Hai Nhị (Việt Hương) là dâu cả trong gia đình gồm năm anh chị em. Chồng mất sớm, chị đảm nhận việc gìn giữ nhà từ đường của gia đình, đồng thời chăm lo cho bốn cô em chồng: Ba Kỳ (Hồng Đào), Tư Ánh (Đinh Y Nhung), Năm Thu (Lê Khánh) và Út Như (Ngọc Trinh).
Dịp giỗ mẹ chồng, Hai Nhị tụ họp các chị em về quê làm đám, mời bà con trong xóm tham dự. Việc Nhị tuyên bố tu sửa nhà thờ tổ khi chưa thông qua ý kiến các em chồng đã làm bùng phát mâu thuẫn giữa những người phụ nữ. Qua đó, nhiều bí mật về mối quan hệ giữa họ và cuộc sống riêng của mỗi người dần hé lộ.
Bối cảnh nhỏ kể câu chuyện lớn
Chị dâu sở hữu tiền đề tiềm năng khi dồn tất cả nhân vật vào cùng một không gian và dùng sự tương tác của họ để lật mở câu chuyện của mỗi người. Gần như gói gọn diễn biến trong một ngày một đêm, tác phẩm của đạo diễn Khương Ngọc tạo liên tưởng đến dự án Tiệc trăng máu, Đêm tối rực rỡ, Án mạng lầu 4.
Trong các cuốn phim tối giản hóa bối cảnh và thời gian, cách phát triển đường dây kịch bản cần được xây dựng chặt chẽ qua việc đặt để và kết nối tình tiết, đồng thời nhịp phim luôn được giữ căng để người xem không nhàm chán. Chị dâu thực hiện điều này tương đối tốt.
100 phút phim, tác phẩm kể chuyện theo dạng chương hồi. Ở mỗi phần, phim khai thác sâu vào từng vấn đề riêng lẻ như đám giỗ, ngôi nhà, em chồng, chị dâu. Cuối mỗi đoạn, bộ phim đặt ra một tình huống dẫn đến chương tiếp theo, tạo liên kết mượt mà, giúp tổng thể không đứt gãy.
Đặt sự kiện đám giỗ làm trung tâm, Chị dâu rẽ nhánh nhiều tuyến truyện phụ, làm bật lên tính cách và câu chuyện nền của mỗi nhân vật. Qua mối quan hệ "bằng mặt nhưng không bằng lòng" của chị dâu – em chồng, bộ phim đem đến góc nhìn đa chiều về xã hội và tình thân.
Bốn em chồng đại diện cho bốn hình ảnh khác nhau trong cuộc sống. Ba Kỳ là bác sĩ, học thức cao, sống hiện đại nên khinh thường chị dâu ít học và những người hàng xóm văn hóa thấp. Tư Ánh mạnh mẽ, chịu thương chịu khó, luôn đau đáu kiếm tìm hạnh phúc riêng.
Năm Thu mau mồm mau miệng, thiếu lập trường, thường xuyên xen vào chuyện người khác trong khi chưa thể giải quyết vấn đề bản thân. Út Như thuộc thế hệ trẻ luôn muốn thoát khỏi những lề thói xưa cũ, sống bộc trực, không ngại nêu lên chính kiến trước các chị lớn.
Hai Nhị là sợi dây gắn kết các chị em. Dù vậy, cô không nhận được sự tôn trọng của em chồng do lối giao tiếp có phần cứng rắn, xét nét. Hai Nhị đại diện cho những người phụ nữ coi trọng giá trị truyền thống, chịu nhiều áp lực trong việc gìn giữ thanh danh của dòng họ và vun vén cho gia đình êm ấm.
Khương Ngọc cho biết các nhân vật nữ được anh xây dựng dựa trên những nguyên mẫu có thật trong đời sống, trong đó nhân vật Hai Nhị được lấy cảm hứng từ một nhân vật trong chính gia đình anh. Với mong muốn kể góc nhìn của nữ giới, đạo diễn hầu như chỉ để người đàn ông quanh họ xuất hiện mờ nhạt.
Tuy nhiên, khán giả vẫn nhận ra đàn ông và chế độ phụ quyền chính là nguồn cơn gây nên bi kịch của người phụ nữ. Có người lừa dối vợ về giới tính thật; có người xem vợ không khác gì người hầu kẻ hạ; có người ăn chơi, bài bạc, mang nợ lớn về nhà. Song, các nữ nhân gồng mình tỏ ra bản thân hạnh phúc để tránh sự soi mói từ những người xung quanh.
Bước tiến của đạo diễn
Chị dâu đánh dấu sự phát triển của Khương Ngọc trong vai trò đạo diễn. Anh cho thấy sự dụng công trong việc dàn cảnh nhằm thể hiện nhiều ẩn ý. Ở đó, sự chia cắt giữa chị dâu và bốn em chồng được phân cách bởi cột nhà. Nỗi cô đơn của nhân vật được đóng khung qua ô cửa sổ hẹp. Sự chông chênh của các mối quan hệ được ghi lại bằng những cú máy nghiêng.
Khương Ngọc dùng hình ảnh ngôi nhà đang xuống cấp để ngụ ý cho mối quan hệ rạn nứt của chị dâu – em chồng, cũng như bản chất cuộc sống riêng của mỗi người đầy vết rạn. Khoảnh khắc cơn bão ập đến làm căn nhà hư hại, mâu thuẫn giữa các chị em cũng được đẩy lên cao trào khiến tình cảm đôi bên vụn vỡ.
Song, Chị dâu còn tồn đọng một số hạn chế. Với câu chuyện xảy ra ở một bối cảnh, diễn ra trong cùng một thời điểm, tác phẩm không tránh khỏi nhiều tình huống mang tính sắp đặt. Về sau, cách giải quyết vấn đề đơn điệu, dễ đoán. Ở nhiều cảnh, cách phát triển tâm lý nhân vật và sự thay đổi giữa các tuyến truyện chưa mượt mà, lên gân khiến nhịp phim kém ổn định.
Phim đang chiếu rạp toàn quốc.
Đỗ Hoàng