Trong tác phẩm kinh điển ra mắt năm 2000, Chương Tử Di sắm vai Ngọc Kiều Long, nữ thứ chính bên cạnh Châu Nhuận Phát, Dương Tử Quỳnh và Trương Chấn. Vai diễn mang về cho cô hơn 10 giải thưởng và đề cử điện ảnh tại Trung Quốc cũng như quốc tế.
Dự án được đạo diễn Lý An khởi động năm 1997. Trong khi các tuyến vai khác đều đã xác nhận được diễn viên, vai Ngọc Kiều Long bị bỏ trống đến khá gần ngày khởi quay. Ngay từ đầu, đạo diễn Trương Nghệ Mưu đã tiến cử Chương Tử Di cho vai này, nhưng Lý An không ưng mắt, cho rằng cô không lột tả được khí chất gai góc, quyết liệt ẩn sau vẻ ngoài tiểu thư của nhân vật. Năm ấy, Chương Tử Di là gương mặt mới của điện ảnh Hoa ngữ, mới nổi lên với phim đầu tay - Đường về nhà của đạo diễn Trương Nghệ Mưu.
Ngọc Kiều Long lý tưởng trong lòng đạo diễn họ Lý vốn là Thư Kỳ. Đang là cái tên đình đám của dòng phim cấp ba và phim tình cảm ở Đài Loan lẫn Hong Kong, Thư Kỳ mỗi năm nhận vài phim và rất đắt show quảng cáo. Nếu nhận Ngọa hổ tàng long, cô phải theo đoàn phim vài tháng. Ưu tiên kiếm cát-xê cao trong thời gian ngắn, cô thông qua quản lý từ chối lời mời của đạo diễn Lý An, để qua Nhật ghi hình quảng cáo một sản phẩm nước uống.
Nhận thay thế Thư Kỳ nhưng Vương Lăng đột ngột nhập viện vì bệnh dạ dày, lỡ mất mối duyên với bộ phim. Lúc ấy, đạo diễn Lý An bất đắc dĩ cất nhắc Chương Tử Di, song ông công khai tuyên bố sẽ loại bỏ cô nếu tìm được người phù hợp. Thời gian đầu, nữ diễn viên tập huấn tại phim trường cùng một số ứng viên khác. Cường độ tập rất nặng, tạo cho họ những áp lực lớn. Các đối thủ lần lượt bỏ cuộc, chỉ còn Chương Tử Di một mình trụ đến phút cuối.
Chưa từng đóng phim võ thuật, Chương Tử Di chịu nhiều vất vả vì vai diễn. Một lần đấu võ với đả nữ Dương Tử Quỳnh, Tử Di bị lật móng tay, chảy đầy máu nhưng không thể vào bệnh viện vì đoàn phim phải quay tiếp. Biết mình không phải lựa chọn đầu tiên cho vai diễn, cô cố gắng liều lĩnh, khổ luyện hơn người khác, mong nhận được sự ghi nhận từ đạo diễn. Sau mỗi ngày quay, tất cả diễn viên đều được Lý An dành lời khen hoặc ôm cổ vũ, riêng Tử Di thì không. Cứ thế, cô cảm giác mỗi ngày làm việc như bị tra tấn và có suy nghĩ: "Chắc mình sắp tiêu rồi".
Thực ra đối với Lý An, Chương Tử Di khi ấy vẫn đang trong quá trình luyện tập. Để rèn giũa người mới, ông buộc phải dùng chiêu khích tướng, đánh thức ngọn lửa quyết tâm trong lòng nữ diễn viên. Kết quả sau này chứng minh quan điểm của ông chính xác.
Năng khiếu trời cho và nỗ lực của Chương Tử Di thuyết phục đạo diễn, mang về cho cô cúp "Nữ diễn viên phụ xuất sắc" tại Giải thưởng điện ảnh Kim Tử Kinh Hong Kong và Giải thưởng Tinh thần độc lập Mỹ, giải "Võ thuật xuất sắc" tại Giải thưởng MTV... Ngọa hổ tàng long là bệ đỡ đầu tiên đưa tên tuổi mỹ nhân họ Chương bước ra khỏi lãnh thổ Trung Quốc. Sau phim này, cô có thêm hai phim võ thuật xuất sắc, đó là Anh hùng và Thập diện mai phục. Sắp tới, cô sẽ tham gia chấm giải một hạng mục tại Liên hoan phim Cannes.
Bên cạnh trường hợp của Thư Kỳ - Chương Tử Di, phim Ngọa hổ tàng long còn có màn thế vai giữa Châu Nhuận Phát và Lý Liên Kiệt. Đạo diễn Lý An sớm nhắm Lý Liên Kiệt đóng nam chính Lý Mộ Bạch và họ trao đổi về dự án trong hai năm. Nhưng khi phim sắp khởi quay cũng là lúc vợ của Lý Liên Kiệt chuẩn bị sinh con, anh muốn chăm sóc gia đình trọn vẹn nên rút tên khỏi vai diễn.
Thay vì các ngôi sao võ thuật như Thành Long hay Chân Tử Đan, Châu Nhuận Phát - một người không có nền tảng kungfu - được chọn thay thế. Khí chất anh hùng, trọng tình nghĩa và nét diễn có chiều sâu của tài tử Hong Kong đã ghi điểm với đạo diễn họ Lý.
Ngọa hổ tàng long là một trong các tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp Lý An. Phim được đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật, nhận đầu tư 17 triệu USD và thu về 213 triệu USD từ rạp chiếu toàn cầu. Phần 2 của phim ra mắt năm 2016 được thực hiện bởi hãng phim Mỹ với êkíp sản xuất, đạo diễn khác phần đầu. Đả nữ Việt Nam Ngô Thanh Vân cũng góp mặt trong phần 2 với một vai phụ.
Phong Kiều (Theo QQ, Sohu)