Trong khi Internet có rất nhiều nội dung giới thiệu về khung cảnh tuyệt đẹp và bình dị của vùng nông thôn Trung Quốc, Yu, một nông dân 45 tuổi, lại thu hút hơn 10 triệu người theo dõi trên Douyin nhờ sự bỗ bã, chân chất.
Người hâm mộ khen Yu là một người phụ nữ tuyệt vời bất chấp định kiến giới tính truyền thống. Nhiều video khác nhau cho thấy cô chặt những khúc gỗ dày thành đống củi, gánh trên vai những thùng nước hay thái cải cay với tốc độ phi thường, đá mạnh vào một cánh cửa gỗ mỏng manh hoặc đập chiếc bát nhôm lên mặt bàn bếp để báo hiệu ngày mới bắt đầu.
Người ta cũng thấy Yu giúp gia đình dự trữ thực phẩm cho mùa đông, điều thường thấy ở các vùng nông thôn có điều kiện thời tiết khắc nghiệt với số lượng tới 250 kg khoai tây, nhiều bó hành lá, 200 kg bắp cải và củ cải. Một số người đùa rằng nếu ngày tận thế đến, Yu vẫn sẽ đủ lương thực cho cả một thập kỷ.
Yu, sống ở Quận tự trị Benxi Manchu, tỉnh Liêu Ninh, đặc biệt nổi tiếng ở vùng thôn quê nơi chị sinh sống. Theo những bình luận dưới video, cảnh Yu làm những món ngon địa phương như khoai tây chiên sốt tôm, bánh bao nhồi rau, thịt khô và sườn heo hầm đậu xanh cũng đủ khiến một số người rơi nước mắt.
Yu tháo vát, khỏe mạnh trong các video ghi lại cuộc sống thường ngày. Ảnh: Douyin
Đối với nhiều người xem, Yu mang đến sự mới mẻ rất cần thiết cho những người có ảnh hưởng thuộc tầng lớp trung lưu, đôi khi nhạt nhẽo trên mạng xã hội. Họ nói rằng so với những biệt thự bên bờ biển, quần legging Lululemon và sinh tố việt quất, vẻ ngoài khiêm tốn và cách tiếp cận của Yu khiến họ thấy chị xứng đáng hơn.
Mỗi sáng sớm, khi gà trống gáy, Yu nhanh nhẹn rời khỏi chiếc giường ấm, mặc áo khoác độn bông và quần dài, bắc ấm nước lên và rửa mặt bằng xà phòng. Sau đó, chị rửa nồi và bắt đầu nấu cháo cho bữa sáng. Yu lấy rau ngâm ra khỏi lọ gốm và chiên trong chảo, đồng thời chuẩn bị bột và nhân để làm bánh xèo nhân thịt. Lúc này, chồng chị vẫn đang nằm thoải mái trên giường.
Những người không quen thuộc với vùng đông bắc Trung Quốc có thể ngạc nhiên trước nhiều cảnh trong video của Yu. Ví dụ, vào dịp Tết Nguyên đán, theo truyền thống chị sẽ giết một con lợn, có giá lên tới 3.000 nhân dân tệ (420 USD), để nướng. Từ việc bắt lợn và vận chuyển nó về nhà cho đến khi cạo lông và làm thịt, Yu đều tham gia vào mọi công đoạn.
Trong một video khác, Yu khoe tủ đông ngoài trời: Một dãy thùng gốm có nắp mở chứa đầy hải sản, thịt lợn, rong biển, rau muối và bánh kếp nướng, cũng như lê và hồng đông lạnh, hai trong số những món tráng miệng tinh túy của vùng. Được lấp dưới lớp tuyết cao đến đầu gối, những thực phẩm này sẽ được bảo quản an toàn cho đến mùa xuân năm sau.
Tuy đã khá nổi tiếng với người dân địa phương, Yu chỉ mới nhận được sự chú ý của cả nước khoảng một năm trước. Yu bắt đầu nổi lên nhờ đoạn video lan truyền dài ba phút, trong đó chị tự cắt tóc, sử dụng kéo và máy cắt tôn, rồi nhờ chồng gội đầu và tỉa tóc.
Trong khi xã hội Trung Quốc phần lớn vẫn mang tính truyền thống, đặc biệt ở các thị trấn và làng mạc, có một điều thú vị là hầu như dưới các video của Yu không có bất kỳ cuộc thảo luận nào về vai trò giới tính. Ngay cả khi chị làm công việc đồng áng một mình còn chồng thư giãn trong nhà, điều người xem rút ra được dường như là thái độ tích cực của cặp vợ chồng với cuộc sống.
Bố Yu được cho là đã qua đời khi chị mới ba tuổi, còn mẹ tái hôn với một người đàn ông trẻ hơn nhưng không muốn nuôi trẻ con khi Yu 9 tuổi. Yu được gửi đến sống với ông bà ngoại cho đến khi quen chồng - La okuai - người đầu tiên Yu thấy có tình cảm thật sự.
Chị Yu và chồng lúc mới cưới (trái) và hiện tại (phải). Ảnh: Douyin
Trước khi nổi tiếng trên mạng, Yu kiếm sống bằng nghề trồng cây phỉ, một trong những cây trồng chính của vùng. Chị từng quay video khi làm việc, nhưng chúng chưa bao giờ có nhiều lượt xem. Các video đầu tiên của Yu có chất lượng hình ảnh kém, chủ yếu bắt chước các vlogger nông thôn khác, thể hiện rất ít kinh nghiệm cá nhân. Sau này, khi hoàn cảnh sống được cải thiện, vợ chồng Yu mở một nhà khách ở trang trại. Họ cũng tiếp tục làm video để quảng bá công việc kinh doanh mới.
Hiện tại, các video của Yu đã phức tạp hơn, không chỉ nhiều kỹ xảo mà nhân vật và cốt truyện cũng được xây dựng cẩn thận. Chị thuê một nhóm "người học việc" từ khắp vùng đông bắc Trung Quốc tới vì muốn có cơ hội làm việc với mình. Họ giữ nhiều vai trò khác nhau trước máy quay, thường đứng ở hậu cảnh để giới thiệu các sản phẩm.
Các chuyên gia cho rằng sự ra đời của các nền tảng video ngắn đã mang lại cho phụ nữ nông thôn Trung Quốc, như Yu, một loại quyền lực ảo. Thông thường, để nổi tiếng, các vlogger nữ ở nông thôn sẽ đáp ứng quan điểm của xã hội về sự nữ tính truyền thống, thể hiện mình là người chăm chỉ, hy sinh và có đạo đức. Thông qua sự kết hợp giữa các video ngắn, phát trực tiếp và thương mại điện tử, họ có thể giúp tăng đáng kể sức mua, từ đó mang lại cho họ quyền lực lớn hơn trong gia đình.
Trong một báo cáo nghiên cứu gần đây về tác động của mạng xã hội đối với việc trao quyền cho phụ nữ ở nông thôn, các nhà xã hội học Wei Xiaojiang và Huang Yujing, thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc ở Bắc Kinh, đã chia nội dung do phụ nữ nông thôn tải lên nền tảng video ngắn Kuaishou thành ba loại chính.
Danh mục đầu tiên là nội dung tập trung vào lao động, thể hiện sự siêng năng, bản chất thực tế, lòng nhân ái và năng lực của người sáng tạo. Báo cáo nghiên cứu cho biết điều này chiếm 40% tổng số nội dung được phân tích và đáp ứng những mong đợi phổ biến về hành vi của phụ nữ nông thôn. Loại thứ hai là nội dung hở hang (33,85%), kích thích ham muốn, tâm lý tò mò của người xem. Loại thứ ba là nội dung tự giễu (8,62%), trong đó các vlogger tự đưa mình lên "để thỏa mãn sự tò mò bệnh hoạn của người xem". 17,53% còn lại bao gồm các đoạn ghi âm độc thoại, phong cảnh và trẻ em.
Theo dữ liệu từ iiMedia Research về sở thích mua sắm trực tuyến của người dùng mạng Trung Quốc, 61% tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cụ thể theo vùng, mang đến cơ hội kinh doanh vàng cho các vlogger ở nông thôn. Tuy nhiên, nó không phải là một kế hoạch làm giàu nhanh chóng. Ngay cả khi công sức và kỹ năng của người sáng tạo nội dung mang lại thành công trực tuyến, họ vẫn có thể gặp khó khăn trong việc giành được sự tôn trọng của gia đình và hàng xóm. Và nếu số lượt xem bắt đầu giảm dần, họ có thể phải đối mặt với cáo buộc "không có một ngày làm việc thực sự nào".
Phương tiện truyền thông xã hội đã mở ra nền kinh tế tự do cho phụ nữ nông thôn, cho phép họ hình dung ra những khả năng khác ngoài những gì họ thường có. Nhưng hy vọng về một cuộc sống khác có thể nhanh chóng bị dập tắt bởi những người đồng trang lứa bảo thủ hơn.
Các video do Yu và những phụ nữ nông thôn khác đăng tải thường nhận được những bình luận như: "Cưới được em tương đương với may mắn cả đời". Họ tuân theo những khuôn mẫu tích cực nhất về phụ nữ ở một số bộ phận xã hội: Những người con gái hiếu thảo, những bà nội trợ tận tụy và những bà mẹ chu đáo chuẩn bị một bàn toàn món ngon sau khi làm việc đồng áng cho đến khi cánh tay nổi cơ và khuôn mặt đỏ bừng vì nắng.
Tuy nhiên, chỉ một số người may mắn như Yu, bởi có vô số người khác sẽ không bao giờ đạt được thành công tương tự. Họ làm việc một cách âm thầm và tránh xa ống kính máy ảnh.
Hướng Dương (Theo Sixth Tone)
