Glazer, kẻ chấm dứt 14 năm giao dịch của cổ phiếu MU. |
Bắt đầu từ “sự kiện động trời” của Tottenham Hotspur năm 1983, lần đầu tiên cổ phiếu của một CLB bóng đá được niêm yết trên thị trường chứng khoán, bóng đá Anh đã bị xáo trộn mạnh. Không kể giàu nghèo, các đội bóng đổ xô đi theo mô hình của Spurs, và đến cuối thập kỷ 90, số CLB Anh được xướng tên trong các phiên giao dịch đã lên đến con số 26: Man United (gia nhập 6/1991), Celtic (9/95), Preston North End (10/95), Millwall (10/95), Sunderland (12/95), Newcastle (4/97), Aston Villa (5/97)... Thậm chí, làn sóng này đã nhân rộng ra khắp châu Âu, từ Đức (Borussia Dortmund), Italy (Juventus, Lazio, AS Roma), Hà Lan (Ajax) đến Đan Mạch (Brondby), Thổ Nhĩ Kỳ (Besiktas, Fenerbahce, Galatasaray), Bồ Đào Nha (FC Porto, Sporting Lisbon). Thậm chí đã có lúc, tất cả đều cho rằng tương lai của các CLB bóng đá phải gắn liền với thị trường chứng khoán.
Thế nhưng, “con tạo xoay vần”, và xu hướng này ngay lập tức lĩnh án tử hình. 5 năm gần đây, rất nhiều đội bóng Anh đã chết yểu ngay tại sàn giao dịch. Có 2 nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Thứ nhất là đối với những đội bóng “nghèo”. Việc cổ phần hoá đã giúp họ nhanh chóng huy động được một số vốn lớn (Sunderland đã có tiền xây sân The Light, Bolton nâng cấp sân Reebok…) nhưng việc thả nổi số phận cùng giá của những tấm cổ phiếu đã kéo theo những kết quả hết sức tiêu cực về tài chính. Những trận thua (điều mà tất cả các “Plc” đều tính ngược lại) đã ghìm giá cổ phiếu của họ xuống địa ngục. Ví dụ như Sunderland, từ mức khởi điểm 585 xu (12/96), giá cổ phiếu của Sunderland rớt xuống chỉ còn 55 xu vào thời điểm họ tụt hạng Premiership 2/03, trước khi tuyên bố chia tay LSE tháng 8/04.
Tương tự là số phận của Queen Park Rangers, Nottingham Forest, Bradford, Leicester, Aberdeen (Scotland) hay Leeds United. Những giấc mơ bong bóng đã nổ theo phản ứng dây chuyền như một tất yếu và không ai có thể ngăn cản. Đối với các đội bóng nhà giàu, sự chia tay các sàn giao dịch được hiểu như một cách mua “bảo hiểm”. Ngay sau khi mua Chelsea (7/03), Abramovich đã quyết định chia tay LSE bởi “Stamford Bridge sẽ bất ổn khi thuộc sở hữu của quá nhiều người” (lời tỷ phú người Nga). Giờ đây, nhà Glazer tiếp tục đi theo con đường an toàn của Abramovich.
Cách đây 1 năm, các chuyên gia chứng khoán dự báo dấu chấm hết sẽ đến sau 20 năm nữa, tuy nhiên, việc MU, thế lực số 1, chia tay LSE đã gây nên một cú sốc và có thể thu hẹp khoảng thời gian “chờ chết” kia xuống một nửa, tức khoảng 10 năm. Việc một “đại gia” như MU rút lui sẽ gây nên một cuộc khủng hoảng niềm tin (điều rất quan trọng trong kinh doanh chứng khoán) nơi các nhà đầu tư và CĐV. Nguy cơ này càng có cơ sở khi hầu hết các đội CLB niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán ở châu Âu đều đang gặp khó khăn: Ở Italy (điều tra của tờ Il Sole 24 Ore cho thấy Lazio hiện nợ 60,4 triệu bảng, Roma là 46,8 triệu và Juve, lần đầu tiên trong gần 1 thập kỷ, đã lỗ 12,95 triệu bảng), ở Đức (Dortmund đang nợ kỷ lục 118,3 triệu euro)... Ở Anh, giá cổ phiếu của Newcastle, khởi điểm là 135 xu năm 1997, cũng vừa xuống đến mức thấp kỷ lục: Chỉ đạt 44 xu/cổ phiếu.
Dường như, tất cả 31 CLB của châu Âu hiện vẫn niêm yết cổ phiếu trên các sàn giao dịch đều đang gặp vấn đề. Sân chơi chứng khoán, những “sòng bạc” đỏ đen, rồi sẽ vắng mặt các CLB bóng đá?
Những CLB châu Âu hiện có mặt trên thị trường chứng khoán
Anh (14):
- LSE*: Aston Villa, Man United, Newcastle, Sheffield United (hạng Nhất), Southampton (Leisure) và Tottenham Hotspur.
- AIM: Watford (Leisure), Preston NE, Millwall Holdings, Charlton và Birmingham, West Bromwich.
- OFEX: Man City, Arsenal (Holdings)
Đan Mạch (5): Aab Aalborg, AGF Kontrakfodbold, Akademisk Boldklub, Brondbyernes IF, Parken Sport & Ent.
Italy (3): AS Roma, Juventus, SS Lazio
Scotland (3): Celtic, Heart of Midlothian, Rangers
Thổ Nhỹ Kỳ (3): Besiktas, Fenerbahce, Galatasaray
Bồ Đào Nha (2): FC Porto, Sporting Lisbon
Đức (1): Borussia Dortmund
Hà Lan (1): Ajax Amsterdam
(*): Theo tìm hiểu của baobongda.com.vn, hệ thống chứng khoán của Anh được chia thành 3 cấp: London Stock Exchange (LSE - thị trường chính thức, tương đương cấp 1), Alternative Investment Market (AIM - cấp 2) và OFEX (cấp 3). 3 thị trường này hoàn toàn không cạnh tranh mà bổ trợ lẫn nhau, mỗi cấp dành cho những đối tượng khác nhau về qui mô và nhu cầu huy động vốn.