Không riêng chỉ gia đình anh Nam mới làm nghề kinh doanh cho thuê đào mà từ lâu, vùng đất Nhật Tân, Phú Thượng (quận Tây Hồ, Hà Nội), nhiều người cũng trồng đào thế rồi cho khách thuê chơi Tết. Đã từ lâu vùng đất này được truyền tụng với một cái tên đẹp là "dinh đào" với ý nghĩa để tôn vẻ đẹp của mảnh đất trồng một giống hoa quý.
Trước Tết, những người dân đất đào lo lắng dõi theo từng gốc cây, dặn dò kỹ lưỡng khách hàng từng chi tiết để chăm sóc cây. Sau Tết, họ lại háo hức đón đào trở về với tâm trạng vui sướng như gặp lại cố nhân. Khác với những nơi "đất lề quê thói" dành cả tháng Giêng ăn chơi, người Nhật Tân, Phú Thượng đón xuân ngắn ngủi cùng những lo toan về những gốc đào thế đem đi thuê mà nhiều khi xót đứt ruột.
Anh Nam, trong tâm trạng mừng vui vì mới vừa đón gốc đào thế gần 20 năm tuổi từ một doanh nghiệp thuê trước Tết, nói: “Nguyên cái gốc cây đào đó, anh em nhà tôi đã bỏ công chăm chút gần 20 năm trời. Tết này có người trả giá đứt 8 triệu đồng để mua nó. Song, mình tiếc công chăm bẵm như người thân trong gia đình nên không nỡ bán đi”. Khách thấy thế đào đẹp quá, cứ nằng nặc đòi mua nhưng anh Nam không bán, cuối cùng họ đành chấp nhận thuê 3 triệu đồng.
Cây đào của anh Nam có gốc to, mà chỉ được trồng trong một cái chậu tù túng, không đủ dinh dưỡng nuôi cây nên chỉ qua mấy ngày đầu xuân, hoa cứ thế bị teo dần. Hôm đến đón đào, nhìn thấy chúng như vậy, anh Nam bảo thấy chua xót. “Cũng may người ta tử tế, mới mùng 5 Tết đã gọi điện đến đón đào về chứ nếu đà cứ để tù túng trong nhà đến qua rằm chắc phải sang năm nữa cây mới được như ý", anh nói.
Sau Tết Nguyên đán, người trồng đào lại háo hức rước đào về lại vườn. |
Trồng đào thế công phu và khó khăn hơn đào thường cả nghìn lần. Chính vì thế, nhiều người gắn bó với cây đào luôn gợi ý cho khách thuê cây hơn là mua đứt bán đoạn bởi tiếc công chăm cây hàng ngày. Để nên một dáng vóc của đào thế có khi phải mất cả năm trời, gấp 4-5 lần so với đào thường. Những nghệ nhân trồng đào thế ở Phú Thượng, Nhật Tân, cho biết, ngay từ khâu ươm cây giống phải uốn nắn từ lúc mới mầm mới nhú. Tùy cách cây đào tách hạt nhú mầm vươn lên người trồng đào lựa chọn một thế phù hợp như là người ta vẫn đặt tên cho con cái trong khai sinh. Thường vẫn là các thế được thiên hạ ưa chuộng theo Nhị Hợp, Tam Thiên, Thất Liễu, Khúc Thụ Liên Chi hay Song Thụ, Tam Đa, Long Giáng, Ngũ Phúc, Trực...
Với những thế cần có ngọn mọc thẳng như Ngũ Phúc, Tam Đa, Tứ Qúy... người trồng phải uốn nắn cho chúng thật thẳng, chỉ cần cong một chút coi như hỏng thế đào. Với những thế như Mẫu Tử, Nhị Long, Thất Hiền, Thác Đổ, Bạt Phong... luôn đòi hỏi phải gò uốn rất cầu kỳ sao cho thật tự nhiên. Những nghệ nhân phải có sự cần mẫn và thực sự yêu đào mới tạo ra được những dáng đào đẹp. Một nghệ nhân tâm sự: “Nói thật, khi bước vào công việc chăm sóc đào thế, tôi cứ cảm giác như tình nhân ấy. Có cảm xúc buồn vui trong mỗi lần ngắm, tạo thế, chăm chút đào”.
Cách đây không lâu, khi xu hướng chơi đào thế rộ lên, người trồng đào đợi qua rằm tháng giêng rồi đến từng nhà thu gom từng gốc đào cũ về chăm bón lại từ đầu. Cách làm này tốn nhiều thời gian bởi nếu đào thế mà không được chăm bón đúng cách sẽ bị chột, phải vài ba năm sau cây mới hồi trở lại. Năm nay, bên cạnh trào lưu chơi đào rừng, không ít người giàu có, các công ty vẫn tìm đến Nhật Tân, Phú Thượng hỏi mua hoặc thuê những gốc đào thế để trưng bày trong những ngày Tết cổ truyền.
Nhìn sang bên Quảng An, Tứ Liên, thấy dân trồng quất vui vẻ chơi xuân mà nhiều người trồng đào Nhật Tân, Phú Thượng không khỏi ngậm ngùi. Trồng quất dẫu vất vả chẳng những được cái cây quất mùa nào ăn mùa đấy. Hiếm khi thấy người ta hỏi thuê quất bao giờ kể cả những cây quất đại, quất to vẫn bày ở tiền sảnh khách sạn hay những dinh thự lớn.
Quang Việt