Gặp 'vua' tàu thủy dịp Trung thu

Anh Hùng sinh ra trong một gia đình có nhiều đời làm tàu thủy sắt. Tại làng Khương Hạ, mọi người vẫn thường gọi anh là "vua" tàu thủy vì anh là người duy nhất còn làm đồ chơi này ở Hà Nội.

Chị Thuyết, vợ anh Hùng và con gái phụ giúp chồng những công đoạn đơn giản như sơn tàu, cắt hình tàu thủy từ những ống sữa. Chị cũng thường xuyên được Bảo tàng Dân tộc học mời tới dạy trẻ em làm tàu thủy sắt.

Anh Hùng cho biết, để làm một chiếc tàu thủy sắt hoàn chỉnh, trải qua khá nhiều công đoạn. Nguyên liệu làm mà anh Hùng sử dụng đều từ đồ phế liệu để tiết kiệm và thân thiện với môi trường như hộp sữa, ống bơ...

Toàn bộ hàng đặt trong dịp tết Trung thu, anh Hùng đã làm xong từ nhiều ngày trước, chỉ đợi khách đến nhà để giao hàng. Năm nay, anh xuất xưởng được hơn 1.500 chiếc, tàu thủy sắt của anh bán ra từ 60.000-200.000 đồng/chiếc.

Anh Hùng cho biết, trước kia anh làm cả tàu thủy sắt chạy bằng pin, giá mỗi chiếc khoảng 2-3 triệu đồng. Tuy nhiên giá đắt quá, nên anh chủ yếu vẫn là tàu thủy sắt truyền thống với mức giá bình dân.

Gia đình anh thường bán buôn cho các cửa hàng trên phố Hàng Thiếc, chuyển đi các tỉnh ở phía Bắc và được trưng bày tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.

Anh Hùng cho biết, "động cơ" của tàu thủy nằm trong thân, gồm ba phần: Nồi hơi, bình dầu hỏa và ống dẫn nước.

Sau khi đốt khoảng 30 giây, tàu bắt đầu chạy. Nguyên lý hoạt động rất đơn giản, lửa đốt nóng "nồi hơi", truyền nhiệt vào ống dẫn nước khiến nước trong ống sôi lên và tạo lực đẩy tàu di chuyển.

Những chiếc tàu thủy này là thành quả của quá trình tìm tòi, sáng tạo của nhiều thế hệ đi trước. Anh Hùng cho biết, trong tất cả sản phẩm đồ chơi truyền thống của làng Khương Hạ, chỉ tàu thủy sắt còn có mặt trên thị trường đến hôm nay.

Hiện tại ở Hà Nội chỉ còn cửa hàng số 9 và 33 phố Hàng Thiếc (quận Hoàn Kiếm) là nơi bán tàu thủy sắt của anh Hùng, nhưng số lượng không nhiều.

Theo anh Hợi, chủ cửa hàng số 33 Hàng Thiếc thì tàu thủy sắt bán rất chậm, thi thoảng mới có một số đứa trẻ mua. Khách nước ngoài trước kia thích thú, nhưng nay cũng không thấy hỏi nhiều.

Trước những năm đầu thập niên 1990, tàu thủy sắt là món đồ chơi gắn liền với ký ức nhiều thế hệ, nhưng hiện nay trước sự tràn ngập ồ ạt của đồ chơi Trung Quốc, không nhiều trẻ em biết đến đồ chơi này.