 |
|
Chì có nhiều trong sơn. |
Chì là kim loại nặng màu xám xanh có nhiều trong vỏ trái đất. Nó hiện diện tự nhiên trong môi trường và các đồ dùng. Chì có thể gây ngộ độc cho con người và để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng.
Chì bám ở tường, trần nhà, sàn nhà, khuôn cửa của các ngôi nhà cũ. Nếu lớp sơn bị tróc, chì rơi ra ngoài và gây ngộ độc, nhất là khi trẻ em chơi dưới đất, vô tình ăn phải.
Chì có nhiều trong đất, nhất là gần trục lộ giao thông, nhà xây cất từ lâu, vườn hoang, hầm mỏ, khu kỹ nghệ, khu chứa rác, lò đốt. Người làm việc hoặc sinh sống ở gần các khu vực này có thể bị nhiễm chì qua nước uống, thực phẩm, không khí.
Công nhân làm việc trong nghề luyện chì, làm dụng cụ bằng nhựa plastic, hàn cắt thép, làm bình điện xe tự động, kỹ nghệ đồ gốm, đập phá nhà cũ, tu bổ bình tản nhiệt xe hơi... đều dễ nhiễm chì.
Đồ chơi trẻ em, xích đu hoặc bàn ghế cũ quét sơn có nhiều chì. Các loại bình thiếc chứa nước, chưng cất và đựng rượu có hàm lượng chì khá cao.
Rau, trái cây đôi khi có bụi chì bám vào, nên cần được rửa sạch trước khi ăn. Rượu whisky sản xuất lậu với máy chưng cất hàn bằng chì cũng có thể nguy hiểm.
Thuốc lá nhả ra một lượng chì đáng kể. Một số mỹ phẩm, thuốc nhuộm tóc, keo xịt tóc sản xuất tại các quốc gia Đông Nam Á, Ấn Độ có hàm lượng chì khá cao.
Ngoài ra, chì còn có ở các loại rau muống, rau rút, cần nước, ngó sen... được trồng ở nơi có nguồn chất thải công nghiệp chứa nhiều kim loại.
Mực viết cũng có chì. Đồ sứ như chén, đĩa, ly, tách có nhiều hoa văn rực rỡ cũng có chì. Khi tiếp xúc với thức ăn nóng hay nhiều axit như dưa chua, nước hoa quả, sữa, rượu bia..., chì trong bột màu sẽ thôi ra.
Dấu hiệu ngộ độc chì thường xuất hiện rất âm thầm, chỉ khi nào lượng tích tụ lớn thì bệnh mới rõ rệt, nhưng triệu chứng cũng không có gì đặc biệt.
Ở trẻ em, tình trạng nhiễm độc chì cấp tính khiến bệnh nhân trở nên cáu kỉnh, kém tập trung, ói mửa, dáng đi không vững, lên cơn kinh phong. Trường hợp mạn tính, các em có dấu hiệu chậm trí, hay gây gổ, lên kinh thường xuyên, đau bụng, thiếu máu, suy nhược cơ bắp, suy thận, đôi khi có thể tử vong.
Ở trẻ em, tác hại của chì trầm trọng hơn với người trưởng thành, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi vì hệ thần kinh còn non yếu, khả năng thải độc chưa hoàn chỉnh. Một số em có thể bị nhiễm chì ngay từ khi còn ở trong bụng mẹ hoặc khi bú sữa mẹ có hàm lượng chì cao.
Người lớn ngộ độc chì thường đau tê ở đầu ngón chân, tay; bắp thịt mỏi yếu; nhức đầu, đau bụng, tăng huyết áp, thiếu máu, giảm trí nhớ, thay đổi tâm trạng, sảy thai, kém sản xuất tinh trùng... Lâu ngày, bệnh trở thành mạn tính, đưa tới suy thận, tổn thương thần kinh ngoại vi, giảm chức năng não bộ.
Cách tránh nhiễm chì:
Rửa tay trước khi ăn và trước khi đi ngủ, đặc biệt là với trẻ em chơi dưới đất.
Thường xuyên lau sạch sàn nhà, bàn ghế bằng khăn ướt.
Không cho con trẻ chơi gần trục lộ giao thông, cầu cống.
Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là nhiều sắt và canxi để giảm thiểu sự hấp thụ của chì từ dạ dày vào máu.
Nếu trong nhà có hệ thống ống dẫn nước bằng chì, nên để nước chảy tự do 30-60 giây trước khi dùng để loại các vẩn chì. Nếu lấy nước ăn từ ống, nên lấy nước lạnh vì nước nóng hấp thụ chì nhiều hơn.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
