- Bước sang tuổi 57 triết lý sống của chị có gì khác so với thời còn trẻ trung, sôi nổi?
- Đến lúc này, tôi bắt đầu cảm thấy thích cuộc sống bên cạnh gia đình, con cháu. Đặc biệt cái Tết vừa rồi là khoảnh khắc đáng quý trong đời tôi khi cả con cháu, anh chị em quây quần sum họp bên nhau. Vì không muốn vướng bận công việc, mọi người tắt hết máy di động, không liên lạc điện thoại để dành trọn thời gian cho nhau.
Mãi mãi tôi cảm thấy có lỗi với người thân vì sự không chu đáo của mình khi không làm tròn bổn phận người phụ nữ của gia đình. Mỗi năm tôi được hưởng cái Tết lạ ở những nơi khác nhau, được gặp những khuôn mặt mới, được sống trong không khí thăng hoa của nghệ thuật, thì chồng con luôn chịu thiệt thòi vì không có tôi.
Có lẽ ít người nghệ sĩ nào được cả hai, gia đình và sự nghiệp mà phải chấp nhận: Được cái này mất cái kia. Ngẫm từ bản thân mình tôi xin được chia sẻ với những người đàn bà thành đạt. Họ phải đối mặt với quan hệ gia đình trong vai trò người phụ nữ. Dù người thân không trách nhưng trong họ luôn cảm thấy day dứt vì sự không vẹn toàn.
- Nhiều người thắc mắc, cùng là NSND nhưng Thu Hiền ra album liên tục còn chị thì ít quá?
- Tôi quan niệm: Album không tính theo số nhiều mà nó phải là của mình, gắn liền với sự nghiệp của mình. Nếu tính tất cả những bài tôi đã hát trong 40 năm qua thì ra 20 album vẫn chưa hết.
Có một sự thật đáng buồn thời tuổi trẻ sung sức, tôi muốn làm album nhưng không có tiền. Ngay bây giờ đến album thư 5 "Bác Hồ - một tình yêu bao la" cũng chẳng có ai bỏ tiền ra tài trợ. Tôi phải tự làm, nhờ con cái góp vào, tự biên tập, tự thu âm, rồi nhờ phát hành. Vì thế mà ở tuổi này, một CD riêng mang tên Thanh Hoa cũng chưa ra nổi.
Tôi hiểu giọng hát của mình chỉ sống trong lòng mọi người chứ không phải là thứ đem ra bán chạy như cơn sốt điện ảnh, thời trang... trong khi thương trường là chiến trường nên việc không có ai tài trợ cũng là chuyện thường tình.
Vì vậy tôi chỉ làm album một cách từ từ theo sức của mình. Hy vọng sắp tới, CD Tâm hồn gồm những bài hát về tình yêu sẽ nhanh chóng được phát hành.
NSƯT Thanh Hoa.
- Nhưng tự truyện Thanh Hoa thì chắc chắn sẽ bán chạy?
- Có nhà xuất bản đã đặt giá 100 triệu để mua bản quyền cuốn tự truyện này. Nhưng có lẽ tôi sẽ không bán dù họ có ra giá bao nhiêu chăng nữa. Tôi coi đây là món quà bé nhỏ dành tặng những người đàn bà có chút thăng trầm trong cuộc đời. Hy vọng mọi người sẽ đọc cuốn tự truyện Thanh Hoa như đọc một kỷ niệm vì thấy được bóng dáng của mình ở trong đó. Mọi người sẽ hiểu vì sao tôi tồn tại được đến tận bây giờ.
- Lẽ ra tự truyện của chị đã xuất hiện trên thị trường nhưng do tự truyện "Lê Vân yêu và sống" quá thành công về mặt doanh thu nên chị đành gác lại để thời gian tạm lắng. Chị nghĩ sao trước ý kiến này?
- Hiện cuốn tự truyện đã hoàn thiện 90% nhưng tôi vẫn chưa quyết định phát hành vì muốn chọn thời điểm có ý nghĩa, trước hết là có ý nghĩa đối với tôi.
Cho đến bây giờ, tôi chưa đọc một chữ nào trong cuốn tự truyện Lê Vân dù được nhà xuất bản Phương Nam tặng một cuốn tái bản. Bởi tôi nghĩ, là nghệ sĩ biết đâu có điều gì đó của Vân trùng hợp với mình, nếu đọc thấy giống, chắc chắn mình phải bỏ đi. Hơn nữa, tôi không muốn đọc tự truyện của người khác khi chưa ra cuốn tự truyện của mình.
Tuy nhiên trong thời gian qua, tôi có đọc những bài phê bình về tự truyện Lê Vân trên báo chí. Tôi cũng xin được chia sẻ với Vân vì sự dũng cảm, dám nói lên suy nghĩ của riêng mình và cũng xin được chia sẻ với khán giả, những người quá yêu nghệ sĩ, muốn giữ gìn nền tảng, quan niệm gia đình. Con cái không được chê bố mẹ. Tôi thấy ở hai phía đều có cái đúng riêng. Chỉ xin lưu ý một điều: Tự truyện không phải là lý lịch tự thuật: Viết tự truyện nhắc đến những gì người ta thích. Người ta có thể bỏ qua mối tình thứ ba vì người ta chỉ nhớ những gì đã trở thành dấu ấn.
- Nói vậy, chắc chị đã chuẩn bị tâm lý cho mình để đối mặt với dư luận khi cuốn tự truyện được phát hành?
- Tôi sẽ nói theo quan niệm, nhận thức của tôi về con người, cuộc đời. Nghĩa là tôi cảm nhận như thế nào sẽ nói như thế ấy. Rất đơn giản, đó là cuộc đời tôi. Tôi không có ý định nói tốt về mình, cũng không đại diện cho một ai. Bởi nếu nói về sự nổi tiếng thì đối với tôi đã quá đủ. Như một sự định hình, có đọc xong tự truyện thì những người yêu tôi cũng không yêu hơn được nữa, có ghét cũng không ghét hơn được.
Tôi chỉ quan tâm một điều: Biết đâu đấy khi tuổi trẻ nhìn vào thời của mình sẽ rút ra kinh nghiệm gì chăng. Một điểm sai của cuộc đời mình có lẽ sẽ hữu ích cho những người đàn bà khác. Vì trong cuộc sống, có những điều người ta đánh mất mà không biết tại sao. Tôi hy vọng sẽ giúp cho những người đang sống trong thất vọng cảm thấy được an ủi. Ngay đến cuộc đời Thanh Hoa như thế kia mà còn tồn tại được thì tại sao mình lại không?
- Trong những câu chuyện đời tư đầy thăng trầm của chị, rất nhiều người quan tâm tới nguyên nhân cái chết của người chồng - nhạc sĩ Phan Lạc Hoa và những ngày tháng mang tiếng "giết chồng". Chị xử lý chi tiết này như thế nào?
- Tôi sẽ kể thật hết, anh ấy đã ra đi như thế nào, còn sự phán xét là của mọi người.
- " Đừng bao giờ nghĩ mình là người nổi tiếng trước mặt chồng" - kinh nghiệm này được chị rút ra sau bi kịch của cuộc hôn nhân ấy?
- Không, tôi học được kinh nghiệm này từ mẹ, trước khi tôi lập gia đình. Ngày đó, bố tôi đi làm, ăn lương nhà nước nên thu nhập chẳng được bao nhiêu. Một mình mẹ, đảm đang tần tảo nuôi 7 chị em khôn lớn, nhưng đối với bố chưa bao giờ mẹ tỏ ra mình là người tài giỏi hơn. Mọi ý kiến quyết định trong gia đình vẫn là bố. Mẹ còn dặn dò chúng tôi: "Các con muốn đi đâu phải xin phép bố nhé".
Khi đã nổi tiếng rồi, tôi thấy càng khâm phục cách cư xử của mẹ. Nhìn bạn bè xung quanh chịu nhiều mất mát trong tình cảm vì quá tự tin vào bản thân, tôi tự nhủ: "Nổi tiếng là hạnh phúc riêng của mình mà không phải người đàn bà nào trong đời cũng có. Nhưng đối với gia đình, mình hãy là người đàn bà đúng nghĩa.
- Nhưng cuộc hôn nhân đầu của chị vẫn đổ vỡ đó thôi?
- Đổ vỡ không phải vì tôi nổi tiếng. Trong gia đình con cái đều biết tôi luôn tôn trọng chồng. Anh là người đàn ông thông minh có tài, còn tôi không phải không biết thân phận làm vợ. Lá đơn ly hôn là do anh tự viết... Thôi, có nói gì chăng nữa thì chúng tôi đã chia tay nhau.
Tôi không mê tín nhưng cuối cùng vẫn phải tin vào số phận. Nhớ lại lúc yêu nhau, bố tôi không đồng ý, bảo rằng hai đứa không hợp tuổi lẫn mạng. Anh Đinh Hợi, tôi Canh Dần, anh mạng Thổ, tôi mạng Tùng Bách Mộc. Nếu lấy nhau sẽ có một người chết. Dĩ nhiên lúc đó cả hai chúng tôi đều không tin, cứ yêu cứ lấy cho bằng được.
- Tôn Sơn là người duy nhất trong gia đình nối nghiệp chị. Chị đánh giá như thế nào về giọng hát của con trai?
- Vẫn đang là sinh viên Nhạc viện nên Sơn vẫn chưa đạt được thành tích gì đáng kể. Tuy nhiên điều tôi mừng, tin nhất ở Sơn là phong cách đàn ông và giọng hát rất có tình. Nhưng sau này, Sơn có thành công trong con đường âm nhạc hay không thì chưa nói được. Bởi theo tôi, trong thời buổi bây giờ, chỉ có một giọng hát thì chưa đủ, mà phải nhờ vào công nghệ lăng xê.
- Khen giọng hát của con, chị không sợ mọi người dị nghị: "con hát, mẹ khen hay"?
- Có thể tôi hơi khác với các bà mẹ khác khi coi ba đứa con như bạn. Chị cả Phan Huyền Thư là người sâu sắc nên tôi thường trao đổi với Thư những quyết định lớn trong công việc. Cô thứ hai đảm đang, quán xuyến tốt việc nhà, nên tôi thường nương tựa việc gia đình. Còn Tôn Sơn là con út, lại là em trai duy nhất nên được hai chị gái rất yêu chiều.
Vì vậy hai năm trở lại đây, tôi để con tự lập, bươn chải ngoài xã hội nhiều hơn. Khi Sơn lập nhóm 198X cùng với nhạc sĩ Mạnh Quân, ca sĩ Hương Giang, tôi hỏi: "Tại sao con không đơn ca?". Sơn trả lời rất chững chạc: Thời đại đơn âm đã qua rồi mẹ ạ. Xu hướng của thế giới hiện nay là hòa thanh, cộng hưởng để tạo nên những âm thanh độc đáo nhiều bản sắc".
Là người rất nghiêm khắc trong nghệ thuật nên tôi đưa ra nhận định khách quan với con trai mình. Ngay cả ca sĩ Quang Lý, nhạc sĩ Tuấn Khanh cũng bảo rất thích giọng hát của Sơn. Tôi cũng nhận ra điều mà con trai mình đang thiếu là "lửa" nhiệt huyết, là hướng đi.
Đối với Thư cũng thế. Cách đây 8-9 năm tôi khen Thư sâu sắc, chẳng ai tin. Đến khi Thư bắt đầu nổi tiếng, mọi người mới công nhận tôi nói đúng. Vì ở bất kỳ thời điểm nào tôi cũng đặt sự khách quan bên cạnh tình yêu con.
- Và bên cạnh tình yêu con, trong cuộc đời chị có không ít những mối tình gió thoảng, chị nghĩ sao trước thông tin này
- Đúng là trong đời, không ít những người đàn ông dành tình cảm cho tôi. Dù rất cảm ơn họ nhưng tôi không đáp lại được bởi lẽ tôi là người của công chúng. Sự thực là 20 năm nay tôi chưa dám ngang nhiên ngồi cùng với người đàn ông nào cả, bởi mọi người sẽ nhận ra ngay anh ta ngồi với Thanh Hoa. Nói gì đến khoảnh khắc liều lĩnh, vụng trộm khác là hơi bị... khó.
Không phải tôi không thích những người đàn ông yêu mình. Đôi khi, tôi còn cảm thấy tiếc vì họ quá tuyệt vời nhưng tôi vẫn quyết định phải quên họ. Bởi tôi đủ thông minh để hiểu cái gì đáng, cái gì không. Có lẽ, vì tình yêu của tôi dành cho âm nhạc quá lớn nên tôi muốn giữ mãi vị trí trong lòng khán giả hơn là một người đàn bà chết vì yêu.
Hiện tại bất chợt nhận được những cú điện thoại hỏi thăm: "Em ổn chứ?". "Cuộc sống vui không". "Chồng con thế nào?". "Còn nghèo không?..., tôi thầm cảm ơn sự chân thành của những người đàn ông đó. Họ bảo rằng, khi nghe lại các bài hát của tôi, họ cảm thấy không chịu nổi, phải gọi điện để được trò chuyện với tôi. Chỉ thế thôi! Bởi nếu ở tuổi này, họ cần thân xác một người đàn bà, có lẽ đó không phải là tôi.
- Đúng như con gái chị nhận xét: "Mẹ tôi quá hồn nhiên". Chẳng nhẽ chị không ngồi với người đàn ông nào trong suốt 20 năm là có thể tránh được những lời đồn đại: Thanh Hoa cặp bồ này bồ nọ?
- Quả thật, tôi rất ngạc nhiên nếu bị đồn như vậy thì bản thân tôi biết tôi là ai. Nhưng đã là nghệ sĩ, tôi chấp nhận cả lời đồn xấu lẫn tốt. Cái oan khủng khiếp nhất là "giết chồng" tôi còn chịu đựng được nữa là.
(Theo Mỹ Thuật)
