Người phụ nữ 33 tuổi nói cô thích món quà này. Những vị khách của cô đã dành phần lớn thời gian buổi tiệc để "điên cuồng" cào những tấm xổ số. Tiếng la hét vui sướng và thất vọng của họ tràn ngập căn phòng. Cuối cùng, họ chỉ trúng được 200 nhân dân tệ (28 USD), ít hơn một nửa số tiền họ đã chi cho việc mua vé, nhưng dường như không ai bận tâm đến điều đó.
"Cảm giác thật tuyệt", Zheng, làm việc tại một công ty quảng cáo ở Thượng Hải, nói với Sixth Tone. "Những gì họ mang lại cho tôi là ký ức tuyệt vời, không phải tiền bạc".
Vé số hiện là món quà được nhiều người lựa chọn để tặng nhân sinh nhật hay tân gia ở Trung Quốc. Ảnh: Xiaohongshu
Từng bị coi là vô vọng, trò chơi này bất ngờ thu hút vô số thanh niên nước này - những người đang tìm kiếm các giải pháp ít tiền nhưng giúp làm giàu nhanh chóng trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn.
Theo Bộ Tài chính Trung Quốc, doanh thu từ việc bán vé số đạt 50 tỷ nhân dân tệ trong tháng 4, cao nhất một thập kỷ qua, một phần nhờ sự tăng vọt của các sản phẩm được người chơi trẻ tuổi ưa chuộng, chẳng hạn như trò chơi xổ số ăn liền. Tổng doanh thu trong bốn tháng đầu năm 2023 đã vượt 175 tỷ nhân dân tệ, tăng hơn 49% so với năm trước.
Cờ bạc hiện bị cấm ở Trung Quốc, tuy nhiên Xổ số thể thao và Xổ số phúc lợi do nhà nước quản lý đã đạt được thành công lớn từ khi chúng được phát hành vào những năm 1980. Các trò chơi xổ số tạo ra doanh thu hàng trăm tỷ nhân dân tệ mỗi năm, với một phần doanh thu được sử dụng để tài trợ cho các dự án từ thiện và chính phủ.
Trong một thời gian dài, xổ số của Trung Quốc chủ yếu thu hút người tiêu dùng trung niên và cao tuổi, với vé được bán tại các sạp báo truyền thống và cửa hàng do nhà nước điều hành. Nhưng những người bán hàng nói rằng sự bất ổn kinh tế hiện nay khiến những người trẻ tuổi cũng quan tâm nhiều hơn đến việc thử vận may.
"Những năm trước, khách đến gian hàng của tôi chủ yếu là đàn ông ở độ tuổi 40. Nhưng bây giờ, tôi thấy một số gương mặt trẻ đến đây thường xuyên hơn", Liang, người quản lý một cửa hàng xổ số ở tỉnh Thiểm Tây, phía tây bắc Trung Quốc, cho biết. "Mọi người đều muốn trở nên giàu có chỉ sau một đêm".
Nhiều bạn trẻ tập trung mua vé số ở Thượng Hải hồi tháng 4. Ảnh: VCG
Theo Sixth Tone, nền kinh tế Trung Quốc đang vật lộn để phục hồi sau ba năm áp dụng các biện pháp kiểm soát đại dịch nghiêm ngặt, làm lung lay niềm tin của người tiêu dùng. Tăng trưởng phục hồi lên 4,5% trong quý đầu tiên, nhưng dữ liệu trong tháng 4 cho thấy sự phục hồi đang mất dần.
Thế hệ thiên niên kỷ Trung Quốc (gen Y, sinh từ 1980 - 1996)) đang gặp phải những điều đặc biệt khó khăn, với tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên nước này đạt mức cao kỷ lục 20%. Nhiều người đang tìm kiếm lối thoát khỏi sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của cuộc sống ở các thành phố lớn trên cả nước.
Một số người đã cố gắng thay đổi vận mệnh của họ bằng cách đi theo Phật giáo; những người khác chỉ đơn giản là bỏ cuộc và quyết định "nằm thẳng" (tang ping). Hiện tại, có vẻ như ngày càng nhiều thanh niên tin rằng xổ số có thể là tấm vé giúp họ thoát khỏi tình trạng bất an về tài chính, hoặc ít nhất là cung cấp một lối thoát tạm thời khỏi tình trạng này.
Những bài đăng về xổ số thường xuyên lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc trong những tháng gần đây. Tháng trước, chủ đề "Bạn nên làm gì sau khi trúng giải xổ số độc đắc 170 triệu nhân dân tệ" bắt đầu trở thành xu hướng trên nền tảng tiểu blog Weibo, thu hút 390 triệu lượt xem.
Nhiều bài đăng tập trung vào việc đưa ra lời khuyên cho người dùng về những việc cần làm nếu họ trúng giải độc đắc, nhấn mạnh rằng điều quan trọng là phải tự bảo vệ mình khỏi những kẻ lừa đảo. Những người chiến thắng được khuyên nên giấu mặt và giữ thái độ kín đáo khi đi nhận tiền. "Nếu bất kỳ ai giới thiệu các sản phẩm tài chính cho bạn, hãy nhớ từ chối", một bài đăng bổ sung.
Phong trào giới trẻ chơi xổ số cũng được thúc đẩy bởi sự thay đổi trong chiến lược tiếp thị của xổ số, với việc các nhà chức trách cố tình thu hút nhiều người chơi trẻ tuổi hơn.
Doanh thu bán xổ số đã giảm mạnh sau năm 2018, từ 511 tỷ nhân dân tệ xuống còn 422 tỷ nhân dân tệ chỉ trong một năm. Con số này tiếp tục sụt sâu hơn sau khi đại dịch xảy ra, do tình trạng phong tỏa kéo dài và tăng trưởng kinh tế bị đình trệ khiến người tiêu dùng phải kiềm chế chi tiêu.
Các nhà chức trách Trung Quốc đã ứng phó tình trạng trên bằng cách tung ra các trò chơi mới, thời thượng hơn và giúp giới trẻ dễ dàng mua chúng hơn. Vé số hiện được bán tại các trung tâm mua sắm và máy bán hàng tự động. Các quầy xổ số thể thao thậm chí đã được dựng bên trong các cửa hàng trà sữa trân châu và tiệm burger ở một số thành phố.
Hồi tháng 4, China Sports Daily đưa tin việc mở thêm các kênh bán hàng cho xổ số thể thao sẽ là một trong những ưu tiên chính của chính phủ vào năm 2023.
Chen, nhân viên tại quầy Xổ số thể thao tại một trung tâm mua sắm ở Thượng Hải, nói với Sixth Tone rằng nỗ lực mở các cửa hàng xổ số mới ở những điểm tụ tập nổi tiếng bắt đầu vào năm 2021. Quầy của Chen hoạt động vào tháng hai năm nay.
Trung tâm mua sắm nơi gian hàng của Chen tọa lạc rất nổi tiếng với sinh viên và các chuyên gia trẻ, những người thường đến mua vé số vào buổi tối. Cô cho biết thẻ cào đặc biệt phổ biến với những người chơi trẻ.
"Những người trẻ đang phải đối mặt với áp lực lớn hơn bao giờ hết trong xã hội ngày nay, và việc chơi những thẻ cào này giúp họ giải tỏa phần nào", Chen nói.
Tuy nhiên, một số nhà kinh tế lo ngại về việc chơi xổ số có chủ ý của người tiêu dùng trẻ tuổi. Dan Wang, nhà kinh tế tại Ngân hàng Hang Seng, nói với SCMP rằng động thái này có thể được thúc đẩy bởi nhu cầu tăng doanh thu của chính phủ, vốn bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm doanh thu bán đất và doanh thu thuế trong vài năm qua.
Nhưng trên thực tế, xổ số có xu hướng hoạt động như một hình thức đánh thuế lũy thoái, vì những người có thu nhập thấp hơn có nhiều khả năng chơi hơn và mất tiền trong các lần chơi này, theo Wang.
Bao Jiayin cào vé số ở Thượng Hải hôm 13/6. Ảnh: Li Wei
Dù vậy, điều đó không làm nản lòng những người chơi trẻ. Bao Jiayin, một sinh viên đại học 22 tuổi ở Thượng Hải, nói với Sixth Tone rằng lần đầu tiên cô chơi xổ số thể thao là trong thời gian diễn ra World Cup 2018.
"Xổ số là trò chơi may mắn", cô nói. "Cả gia đình tôi từng mua vé số thể thao, nhưng chỉ có mẹ tôi, người không biết gì về bóng đá, trúng thôi".
Nhiều năm sau, Bao không chơi xổ số nữa. Nhưng hồi tháng ba, cô thấy vài người bạn đăng kết quả xổ số trên dòng thời gian của họ trên ứng dụng xã hội WeChat. Cô cũng đã xem video của những người có ảnh hưởng chơi hàng chục thẻ cào cùng một lúc. Cô quyết định thử lại.
"Trước khi bạn bắt đầu chăm chú xem kết quả, sự kỳ vọng và căng thẳng khiến bạn cảm thấy thực sự phấn khích", Bao nói. "Ngay cả khi bạn thua, cảm giác đó (thất vọng) sẽ sớm biến mất".
Kể từ đó, tuần nào Bao cũng mua một thẻ cào. "Bất cứ khi nào tôi cảm thấy mình đang gặp khó khăn và cần một chút may mắn, tôi sẽ mua một thẻ cào", cô nói.
Đến nay, chiến thắng lớn nhất của Bao là giải thưởng 100 nhân dân tệ từ tấm vé 50 nhân dân tệ. Cô dùng số tiền ấy để mua thêm vé số. "Đó là số tiền nhỏ, nhưng nó có thể nhiều lần mang lại sự phấn khích cho bạn", cô nói.
Hướng Dương (Theo Sixth Tone)
