào nhau lại có sự bổ sung đến hài hòa. Sự cộng hưởng của các loại hương liệu và gia vị khi trộn lẫn vào nhau đem đến hương vị thơm ngon khó quên cho những ai đã một lần thưởng thức.
Bún hến được biến tấu từ cơm hến với hương vị thơm ngon khó bỏ qua.
Được biến tấu từ món cơm hến nổi tiếng, bún hến cũng được thực khách đón nhận nhờ hương vị thơm ngon riêng biệt của mình. Một tô bún hến đầy đủ gồm bún, hến xào, rau chuối non, bạc hà, ớt, đậu phụng, mắm ruốc, tóp mỡ… cùng tô nước hến và một khay gia vị để khách có thể tự nêm nếm. Chỉ chừng đó thôi nhưng ngon đến lạ kỳ, mỗi tô bún chỉ một nhúm hến mà vẫn ngọt ngào.
Huấn Phan
