Sau chiến tranh, đô đốc Zumwalt trở lại Việt Nam thăm chiến trường xưa - nơi ông đã phát động chiến dịch rải chất độc da cam dọc bờ sông ở miền nam Việt Nam. Cuộc hội ngộ giữa ông và những cựu binh Việt Nam giúp ông hiểu vì sao người Việt Nam chiến thắng chỉ với "chân trần, chí thép".
Tác giả James G. Zumwalt xuất thân trong một gia đình có truyền thống binh nghiệp. Cha ông là Đô đốc Elmo R. Zumwalt, Tư lệnh hải quân Mỹ tại Việt Nam và sau này là Tham mưu trưởng hải quân Mỹ. Trong vai trò chỉ huy hải quân Mỹ tại Việt Nam, bắt đầu vào năm 1968, tư lệnh Elmo Zumwalt đã phát động chiến dịch rải chất độc da cam dọc các bờ sông ở miền Nam để lại hậu quả nặng nề cho đất nước và người dân. Nhiều chiến binh Mỹ trở về từ cuộc chiến cũng bị phơi nhiễm chất độc này, trong đó có người con trai cùng tên Elmo R. Zumwalt III của ông - qua đời năm 1988 vì ung thư.
Sau chiến tranh, đô đốc Zumwalt đã trở lại Việt Nam để thúc đẩy các hoạt động khắc phục hậu quả chiến tranh. Ông cũng là người ủng hộ quyết định bình thường hóa quan hệ Mỹ - Việt của Tổng thống Bill Clinton.
Bản thân tác giả từng tham chiến tại Việt Nam, sau đó tham gia cuộc can thiệp vào Panama năm 1989 và Chiến dịch Bão táp Sa mạc tại vùng Vịnh năm 1990-1991. Năm 1994, lần đầu tiên ông cùng cha mình - đô đốc Zumwalt, trở lại Việt Nam trong một chuyến đi nằm trong nỗ lực tìm hiểu tác hại của chất độc da cam lên sức khỏe con người. Chính từ chuyến đi ấy, ông Zumwalt đã được tiếp xúc với nhiều vị tướng lĩnh cấp cao, các cựu quân nhân từng tham gia cuộc chiến chống Mỹ, cũng như những người dân thường.
Sau chuyến đi năm 1994, ông còn trở lại Việt Nam nhiều lần nữa. Mỗi một chuyến đi, mỗi một cuộc gặp đã dần mang đến cho ông cái nhìn mới, nhận thức mới về đất nước và con người Việt Nam. Các cuộc tiếp xúc cũng giúp ông cuối cùng đã hiểu rõ đâu là nguyên nhân dẫn tới thắng lợi của Việt Nam trong cuộc chiến ấy.
Ông kinh ngạc khi phát hiện ra rằng những người Việt Nam "chân trần" đã bước vào cuộc chiến với một "chí thép", sẵn sàng cho cuộc chiến đấu trường kỳ, cho tới chừng nào đạt được mục tiêu thống nhất Tổ quốc mới thôi. Ông nhìn nhận: "Trong Chiến tranh Việt Nam, người Mỹ dựa vào sức mạnh công nghệ với vũ khí vượt trội; người Việt Nam phải dựa vào những thứ khác. Họ quay về truyền thống của mình - đó là truyền thống chống ngoại xâm có từ nghìn đời, khi đất nước liên tục bị xâm lăng... Tinh thần dân tộc, lòng tự hào và quyết tâm ấy phát triển thành một sức mạnh vĩ đại nhất, một "chí thép", giúp họ thực hiện được điều tưởng như không thể. Để cuối cùng, "chí thép" đã đánh bại công nghệ của siêu cường hùng mạnh nhất thế giới".
Ông còn gửi thông điệp tới người Mỹ: "Hơn ba thập niên kể từ ngày chế độ ngụy quyền Sài Gòn sụp đổ, đã đến lúc cần hiểu hơn về kẻ thù mà chúng ta từng đối mặt cũng như cái "chí thép" của họ đã đóng vai trò như thế nào trong chiến thắng của Việt Nam và thất bại của Mỹ".
Từ những cuộc gặp gỡ với những người từng ở bên kia chiến tuyến, cựu trung tá Thủy quân lục chiến James G. Zumwalt đã cô đọng lại thành cuốn sách đầy tâm huyết: Bare Feet, Iron Will - Chân trần, chí thép. Cuốn sách ngay lập tức đã trở thành một hiện tượng. Trên mạng bán sách trực tuyến Amazon, cuốn sách được đánh giá cao từ độc giả. "Các nhà lãnh đạo trên thế giới, những người có thẩm quyền phát động chiến tranh, cần đọc cuốn sách của Zumwalt. Thông điệp ở đây là: chính quyết tâm của nhân dân và 'quy mô' trái tim của họ, chứ không phải sức mạnh quân đội và quy mô của kho vũ khí, quyết định chiến thắng".
Cuốn sách như một thông điệp về hòa giải, hàn gắn vết thương chiến tranh gửi tới các bên tham chiến, mà trước hết là cho chính người Mỹ. Bạn đọc Việt Nam cũng có thể tìm thấy ở cuốn sách này những tiết lộ chưa từng biết đến từ trước đến nay, cũng như hình ảnh về đất nước và con người Việt Nam trong cuộc chiến thần kỳ qua góc nhìn của một người từng ở bên kia chiến tuyến.
Bên cạnh các trang viết của tác giả Zumwalt, bản tiếng Việt còn có lời giới thiệu cùng các bài nhận xét, phân tích của Thượng tướng Phan Trung Kiên - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trung tướng Lê Thành Tâm - Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh TP HCM, PGS - Tiến sĩ sử học Hà Minh Hồng...
Trong lời giới thiệu, Thượng tướng Phan Trung Kiên viết: "Đọc cuốn sách, tôi có cảm nhận như sống lại thời chiến tranh chống Mỹ hào hùng của dân tộc". Ông cũng đánh giá cao thiện chí cũng như sự quyết liệt của tác giả: "Tôi khâm phục sự trung thực và dũng cảm của tác giả quyển sách khi bộc lộ những cái nhìn khác biệt với quan điểm thù hận ở thời tuổi trẻ của ông và chính quyền Mỹ hồi đó. Thật không dễ để viết một cuốn sách thẳng thắn và sâu sắc như vậy".
|
Chân trần chí thép |
Thục Yên
